Ευαγγελία Ραζή, Παθολόγος - Ογκολόγος, Διευθύντρια Γ' Παθολογικής - Ογκολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ

Η νευροογκολογία πραγματεύεται οποιαδήποτε νεοπλασματική εμπλοκή του νευρικού συστήματος, είτε υπό τη μορφή πρωτοπαθούς ή μεταστατικού όγκου στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ) είτε τις νευρολογικές επιπλοκές των νεοπλασιών και της θεραπείας τους.

Ένας από τους σημαντικότερους τομείς είναι η αντιμετώπιση των όγκων εγκεφάλου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι όγκοι αυτοί στους εφήβους και νεαρούς ενήλικες (ΕΝΕ) (ηλικίες 15-39). Σε πρόσφατη μελέτη μας στην Νοτιοανατολική Ευρώπη (ΝΑΕ) η επίπτωση των κακοήθων όγκων ΚΝΣ είναι 23 περιπτώσεις ανά εκατομμύριο ΕΝΕ.

Οι όγκοι αυτοί είναι οι συχνότεροι στους ΕΝΕ εάν περιληφθούν και οι καλοήθεις όγκοι της υπόφυσης, αλλά ακόμα και χωρίς αυτούς, οι κακοήθεις όγκοι του ΚΝΣ είναι ανάμεσα στους συχνότερους.

Σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα οι όγκοι ΚΝΣ έχουν μακρύτερη επιβίωση και έτσι οι θεράποντες τέτοιων ασθενών οφείλουν να μεριμνήσουν για τις απώτερες παρενέργειες της ασθένειας αυτής, της θεραπείας της και των επιπλοκών της (υπογονιμότητα, γνωσιακές δυσκολίες, δευτεροπαθείς κακοήθειες κ.ά.).

Ακόμα πιο σημαντική είναι η σύνθετη ψυχοκοινωνική επίδραση που έχει μια τέτοια διάγνωση στους ΕΝΕ, σε μια φάση της ζωής που ακόμα προσπαθούν να αυτονομηθούν οικονομικά, πρακτικά και συναισθηματικά από τη γονική εστία. Η ασθένεια δημιουργεί συνθήκες που απαιτούν την επαναφορά ή παράταση της εξάρτησης από τους γονείς, καθώς συχνά δεν μπορούν να εργαστούν, να οδηγήσουν και να ζήσουν αυτόνομα. Παράλληλα, οι γονείς δυσκολεύονται να επιτρέψουν την αυτονόμησή τους, επειδή ανησυχούν για τη ζωή και την ασφάλειά τους. Επιπλέον, οι σπουδαστικές και επαγγελματικές δραστηριότητες ανατρέπονται ή εμποδίζονται από τη νόσο και τη θεραπεία της.

Η μορφή της πάθησης

Βιολογικά οι όγκοι του ΚΝΣ σε ΕΝΕ είναι συνήθως γλοιώματα χαμηλότερου βαθμού και έχουν μεταλλαγμένο το γονίδιο της πρωτεΐνης IDH. Η επιβίωση είναι συχνά μακρύτερη και η ακτινοθεραπεία (ΑΚΘ) και η χημειοθεραπεία (ΧΜΘ) χρειάζονται μόνο εάν η εκτομή του όγκου δεν είναι πλήρης ή ο όγκος είναι υψηλής κακοήθειας. Η ακτινοβόληση ενέχει κινδύνους απώτερης γνωσιακής δυσχέρειας, όπως φαίνεται και από μελέτες που δείχνουν ότι οι νέοι αυτοί, ακόμα και αν ιαθούν, δεν επιτυγχάνουν επαγγελματικά ανάλογα με τους συνομήλικους τους. Η χημειοθεραπεία, πολλές φορές περιλαμβάνει αλκυλιούντες παράγοντες και έτσι ενέχει απώτερους κινδύνους, κυρίως δευτερογενούς λευχαιμίας.

Άλλοι όγκοι ΚΝΣ που συναντώνται σε ΕΝΕ είναι τα επενδυμώματα και τα μυελοβλαστώματα. Αυτά είναι κυρίως όγκοι της παιδικής ηλικίας. Τα θεραπευτικά σχήματα για το μυελοβλάστωμα περιλαμβάνουν ΑΚΘ ολόκληρου του νευράξονα (εγκέφαλος και νωτιαίος μυελός) και μετά ΧΜΘ. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι η ΑΚΘ είναι σαφώς καλύτερα ανεκτή στα παιδιά από τους ΕΝΕ. Κυρίως φαίνεται ότι η ακτινοθεραπεία νευράξονα στους ΕΝΕ έχει σαν αποτέλεσμα τη βαρύτερη αιματολογική τοξικότητα με την επακόλουθη ΧΜΘ. Τέλος, εάν δεν προφυλαχθούν οι ωοθήκες των νεαρών γυναικών, η πιθανότητα υπογονιμότητας αυξάνεται με την ΑΚΘ νευράξονα.

Μια οντότητα με πραγματικά βαριά πρόγνωση είναι τα διάχυτα αστροκυττώματα της μέσης γραμμής με μετάλλαξη στα γονίδια ιστονών (H3 K27M). Οι όγκοι αυτοί, παρότι απεικονιστικά και ιστολογικά μπορεί να θυμίζουν χαμηλής κακοήθειας νεόπλασμα, έχουν κλινική συμπεριφορά γλοιοβλαστώματος, ταχύτατη εξέλιξη και βαριά πρόγνωση.

Συχνά είναι και τα μηνιγγιώματα στους ΕΝΕ. Αυτά πολλές φορές έχουν καλοήθη συμπεριφορά και πορεία, όμως ενίοτε μπορούν να εξελιχθούν ή να είναι πολυεστιακά και να προκαλέσουν επιπλοκές που επιδρούν αρνητικά στην ποιότητα της ζωής.

Συμπερασματικά, όλοι οι όγκοι στους ΕΝΕ χρειάζονται αντιμετώπιση από πολυδύναμη ομάδα με εξειδικευμένες γνώσεις. Η ανάγκη αυτή επιτείνεται στους όγκους ΚΝΣ, λόγω των ιδιαιτεροτήτων των όγκων αυτών.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Εορταστικές ημέρες διατροφής: Δες το αλλιώς
Κίρρωση ήπατος: Όσα πρέπει να γνωρίζετε
Γιατί υπάρχει τόσο στρες στις γιορτές