Απώλεια ακοής λόγω ηλικίας - Πρεσβυακουσία 

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), έως το 2025, 1.2 δισ. άνθρωποι θα έχουν μεγαλύτερη ηλικία των 60 ετών. Υπολογίζεται ότι περίπου 30-50% ατόμων ηλικίας 65 -75 ετών, υποφέρουν από απώλεια ακοής λόγω ηλικίας, ενώ το ποσοστό αυξάνεται σημαντικά με την πάροδο της ηλικίας, ειδικά πέραν των 80 ετών. (Sprinzl GM, Riechelmann H., 2010)

Η πρεσβυακουσία, μια πάθηση η οποία επιδεινώνει την ποιότητα της ζωής, είναι η συσσωρευτική επίδραση της γήρανσης στην ακοή.  Είναι προοδευτική, εμφανίζεται αμφίπλευρα, και επηρεάζει πρώτα τις υψηλές συχνότητες.

Τι προκαλεί όμως την πρεσβυακουσία;

• Αισθητηριακή Πρεσβυακουσία αναφέρεται σε ατροφία (δηλαδή  επιδείνωση) με απώλεια των εξωτερικών τριχωτών κυττάρων στο όργανο του Corti (δομή στην κοχλία που παράγει νευρικές ώσεις ως απάντηση στις  ηχητικές δονήσεις). Η βάση του κοχλία επηρεάζεται πρώτα και η κατάσταση  προχωρά αργά προς το εσωτερικό άκρο του κοχλία. Με την αισθητηριακή  πρεσβυακουσία υπάρχει μια απότομη πτώση στην ικανότητα του αυτιού να  αντιλαμβάνεται ήχους υψηλής συχνότητας και συχνά παρατηρούνται χαμηλές δυνατότητες ομιλητικής διάκρισης. Η διαδικασία είναι αργά προοδευτική.
• Νευρογενής Πρεσβυακουσία αναφέρεται στην ατροφία των νευρικών  κυττάρων στον κοχλία και στις ακουστικές οδούς προς τον εγκέφαλο. Οι  ερευνητές εκτιμούν ότι 2.100 νευρώνες από συνολικά 35.500 χάνονται σε  κάθε δεκαετία ζωής. Η απώλεια 50% ή περισσότερο των κοχλιακών  νευρώνων χρησιμοποιείται ως κριτήριο για τη νευρογενή πρεσβυακουσία. Αυτή η απώλεια ξεκινά νωρίς στη ζωή και μπορεί να είναι γενετικά  προκαθορισμένη. Τα αποτελέσματα δεν είναι αισθητά μέχρι τα μεγαλύτερα  χρόνια. Τα άτομα με νευρογενή πρεσβυακουσία έχουν δυσανάλογα σοβαρή  μείωση της ικανότητας διάκρισης ομιλίας σε σύγκριση με το επίπεδο  απώλειας ακοής τους.
• Μεταβολική πρεσβυακουσία/Αγγειώδους ταινίας προκύπτει από ατροφία της αγγειώδουςταινίας. Η αγγειώδης ταινία παρέχει την παροχή αίματος στο εσωτερικό  αυτί και διατηρεί τη χημική και βιοηλεκτρική ισορροπία του κοχλία. Η ατροφία της αγγειώδους ταινίας έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια ακοής που αναπαριστάται από μια επίπεδη καμπύλη ακοής (που σημαίνει ότι οι συχνότητες επηρεάζονται σε ίσες ποσότητες) επειδή επηρεάζεται ολόκληρος ο κοχλίας. Διατηρείται η διάκριση λόγου. Αυτή η διαδικασία τείνει να συμβαίνει τις τελευταίες δύο με τρεις δεκαετίες της ζωής, είναι αργά προοδευτική και μπορεί να είναι κληρονομική.
• Μηχανική ή κοχλιακή πρεσβυακουσία αγωγής, είναι μια εκφυλιστική  πάχυνση και σκλήρυνση της βασικής μεμβράνης του κοχλία. Η βασική  μεμβράνη υποστηρίζει το όργανο του Corti στο αυτί και βοηθά στη μετάφραση των ηχητικών δονήσεων σε ηλεκτρικά σήματα. Η μηχανική πρεσβυακουσία σχετίζεται με μια σταδιακή πτώση αισθητηριακής ακοής υψηλών  συχνοτήτων που είναι αργά προοδευτική. Η διάκριση στην ομιλία είναι  ισοδύναμη με το επίπεδο απώλειας ακοής του ατόμου.

Αυτός ο τύπος έχει λειτουργικά και παθολογικά κριτήρια. Το λειτουργικό κριτήριο είναι ότι το ακοόγραμμα δείχνει μια γραμμική σταδιακά φθίνουσα κλίση σε τουλάχιστον ένα εύρος πέντε οκτάβων, με διαφορά τουλάχιστον 50 dB μεταξύ των καλύτερων και  των φτωχότερων ορίων και όχι μεγαλύτερη από 25 dB διαφορά μεταξύ δύο παρακείμενων οκτάβων.

Το παθολογικό κριτήριο είναι ότι ο κοχλίας δεν πρέπει να πληροί κανένα από τα κριτήρια που έχουν τεθεί ως αίτια για σημαντική παθολογική αλλαγή στα αισθητηριακά κύτταρα, τους νευρώνες ή την αγγειακή ταινία, όπως περιγράφεται παραπάνω.

Υπάρχουν άλλες δύο υποκατηγορίες της πρεσβυακουσία. Η μικτή  πρεσβυακουσία αναφέρεται σε συνδυασμό των παραπάνω τύπων  πρεσβυακουσιών. Τέλος,περίπου το 25% όλων των περιπτώσεων  πρεσβυακουσίας,  δεν παρουσιάζουν κανένα από τα παραπάνω χαρακτηριστικά και ταξινομούνται ως απροσδιόριστες πρεσβυακουσίες.

Η πρεσβυακουσία, εάν δεν αντιμετωπιστεί, είναι υπαίτια εκτός άλλων για κοινωνική απομόνωση, άγχος, κατάθλιψη, πτώση γνωστικών λειτουργιών και ανάπτυξη άνοιας, τα οποία σε μεγάλο βαθμό είναι αναστρέψιμα με την αποκατάσταση της ακοής. (Gates GA, Mills JH,2005)

Η αποκατάσταση της απώλειας ακοής λόγω πρεσβυακουσίας περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, ακουστικά βοηθήματα, συσκευές υποβοηθούμενης ακοής, συμβουλευτική και προσαρμογή του ακουστικού περιβάλλοντος. Σε σημαντικά μεγάλες απώλειες/βλάβες χρησιμοποιούνται με μεγάλη επιτυχία και κοχλιακά εμφυτεύματα.

Όσον αφορά τα ακουστικά βοηθήματα, η εφαρμογή πρέπει να περιλαμβάνει επαλήθευση αποτελεσμάτων με συστήματα REM / RECD καθώς και δοκιμασίες ομιλητικής ακοομετρίας/ ομιλητικής διάκρισης, έτσι ώστε να προσδιοριστεί η επιτυχία της αποκατάστασης, λαμβάνοντας υπόψη το είδος της βλάβης που έχει επέλθει λόγω ηλικίας και τις ανάγκες του ασθενή. Με αυτό τον τρόπο, το ακουστικό βοήθημα θα λειτουργήσει ιδανικά και εξατομικευμένα για κάθε περίπτωση, ενώ για την επιτυχία της αποκατάστασης, σημαντικό ρόλο παίζει επίσης το κίνητρο του ασθενή, το επίπεδο της βαρηκοΐας αλλά και η ικανότητα του ασθενή να χρησιμοποιήσει ακουστικά βοηθήματα (Sprinzl GM, Riechelmann H, 2015).