Οξείες τροφικές δηλητηριάσεις και δυσανεξίες στα τρόφιμα

Κατά την ευρεία έννοια του όρου, οι οξείες τροφικές δηλητηριάσεις, οφείλονται σε δράση τοξικών παραγόντων που εισάγονται οξέως στο σώμα, σχετίζονται με την τροφή και το νερό και επιδρούν βλαπτικά στον οργανισμό, παρουσιάζοντας μία ποικιλία συμπτωμάτων.

Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να είναι απλά επιγαστρικά άλγη ή αυτοπεριοριζόμενα διαρροϊκά σύνδρομα, μπορεί όμως να εμφανιστεί σοβαρή διάρροια, εμετός, υψηλός πυρετός, επίμονη επιγαστραλγία, αιματηρή κένωση.

Τα αίτια, μπορεί να είναι δυσανεξία σε συστατικά των τροφών, η οποία μπορεί να είναι ιδιαιτέρως σοβαρή, όπως συμβαίνει μετά από βρώση ορισμένων ειδών μανιταριών και οστρακοειδών, αλλά μπορεί να αφορά τοξική δράση μικροοργανισμών, όπως μικροβίων, ιών, βακτηρίων, πρωτοζώων, που ευρίσκονται στο τρόφιμο ή τοξινών τους.

Ο ακριβής τύπος του παθογόνου μικροοργανισμού ποικίλλει: Ιοί, shigella, σαλμονέλλα, campylobacter, E. Coli, Entamoeba histolytica, yersinia, giardia, lamblia, cryptosporidia, εντεροιοί, vibrios, s. aureus, bacillus cereus, clostiridium difficile, clostiridium perfigens, είναι μερικά μόνο από αυτά!

Ο ειδικός έλεγχος που θα στείλει ο μάχιμος κλινικός ιατρός στα μη αυτοπεριοριζόμενα σύνδρομα, προς ακριβή ταυτοποίηση του παθογόνου αιτίου ποικίλλει, αναλόγως της κλινικής εικόνας, του γενικού status της υγείας του κάθε οργανισμού, αλλά και των επιδημιολογικών χαρακτηριστικών που σχετίζονται με παράγοντες όπως η εποχή, ο τόπος, το είδος του τροφίμου που καταναλώθηκε, οι συνθήκες παρασκευής του τροφίμου.

Έτσι, για παράδειγμα, επί επίμονων συμπτωμάτων που προκλήθηκαν μετά από ένα κακά μαγειρευμένο hamburger, ο μαχόμενος κλινικός ιατρός θα διερευνήσει οπωσδήποτε, εκτός των κοινών αιτίων, το E coli, επί πρόσφατης χρήσης αντιβίωσης το c difficile, επί προσφάτου ταξιδιού στο εξωτερικό την σαλμονέλα, shigella, campylobacter, e coli, vibrio κ.λ.π.

Το αίτιο της τροφικής δηλητηρίασης και ο τρόπος που το αμυντικό σύστημα αντιδρά, θα καθορίσει και το είδος της ιατρικής αντιμετωπίσεως, η οποία κυμαίνεται και μπορεί να είναι απλή, συμπτωματική παρακολούθηση ή θεραπεία σε ελαφρές περιπτώσεις, ενδέχεται όμως να απαιτείται και ενδονοσοκομειακή νοσηλεία σε πιο σοβαρά περιστατικά, λόγω σοβαρής αφυδάτωσης, ανοσοκαταστολής, ή τοξικότατου παθογόνου.

Διάρροια των ταξιδιωτών

Πρόκειται για διαρροϊκό σύνδρομο που αναπτύσσεται κατά τις πρώτες δέκα ημέρες των ταξιδιών, ιδιαιτέρως όταν τα ταξίδια συνοδεύονται από σημαντικές κλιματολογικές αλλαγές, αλλαγές συνθηκών δημόσιας υγιεινής, διατροφικών συνηθειών.

Συνήθως η διάρροια των ταξιδιωτών είναι μικρής διάρκειας και αυτοπεριοριζόμενη.

Εμφανίζεται σε πολλές περιπτώσεις εντός δύο με δέκα ημερών, διαρκεί μία με πέντε ημέρες, χαρακτηρίζεται από μαλακές διαρροϊκές κενώσεις και συνοδεύεται από κοιλιακή τάση, ναυτία, περιστασιακά από εμετό και σπάνια από πυρετό.

Οι μικροοργανισμοί που προκαλούν την διάρροια των ταξιδιωτών, ποικίλλουν ανάλογα με την περιοχή. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα εμπλεκόμενα παθογόνα είναι ιοί και η τοξινογόνος Escherichia coli. Τα άτομα που ταξιδεύουν σε περιοχές της Αφρικής, της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής και της Νοτιοανατολικής Ασίας, προσβάλλονται περισσότερο από τους ταξιδιώτες στις βιομηχανικά αναπτυγμένες χώρες.

Ορισμένα άτομα είναι πιο επιρρεπή, παθαίνουν συχνά αυτό το σύνδρομο κατά τα ταξίδια και πρέπει να τίθενται σε προφυλακτική αγωγή κατά την διάρκειά τους.

Ορισμένα χρόνια νοσήματα καθιστούν τα άτομα ιδιαιτέρως επιρρεπή σε σοβαρές επιπλοκές από την διάρροια των ταξιδιωτών και πρέπει να παίρνουν κατά τα ταξίδια μαζί τους, προφυλακτικά φάρμακα. O μάχιμος κλινικός ιατρός κατά την ολοκληρωμένη ιατρική εξέταση πριν το ταξίδι, θα καθορίσει εάν το χρόνιο νόσημα από το οποίο πάσχει ένας οργανισμός, αλλοιώνει σε εξαιρετικά σοβαρό βαθμό την αμυντική ικανότητα, ώστε να επιβάλλεται η λήψη των προαναφερθέντων μέτρων.

Μέτρα προφύλαξης

Για να προφυλαχτείτε από αυτό το σύνηθες σύνδρομο, το οποίο μπορεί και να αποβεί επικίνδυνο για την υγεία, ακολουθείστε τις παρακάτω συμβουλές:

μην καταναλώνετε ωμά, μισοψημένα τρόφιμα ή μαγειρεμένα τρόφιμα από πλανόδιους πωλητές κατά τα ταξίδια σας.
Πλένετε συχνά τα χέρια σας.
Ξεφλουδίζετε πάντα στα ταξίδια τα φρούτα που αγοράζετε
Η θερμότητα φονεύει πολλούς παθογόνους μικροοργανισμούς. Βεβαιωθείτε ότι το φαγητό που σας προσφέρεται είναι ζεματιστό και καταναλώνετε εμφιαλωμένα ποτά και νερά. Η κατάψυξη δεν φονεύει τα μικρόβια που προκαλούν διάρροια, επομένως να αποφεύγετε τα παγάκια που παρασκευάζονται από κοινό νερό ή είναι αμφιβόλου προελεύσεως
Μην τρώτε κρέατα, τα οποία δεν είναι καλά μαγειρεμένα, μην καταναλώνετε αμφιβόλου προελεύσεως, μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Τα μικρού βαθμού εντερικά συμπτώματα που επιμένουν μετά την επιστροφή στην πατρίδα, συχνά έχουν διαφορετικά επιδημιολογικά χαρακτηριστικά, σε αρκετές περιπτώσεις συνδέονται με αίτια μη οφειλόμενα σε παθογόνους μικροοργανισμούς, όπως δυσανεξία σε λακτόζη, ευερέθιστο έντερο, μεταλοιμώδη κατάλοιπα και χρήζουν πολλές φορές διαφορετικού τύπου θεραπευτικούς χειρισμούς από τον μάχιμο κλινικό ιατρό.

Απλή οξεία δυσπεψία

Στην οξεία δυσπεψία, υπάρχει πόνος, βάρος, φούσκωμα, ναυτία, εμετός, κάψιμο, ρέψιμο, συμπτώματα που προκαλούνται οξέως μετά από κατανάλωση γεύματος. Η οξεία δυσπεψία οφείλεται συνήθως σε μικρού βαθμού δυσανεξία στα συστατικά του γεύματος.

Οξέα δυσπεπτικά ενοχλήματα, μπορεί ωστόσο να συνυπάρχουν με αιφνιδίως εμφανιζόμενες σοβαρές νόσους, όπως το έμφραγμα του μυοκαρδίου. Αυτός είναι και ο λόγος, εξαιτίας του οποίου η οξεία δυσπεψία σε άτομα άνω των σαράντα ετών, πρέπει να αξιολογείται ιατρικώς άμεσα.

Επιπροσθέτως, τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια, πρέπει να αξιολογούνται από τον μάχιμο κλινικό ιατρό, διότι ενδέχεται να υποκρύπτουν σοβαρό χρόνιο νόσημα όπως διαβήτη, θυρεοειδοπάθεια, ισχαιμία μυοκαρδίου, νεφρική βλάβη, καρκινώματα του γαστρεντερικού, έλκη, λοιμώξεις, σύνδρομα δυσαπορρόφησης, νοσήματα ήπατος και χοληφόρων κ.λ.π.

Η απλή οξεία δυσπεψία, είναι αθώο σύνδρομο, που ταλαιπωρεί, όταν εμφανίζεται, μεγάλο τμήμα του πληθυσμού μειώνοντας την ποιότητα ζωής του, είναι ιδιαιτέρως συχνή κατά τις διακοπές, μετά από περιόδους νηστείας, ή κατά την διάρκεια εορταστικών περιόδων και μπορεί να προληφθεί με τα εξής απλά μέτρα: