Γράφει ο Πνευμονολόγος, Κωνσταντίνος Θ. Κωστίκας

e-Learning Resources Director Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας
Συντονιστής Ομάδας Άσθματος Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας
Επιστημονικός Συνεργάτης Β’ Πνευμονολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών
Ανδριάνα Ι Παπαϊωάννου, Πνευμονολόγος
Επιστημονική Συνεργάτης Β’ Πνευμονολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών

Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) είναι μία συχνή αναπνευστική νόσος η οποία μπορεί να προληφθεί και να θεραπευθεί. Η ΧΑΠ οφείλεται σε φλεγμονή των αεραγωγών που προκαλείται από μακροχρόνια έκθεση σε εισπνεόμενους ρύπους, με συχνότερο το κάπνισμα. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι πάσχουν από ΧΑΠ περίπου 8.5% των ατόμων >35 ετών (~350.000 άνθρωποι), με μεγάλο κόστος για το σύστημα υγείας.

Τα συχνότερα συμπτώματα της νόσου είναι ο βήχας, η δύσπνοια (ιδίως κατά την κόπωση) και η απόχρεμψη (παραγωγή φλεγμάτων/πτυέλων). Οι ασθενείς που στην πλειοψηφία τους είναι καπνιστές έχουν την τάση να αποδίδουν τα συμπτώματα αυτά στο τσιγάρο ("τσιγαρόβηχας"), αλλά και στην κακή φυσική κατάσταση ή την αύξηση της ηλικίας τους ("μεγαλώνω και είμαι αγύμναστος και γι' αυτό δυσκολεύομαι στις σκάλες"). Επιπλέον προσαρμόζουν τη συμπεριφορά τους ώστε να καλύπτουν τα συμπτώματα (π.χ. χρησιμοποιούν περισσότερο το ασανσέρ ή το αυτοκίνητο ώστε να μην κουραστούν). Όταν οι ασθενείς τελικά αποδέχονται το πρόβλημα και επισκέπτονται Πνευμονολόγο συνήθως έχουν φτάσει σε προχωρημένα στάδια νόσου.

Η διάγνωση και η αξιολόγηση της βαρύτητας της νόσου γίνεται με τη σπιρομέτρηση. Πρόκειται για μια απλή και ανώδυνη εξέταση λίγων λεπτών κατά τη διάρκεια της οποίας ο ασθενής εκπνέει με δύναμη όλον τον αέρα από τους πνεύμονές του σε ειδικό μηχάνημα (σπιρόμετρο).
Η αντιμετώπιση της ΧΑΠ γίνεται κυρίως με εισπνεόμενα φάρμακα, με σημαντικότερους εκπροσώπους τα βρογχοδιασταλτικά, που σήμερα μπορούν να χορηγούνται ακόμη και μία φορά την ημέρα. Ιδιαίτερα σημαντικές είναι και οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις, με κυριότερη τη διακοπή καπνίσματος, την πρόληψη των παροξύνσεων με εμβολιασμό κατά του πνευμονιοκόκκου και ετήσιο αντιγριπικό εμβολιασμό.

Μια ιδιαίτερα σημαντική παρέμβαση τα τελευταία χρόνια είναι η ένταξη των ασθενών σε προγράμματα πνευμονικής αποκατάστασης. Πρόκειται για μια σύνθετη παρέμβαση που περιλαμβάνει άσκηση, εκπαίδευση και αλλαγή της συμπεριφοράς του ασθενούς. Βασίζεται σε μια ομάδα στην οποία συμμετέχουν πολλοί επιστήμονες υγείας (ιατροί πνευμονολόγοι, φυσιοθεραπευτές, νοσηλευτές, εργοφυσιολόγοι, ψυχολόγοι, διατροφολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί). Οι παρεμβάσεις εξατομικεύονται ανάλογα με την βαρύτητα της ΧΑΠ και τις ανάγκες του κάθε ασθενούς. Τα προγράμματα διαρκούν συνήθως 6-12 εβδομάδες, με 2-3 συνεδρίες ανά εβδομάδα. Κύριοι στόχοι της πνευμονικής αποκατάστασης είναι η ελαχιστοποίηση των συμπτωμάτων, η μεγιστοποίηση της ικανότητας για άσκηση και η βελτίωση της ποιότητας ζωής και της καθημερινότητας του ασθενούς.

Πριν από λίγα χρόνια δεν είχαμε αρκετές θεραπευτικές επιλογές για τους ασθενείς με ΧΑΠ. Η δυνατότητα για έγκαιρη διάγνωση με μια απλή σπιρομέτρηση και οι πολλαπλές θεραπευτικές επιλογές που έχουμε σήμερα μας δίνουν τη δυνατότητα να είμαστε πιο αισιόδοξοι γι' αυτούς τους ασθενείς.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
ΕΔΟΕΑΠ - ΤΥΠΕΤ στις ρυθμίσεις ΕΟΠΥΥ για τη φαρμακευτική δαπάνη - Γεωργιάδης: Θα βγουν κερδισμένοι
Μιχ. Γιαννάκος: Γιατί είναι χαμηλή η συμμετοχή στις απεργίες των υγειονομικών
Οι συμπεριφορές που επιδεινώνουν την κατάθλιψη