Καρκίνος. Η πρόληψη είναι... τρόπος ζωής!

Γράφει η Φλώρα Σταυρίδη, Ογκολόγος - Παθολόγος, Επιστ. Συνεργάτις ΥΓΕΙΑ και ΜΗΤΕΡΑ

Οι αιτίες που προκαλούν την εμφάνιση καρκίνου είναι πολλές, τόσο κληρονομικές όσο και περιβαλλοντικές. Υπάρχουν, όμως, πολλές αιτίες οι οποίοι εξαρτώνται από τις δικές μας επιλογές, σε καθαρά ατομικό επίπεδο, σε θέματα όπως η διατροφή.

Οι νεοπλασίες αποτελούν τη συχνότερη αιτία θανάτου του γενικού πληθυσμού μετά τις καρδιαγγειακές νόσους. Σύμφωνα με πρόσφατα δημογραφικά στοιχεία, ο καρκίνος του πνεύμονα, του παχέος εντέρου και του μαστού είναι οι συχνότεροι στη χώρα μας και μάλιστα με αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια.

Παρότι η βελτίωση των υπηρεσιών υγείας οδήγησε σε ελάττωση της θνητότητας κατά 30% την τελευταία δεκαετία, o καρκίνος εξακολουθεί να επιφέρει υψηλό άμεσο και έμμεσο οικονομικό και κοινωνικό κόστος. Έτσι, η πρόληψή του είναι πλέον αναγκαία και επιτακτική.

Τα δεδομένα

Πολλοί παράγοντες έχουν ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση νεοπλασιών, τόσο κληρονομικοί όσο και περιβαλλοντικοί. Αυτό που έχει σημασία είναι να εξετάσουμε τις συνήθειες και τους ατομικούς παράγοντες κινδύνου, που ο καθένας μας επηρεάζει ανάλογα με τον τρόπο ζωής που υιοθετεί. Συγκεκριμένα:

Κάπνισμα: Tο κάπνισμα σχετίζεται ισχυρά με την αύξηση πιθανότητας θανάτου από νεοπλασία. Επιπλέον, η διακοπή του είναι δυνατό να ελαττώσει σημαντικά τόσο την πιθανότητα θανάτου από οποιαδήποτε αιτία, αλλά και την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου.
Αλκοόλ: Υπάρχουν πλέον ισχυρά επιδημιολογικά δεδομένα μελετών, με περισσότερους από 150.000 υγιείς εθελοντές, που δείχνουν ότι η κατανάλωση αλκοόλ σχετίζεται με την εμφάνιση νεοπλασιών. Aκόμη και σε άτομα που καταναλώνουν ένα ποτό τη μέρα, υπάρχει αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του φάρυγγα, του οισοφάγου, του παχέος εντέρου και του μαστού. Ο κίνδυνος αυτός φαίνεται να είναι ανάλογος με την ποσότητα ποτού που καταναλώνεται.
Ηλιακή ακτινοβολία: Η αλόγιστη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου δέρματος.
Μεσογειακή διατροφή: Η υιοθέτηση της μεσογειακής διατροφής στο καθημερινό διαιτολόγιο μπορεί να ελαττώσει την πιθανότητα εμφάνισης νεοπλασίας και θανάτου από καρκίνο σε ποσοστό που προσεγγίζει το 32%.
Σωματικό βάρος: Φαίνεται ότι σε παγκόσμια κλίμακα το 30% περίπου των περιστατικών καρκίνου οφείλεται στο αυξημένο σωματικό βάρος. Πρόσφατα δημοσιεύθηκαν στοιχεία που συσχετίζουν με τον πλέον πειστικό τρόπο το αυξημένο σωματικό βάρος με την ανάπτυξη τουλάχιστον 5 διαφορετικών νεοπλασιών (οισοφάγου, παγκρέατος, παχέος εντέρου, μαστού, ενδομητρίου και νεφρού).
Συμπληρώματα διατροφής και βιταμίνες: Υπάρχουν βάσιμα δεδομένα ότι η βιταμίνη D ελαττώνει την επίπτωση του καρκίνου παχέος εντέρου βελτιώνοντας παράλληλα την επιβίωση σε ασθενείς που ήδη νοσούν από καρκίνο μαστού . Επί του παρόντος και με τις υπάρχουσες έρευνες, λίγα αξιόπιστα δεδομένα υπάρχουν για το κατά πόσον άλλα συμπληρώματα διατροφής προασπίζουν την υγεία μας όσον αφορά την εμφάνιση νεοπλασιών.

Θωρακίζοντας τον οργανισμό μας

Τι μπορούμε να κάνουμε ώστε να θωρακίσουμε τον οργανισμό μας έναντι της εμφάνισης καρκίνου;

Υιοθέτηση του μεσογειακού τρόπου διατροφής (δίαιτα άφθονη σε φυτικές ίνες, φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ελαιόλαδο, περιορισμό του κόκκινου κρέατος, κορεσμένων λιπαρών, άλατος και ζάχαρης).
Διατήρηση ιδανικών επιπέδων 25-O. H βιταμίνης D στο αίμα.
Περιορισμός του αλκοόλ στο ελάχιστο ή καθόλου.
Αποφυγή έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία τις ώρες μεταξύ 12.00 με 15.00 τους θερινούς μήνες.
Διατήρηση ιδανικού σωματικού βάρους.
Διακοπή του καπνίσματος.
Υιοθέτηση ενεργούς και συστηματικής αερόβιας σωματικής άσκησης (150 λεπτά μέτριας ή 75 λεπτά έντονης άσκησης εβδομαδιαίως).
Εφαρμογή όλων των προληπτικών ιατρικών ελέγχων που διαφέρουν ανά φύλο και ηλικία (π.χ. μαστογραφία, κολονοσκόπηση, pap test).