Καρκίνος Ορθού: Όταν η νόσος υποτροπιάζει

Η επιτυχής αντιμετώπιση του καρκίνου του ορθού απαιτεί εξειδικευμένη χειρουργική και ογκολογική ομάδα. Αν και σε γενικές γραμμές, το ποσοστό υποτροπών μετά από αφαίρεση καρκίνου του ορθού είναι χαμηλό, όταν το χειρουργείο πραγματοποιείται από εξειδικευμένο χειρουργό παχέος εντέρου και ορθού, υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν τις πιθανότητες εμφάνισής τους. Με τη διαρκή εξέλιξη της σύγχρονης ιατρικής, η επιτυχής αντιμετώπιση ακόμα και περιστατικών τα οποία μέχρι και πριν από μερικά χρόνια θεωρούνταν ανεγχείρητα, είναι εφικτή. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η έγκαιρη διάγνωση, αλλά και η αντιμετώπιση από μία έμπειρη και εξειδικευμένη χειρουργική ομάδα, παράγοντες καθοριστικοί για την επιτυχημένη εξαίρεση της υποτροπής.

Ακολουθούν περισσότερες πληροφορίες για την Υποτροπή του Καρκίνου του Ορθού από τον εξειδικευμένο Χειρουργό Παχέος Εντέρου και Ορθού, Δρ. Παναγιώτη Γεωργίου.

Τι είναι το ορθό;

Το ορθό είναι το τελευταίο τμήμα του παχέος εντέρου, το οποίο έχει μήκος περίπου 15cm. Είναι το τμήμα όπου αποθηκεύονται προσωρινά τα κόπρανα μέχρι την ολοκλήρωση της αφόδευσης.

Τι είναι η Υποτροπή Καρκίνου του Ορθού;

Υποτροπή καρκίνου του ορθού ονομάζεται η επανεμφάνιση του καρκίνου στο συγκεκριμένο σημείο. Όταν επανεμφανίζεται στην περιοχή του χειρουργείου ονομάζεται τοπική υποτροπή, σε λεμφαδένες της περιοχής περιοχική υποτροπή, και σε άλλα όργανα, όπως το ήπαρ και οι πνεύμονες, μεταστάσεις.

Η τοπική υποτροπή του καρκίνου του ορθού μετά από επιτυχημένο χειρουργείο για την αφαίρεση του, συμβαίνει περίπου στο 2-6% των χειρουργημένων ασθενών. Οι υποτροπές εμφανίζονται συνήθως τα πρώτα δύο χρόνια μετά το χειρουργείο.

Τι επηρεάζει την τοπική υποτροπή;

Η πιθανότητα τοπικής υποτροπής επηρεάζεται από:

• Το στάδιο του αρχικού καρκίνου
• Το ύψος του καρκίνουαπό τον πρωκτό
• Την απόσταση του όγκουαπό τα όρια της εκτομής
• Την ποιότητα της χειρουργικής εξαίρεσης του μεσο-ορθού
• Την απόσταση του όγκου από τα όρια της εκτομής (όταν είναι μικρότερη από 1χιλιοστό, αυξάνεται κατά πολύ η πιθανότητα υποτροπής).

Μαγνητική Τομογραφία Ορθού (HR-MRI)

Η χρήση της υψηλής ευκρίνειας μαγνητικής τομογραφίας του ορθού (HR-MRI) επιτρέπει τη λεπτομερή απεικόνιση του πρωτοπαθούς καρκίνου αλλά και των μεταστάσεων στους τοπικούς λεμφαδένες, επιτρέποντας τον σχεδιασμό της ογκολογικής στρατηγικής,ούτως ώστε να μειωθεί η πιθανότητα υποτροπής.

Σε περιπτώσεις τοπικής ή περιοχικής υποτροπής η αξία της υψηλής ευκρίνειας μαγνητικής τομογραφίας του ορθού είναι πολύ μεγάλη. Στις περιπτώσεις αυτές χρησιμοποιείται το πρωτόκολλο Μαγνητικής, το οποίο είχε εισηγηθεί για πρώτη φορά ως μέρος της διατριβής του ο Δρ Γεωργίου στο Imperial College London, και έχει γίνει πλέον το Gold Standard στα μεγαλύτερα ογκολογικά κέντρα αναφοράς για Καρκίνο του Ορθού στον κόσμο. Το πρωτόκολλο αυτό δίνει τη δυνατότητα της εξαιρετικά λεπτομερούς απεικόνισης του καρκίνου, αλλά και των γειτονικών ανατομικών δομών που μπορεί να προσβάλλει, συμβάλλοντας στον ακριβή σχεδιασμό του χειρουργείου.

Η υψηλή διαγνωστική αξία και ο ογκολογικός ρόλος της HR-MRI έχει αποδειχθεί μέσα από τη διατριβή του ιατρού. Το συγκεκριμένο πρωτόκολλο μπορεί να προβλέψει με μεγάλη ακρίβεια το ποσοστό επιτυχίας του χειρουργείου, όταν αυτό πραγματοποιείται από εκπαιδευμένο και έμπειρο χειρουργό στον υποτροπιάζοντα καρκίνο του ορθού. Τα αποτελέσματα αυτής της εργασίας δημοσιεύτηκαν στο Ευρωπαϊκό Περιοδικό για τον Καρκίνο (European Journal of cancer).

Μπορεί να αφαιρεθεί η τοπική υποτροπή;

Μετά το πρώτο χειρουργείο αφαίρεσης του καρκίνου του ορθού, είναι πολύ σημαντικό ο ασθενής να παρακολουθείται από τον ογκολόγο και τον χειρουργό με προγραμματισμένο απεικονιστικό έλεγχο και κολονοσκοπήσεις, με σκοπό την έγκαιρη διάγνωση μίας πιθανής υποτροπής. Η έγκαιρη διάγνωση είναι εξαιρετικά σημαντική για την επιτυχημένη αφαίρεση της υποτροπής.

Οι τοπικές υποτροπές μπορούν πλέον να αντιμετωπιστούν χειρουργικά με εξαιρετικά αποτελέσματα, αφού πρώτα γίνει η σταδιοποίηση με τη χρήση της υψηλής ευκρίνειας Μαγνητικής του Ορθού, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω. Είναι πολύ σημαντικό να τονιστεί ότι τα περιστατικά αυτά είναι πολύ απαιτητικά και πρέπει να αντιμετωπίζονται από εκπαιδευμένους και έμπειρους χειρουργούς παχέος εντέρου και ορθού με τις ομάδες τους μόνο. Χρειάζεται προσεκτική προ-εγχειρητική εκτίμηση,ούτως ώστε να γίνει η σωστή επιλογή ασθενών και είδος χειρουργείου. Καθώς κάθε χειρουργείο είναι διαφορετικό, είναι απαραίτητη η εξατομικευμένη χειρουργική προσέγγιση. Σε μερικές περιπτώσεις χρειάζεται και η συμβολή χειρουργών άλλων ειδικοτήτων όπως αγγειοχειρουργοί, νευροχειρουργοί, ουρολόγοι και πλαστικοί χειρουργοί. Η μετεγχειρητική παρακολούθηση είναι ιδιαιτέρως απαιτητική και χρειάζεται διαρκής επαγρύπνηση για σημαντικό χρονικό διάστημα.

Μπορούν αυτά τα χειρουργεία να πραγματοποιηθούν λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά;

Σε επιλεγμένες περιπτώσεις, ναι. Η προηγμένη λαπαροσκοπική χειρουργική και η ρομποτική χειρουργική σε αυτά τα περιστατικά προσφέρουν πληθώρα πλεονεκτημάτων για τον ασθενή. Συνοπτικά, διασφαλίζουν ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο, μικρές τομές και άμεση επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες. Προσφέρουν παράλληλα ακρίβεια στη διαδικασία και δίνουν τη δυνατότητα επισκόπησης όλων των ενδοκοιλιακών οργάνων.

Χρειάζεται κάποια άλλη θεραπεία πριν ή μετά το χειρουργείο;

Η θεραπεία είναι εξατομικευμένη και προσαρμόζεται στον κάθε ασθενή. Εξαρτάται από την ύπαρξη μεταστάσεων και από τη χορήγηση χημειοθεραπείας ή χημειο-ακτινοθεραπείας στο παρελθόν.

Συνοψίζοντας, πρέπει να τονίσουμε ότι η υποτροπή του καρκίνου του ορθού, μπορεί να αντιμετωπιστεί επιτυχώς. Σε κάθε περίπτωση όμως, τα περιστατικά αυτά παραμένουν εξαιρετικά απαιτητικά και χρήζουν εξατομικευμένης χειρουργικής και ογκολογικής προσέγγισης από χειρουργούς με εμπειρία στις υποτροπές.

Ο Δρ Παναγιώτης Γεωργίου είναι Γενικός Χειρουργός Διευθυντής στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών και εξειδικευμένος στη σύγχρονη χειρουργική του Παχέος Εντέρου και Ορθού. Έχει μεγάλη εμπειρία και κλινικό ενδιαφέρον στην αντιμετώπιση του προχωρημένου και υποτροπιάζοντος καρκίνου του παχέος εντέρου και ορθού. Εκπαιδεύτηκε και εργάστηκε σε παγκοσμίου φήμης κέντρα αναφοράς στη Μεγάλη Βρετανία, όπως το St Mary’s, Royal Marsden, St Mark’s and Hammersmith Hospitals. Η ομάδα του πρόσφατα έγινε μέλος του PelvEx Collaborative, μία παγκόσμια κοινότητα εξειδικευμένων χειρουργών στην αντιμετώπιση προχωρημένων καρκίνων της πυέλου και υποτροπών.