Στο φυσιολογικό προστάτη, όπως στα περισσότερα όργανα του σώματος, υπάρχει μία καλά ρυθμισμένη ανάπτυξη των κυττάρων. Καθώς τα γερασμένα κύτταρα πεθαίνουν, νέα κύτταρα δημιουργούνται, με την ίδια λειτουργία όπως τα παλιά. Στον καρκίνο αυτή η ρύθμιση λείπει και τα κύτταρα πολλαπλασιάζονται χωρίς το συνηθισμένο έλεγχο με αποτέλεσμα να δημιουργούνται πολλά γενετικά λάθη, που στη πορεία συσσωρεύονται, και πλέον τα κύτταρα δεν εκτελούν την φυσιολογική τους λειτουργία.

Αυτό σημαίνει ότι ένας μικρός προστατικός καρκίνος μπορεί να υπάρχει χωρίς να προκαλεί συμπτώματα στην ούρηση γιατί δεν πιέζει την ουρήθρα, ενώ ταυτόχρονα μπορεί εύκολα να περάσει την κάψα και να βγεί έξω από τον προστάτη. Επειδή η ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων είναι χωρίς έλεγχο αυτό σημαίνει ότι ο κακοήθης όγκος μπορεί να διηθήσει διπλανά όργανα (τοπική επέκταση) ή και να επεκταθεί σε άλλα μέρη του σώματος (μετάσταση).

Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του προστάτη;

Είναι ο συχνότερος καρκίνος στον άνδρα και η δεύτερη αιτία θανάτου από νεοπλασματική νόσο μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Η ιστολογική μορφή (υποκλινική μορφή) είναι πολύ συχνή και η επίπτωσή της δεν διαφέρει μεταξύ των λαών ενώ η κλινική μορφή (αυτή που δημιουργεί συμπτώματα) του καρκίνου του προστάτη είναι μικρότερη και η επίπτωσή της εμφανίζει φυλετικές (συχνότερη στους Μαύρους) και γεωγραφικές διαφορές (μεγάλη επίπτωση στις Βόρειες Χώρες, μικρότερη στις Μεσογειακές, πολύ χαμηλή στους Ασιάτες).

Ποια είναι τα αίτια του καρκίνου του προστάτη;

Ο καρκίνος φαίνεται να σχετίζεται άμεσα με την ηλικία και την ορμονική κατάσταση του άνδρα και σε αυτό εμπλέκονται γενετικοί παράγοντες που καθορίζονται από την φυλή και την κληρονομικότητα όπως επίσης και διατροφικοί παράγοντες . Άτομα υψηλού κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου του προστάτη θεωρούνται οι Μαύροι και αυτοί που έχουν συγγενείς πρώτου ή δεύτερου βαθμού που σε μικρή ηλικία (< 55 έτη) εμφάνισαν καρκίνο του προστάτη.

Υπάρχει πρόληψη του καρκίνου του προστάτη;

Η διατροφή φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση του κλινικού καρκίνου που ευνοείται από τις λιπαρές τροφές και το κόκκινο κρέας. Αντίθετα τα φρούτα, τα λαχανικά, η σόγια και τροφές με φυτοοιστρογόνα φαίνεται να δρούν προφυλακτικά. Υπάρχουν στοιχεία από μελέτες πού έμμεσα δείχνουν ότι η βιταμίνη Ε, το σελήνιο, η λυκοπένη (περιέχεται στις τομάτες) ελαττώνουν την εμφάνιση του καρκίνου του προστάτη.

Ποιά είναι τα συμπτώματα του καρκίνου του προστάτη;

Στα αρχικά στάδια ο καρκίνος του προστάτη μπορεί να μην έχει κανένα σύμπτωμα και γι΄αυτό είναι σημαντικό να διαγιγνώσκεται με τους τρόπους που θα αναπτύξουμε πιο κάτω. Εάν δυσουρικά ενοχλήματα αναπτύσσονται πολύ γρήγορα αυτό μπορεί να είναι σύμπτωμα καρκίνου του προστάτη, παρ΄ ότι οι περισσότεροι άνδρες με συμπτώματα δυσουρίας δεν έχουν καρκίνο του προστάτη. Μερικοί ασθενείς έχουν μόνο γενικά συμπτώματα όπως αδυναμία, ανορεξία, απώλεια βάρους ή πόνο στη μέση τους που οφείλεται συνήθως σε διασπορά της νόσου σε άλλα μέρη του σώματος.

Τι χρειάζεται για να γίνει η διάγνωση;

  • Δακτυλική εξέταση

Η πιο απλή αλλά αναγκαία εξέταση είναι η δακτυλική ψηλάφηση του προστάτη από το ορθό. Στον καρκίνο ο προστάτης είναι σκληρός στη σύσταση χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κάθε σκληρία είναι καρκίνος. Στα αρχικά στάδια καρκίνου του προστάτη η δακτυλική εξέταση μπορεί να είναι φυσιολογική.

  • Ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA):

Είναι μία ειδική πρωτείνη που παράγεται στον προστάτη και χρειάζεται για τη ρευστοποίηση του σπέρματος. Όταν η αρχιτεκτονική του αδένα διαταράσσεται (όπως στον καρκίνο) μικρές ποσότητες διαφεύγουν στην κυκλοφορία και μετρώνται στο αίμα. Μικρές ή μέτριες αυξήσεις συχνά συνοδεύουν και καλοήθεις καταστάσεις όπως καλοήθη υπερπλασία ή προστατίτιδα. Ετσι η αύξηση του PSA δεν σημαίνει πάντα ότι ο άνδρας έχει καρκίνο του προστάτη αλλά ασφαλώς χρειάζεται να συμβουλευθεί ουρολόγο.

  • Διορθικό υπερηχογράφημα:

Η επόμενη εξέταση εάν ευρεθεί αυξημένη η τιμή του PSA η ανωμαλία στη δακτυλική εξέταση είναι το διορθικό υπερηχογράφημα (TRUS).Είναι μία απλή εξέταση που διαρκεί 1-5 λεπτά της ώρας και δεν χρειάζεται αναισθησία Ένα από τα πιο χρήσιμα πράγματα που δίνει το διορθικό υπερηχογράφημα είναι ότι μας καθοδηγεί στη λήψη βιοψιών από τον προστάτη.

  • Βιοψία του προστάτη αδένα:

Είναι η τελική εξέταση που θέτει τη διάγνωση χωρίς καμία αμφιβολία. Συνήθως γίνεται δια μέσου του ορθού με τη βοήθεια του διορθικού υπερηχογραφήματος. Είναι απλή και δεν χρειάζεται αναισθησία. Λαμβάνονται αρκετά τεμάχια προστατικού αδένα που δίδονται στον παθολογοανατόμο που μας δίνει την ιστολογική διάγνωση.

Πως θεραπεύεται ο καρκίνος του προστάτη;

Το είδος της θεραπείας εξαρτάται από το στάδιο (έκταση της νόσου), την ηλικία του ασθενούς, τη γενική του κατάσταση και από την προτίμησή του. Πρέπει να αναφερθεί ότι ο καρκίνος του προστάτη είναι αργά εξελισσόμενη νόσος και όταν διαπιστώνεται σε μεγάλη ηλικία συνήθως δεν επιφέρει τον θάνατο στον ασθενή που πεθαίνει από κάποια άλλη αιτία. Αυτό σημαίνει ότι δεν χρειάζονται όλοι οι άνδρες με καρκίνο του προστάτη άμεση αντιμετώπιση. Για νεώτερους ασθενείς (< 75) η θεραπευτική αντιμετώπιση είναι απαραίτητη διότι κάθε άνδρας αν ζήσει αρκετά θα πεθάνει από τον καρκίνο του προστάτη.

Α) Θεραπεία εντοπισμένου καρκίνου προστάτη:

Εάν ο καρκίνος εντοπίζεται μόνο στον προστάτη αδένα μπορεί να αντιμετωπισθεί με διάφορους τρόπους από την απλή παρακολούθηση σε καλά διαφοροποιημένους όγκους σε ασθενείς μεγάλης ηλικίας, μέχρι τις ριζικές τοπικές θεραπείες που στοχεύουν στην ίαση του ασθενή που είναι η ριζική προστατεκτομή και οι ακτινοθεραπευτικές μέθοδοι

Ριζική Προστατεκτομή: Είναι η επέμβαση που αφαιρείται όλος ο προστάτης αδένας με την κάψα του και επανασυνδέεται η ουρήθρα με την ουροδόχο κύστη. Παλαιότερα συνοδευόταν από υψηλά ποσοστά ακράτειας των ούρων και ανικανότητας. Σήμερα όμως τα ποσοστά αυτά είναι πολύ μικρότερα.

Ακτινοθεραπεία: Είναι η χρησιμοποίηση υψηλής ενέργειας ακτίνων – Χ που σκοτώνουν τα καρκινικά κύτταρα. Η ακτινοθεραπεία μπορεί να γίνει ως εξωτερική ή ως εσωτερική με εμφύτευση στον προστάτη ραδιενεργών κόκκων (βραχυθεραπεία).

Β) Θεραπεία προχωρημένου καρκίνου του προστάτη

Όταν ο καρκίνος έχει ξεφύγει από τον προστατικό αδένα σε άλλα μέρη του σώματος όπως είναι οι λεμφαδένες ή στα οστά, μπορεί ακόμη να αντιμετωπιστεί με καλά ποσοστά ύφεσης της νόσου αλλά χωρίς να μπορεί να ιαθεί. Οι θεραπείες που εφαρμόζονται είναι η ορμονική θεραπεία που ο σκοπός της είναι η στέρηση του προστάτη από τις ανδρικές ορμόνες. Όταν ο καρκίνος γίνεται ανθεκτικός στη χορήγηση ορμονών μπορεί να χρησιμοποιηθούν δεύτερης γραμμής ορμονικές θεραπείες, φάρμακα που εμπλέκονται στο μεταβολισμό των οστών και χημειοθεραπεία.

Συστάσεις

Επειδή ο καρκίνος του προστάτη θεραπεύεται στα αρχικά στάδια, κύριος σκοπός σήμερα είναι η έγκαιρη διάγνωση. Δυστυχώς στα αρχικά στάδια δεν υπάρχουν συμπτώματα που θα οδηγήσουν τον ασθενή στο γιατρό. Για αυτό το λόγο πρέπει:

Α.Κάθε άνδρας μετά την ηλικία των 50ετών να ελέγχεται μία φορά το χρόνο για τον προστάτη του.
Β.΄Ατομα που έχουν συγγενείς πρώτου ή δεύτερου βαθμού που εμφάνισαν καρκίνο του προστάτη σε μικρή ηλικία πρέπει να αρχίζουν τον έλεγχο σε μικρότερη ηλικία (45 έτη)
Γ. Η αποφυγή λιπαρών τροφών και κόκκινου κρέατος και η άφθονη κατανάλωση λαχανικών και φρούτων προφυλάσσουν από τον καρκίνο.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Διοικητές νοσοκομείων: Παράδοξα και αντιφάσεις ενός διαγωνισμού
ΕΔΟΕΑΠ - ΤΥΠΕΤ στις ρυθμίσεις ΕΟΠΥΥ για τη φαρμακευτική δαπάνη - Γεωργιάδης: Θα βγουν κερδισμένοι
Μιχ. Γιαννάκος: Γιατί είναι χαμηλή η συμμετοχή στις απεργίες των υγειονομικών