Κνησμός: Τι πρέπει να γνωρίζετε

Ο κνησμός ή η φαγούρα είναι παθολογική οντότητα που χαρακτηρίζεται από το ενοχλητικό αίσθημα της επιθυμίας για ξύσιμο της προσβεβλημένης περιοχής. Προκαλείται συχνά από υπερβολική έκκριση χημικών ουσιών με κνησμώδη δράση, όπως της ισταμίνης. O  κνησμός μπορεί είτε να αφοράτο δέρμα, το στόμα, τον πρωκτό, τα γεννητικά όργανα, τα μαλλιά, τη μύτη, εσωτερικές περιοχές του σώματος και να είναι εντοπισμένος είτε διάχυτος, χρόνιος ή οξύς. Ο κνησμός μειώνει δραματικά την ποιότητα ζωής των ασθενών και τους αναγκάζει να επισκεφτούν τον ειδικό παθολόγο για το πρόβλημα.

Τα συμπτώματα του κνησμού

Όταν ο κνησμός εντοπίζεται στο δέρμα, εξωτερικά σημεία όπως τραχύτητα, ερυθρότητα, λύσεις της συνέχειας του δέρματος, εκδορές, γρατσουνιές, φουσκάλες, κηλίδες, πάχυνση δέρματος, συχνά αν και όχι πάντοτε, εμφανίζονται στην προσβεβλημένη περιοχή. Μέρος των εμφανών αυτών αλλοιώσεων οφείλεται στον ίδιο τον πάσχοντα που ξύνει συχνά την πάσχουσα περιοχή. Η κατάσταση σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε εκ σεσημασμένη αιμορραγία, μολύνσεις από μικρόβια, πυρετό.

Σε αρκετές περιπτώσεις εμποδίζει τον αδιατάρακτο ύπνο ενώ πολλές φορές δημιουργεί αισθήματα άγχους και κατάθλιψης.

Τα αίτια του κνησμού

Τα αίτια του κνησμού περιλαμβάνουν:

• Ψυχιατρικές καταστάσεις. Παραδείγματα περιλαμβάνουν το άγχος, την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και την κατάθλιψη.
• Δυσανεξία και  αλλεργικές αντιδράσεις. Ο κνησμός αποτελεί το πιο κοινό και γνωστό σύμπτωμα σε ασθενείς με πρόβλημα αλλεργίας.  Το μαλλί, τα συνθετικά υφάσματα, τα σαπούνια, τα καλλυντικά, φάρμακα και άλλες ουσίες μπορεί να ερεθίσουν το δέρμα και να προκαλέσουν δυσανεξία, εξανθήματα και κνησμό.
• Δερματικά προβλήματα, όπως ξηροδερμία έκζεμα (δερματίτιδα), ψωρίαση.
• Φλεγμονές από μικρόβια και ιούς όπως μύκητες και παράσιτα ή αντιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος στην επίθεση ιών όπως είναι πχ μετά από επίθεση του ιού του έρπητα  ζωστήρα.
• Νευρικές διαταραχές που εστιάζονται ή προσβάλλουν τα νεύρα που είναι υπεύθυνα για την ομαλή αίσθηση όπως είναι η σκλήρυνση κατά πλάκας,τα εγκεφαλικά επεισόδια, οι όγκοι του εγκεφάλου.
• Συστηματική ασθένεια που συνοδεύεται από αύξηση χημικών κνησμωδών ουσιών ή αλλοιώσεις της σωματικής αίσθησης. Είναι σημαντικό κατά την ιατρική διερεύνηση του κνησμού, να αποκλειστεί η ύπαρξη συστηματικού παθολογικού νοσήματος, το οποίο επιβάλλεται να διαγνωστεί και να θεραπευτεί άμεσα λόγω κινδύνου σοβαρών επιπλοκών. Στα νοσήματα αυτά συγκαταλέγονται η  ουραιμία, ορισμένα καρκινώματα, η πρωτοπαθής χολική κίρρωση, ενδοκρινοπάθειες, ορισμένα αιματολογικά νοσήματα, νευρολογικά νοσήματα.

Η σωστή ιατρική παθολογική εξέταση είναι σημαντική για την ορθή διάγνωση και θεραπεία. 

Γιατί ο γεροντικός κνησμός αποτελεί συχνά διαφορετική παθολογική οντότητα

Ο κνησμός στον ηλικιωμένο αποτελεί διαφορετική οντότητα διότι συχνά οφείλεται σε διαταραχή των ανοσολογικών  μηχανισμών του οργανισμού και αγγειακών συστημάτων λόγω γήρατος, γεροντική ξηροδερμία, συστηματικά νοσήματα που είναι συχνά κατά το γήρας (π.χ. χρόνια νεφρική νόσος, ηπατική δυσλειτουργία, ενδοκρινικές διαταραχές κακοήθειες), φάρμακα των οποίων η χρήση βαίνει αυξανόμενη με την ηλικία (π.χ. οπιοειδή) ψυχολογικούς παράγοντες ή συνδυασμό των ανωτέρω. Εάν δεν αντιμετωπιστεί μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές όπως σοβαρές φλεγμονές, αυπνία, χρόνιο σύνδρομο κόπωσης.

Μέτρα αντιμετώπισης του κνησμού:

• Αποφύγετε το βίαιο τρίψιμο της πάσχουσας περιοχής.Κάντε μασάζ ή χτυπήστε ελαφρά την πάσχουσα περιοχή αντί να την ξύσετε
• Κρατήστε τα νύχια σας καθαρά, κοντά και λεί
• Κάντε συχνά χλιαρά μπάνια ή ντους. Στεγνώστε ταμπονάροντας το δέρμα
• Να αποφεύγετε να «μουλιάζετε σε μπανιέρες ή ντους». Αποφύγετε τις απότομες εναλλαγές θερμοκρασίας «κρύο-ζεστό»
• Εάν η κνησμώδης περιοχή εντοπίζεται στο δέρμα χρησιμοποιήστε υποαλλεργική ενυδατική κρέμα χωρίς άρωμα. Να μη χρησιμοποιείτε ερεθιστικά καθαριστικά σώματος, αρωματικά σαπούνια, αποσμητικά ή ενυδατικές κρέμες
• Φορέστε φαρδιά βαμβακερά ρούχα
• Μην φοράτε στενά ρούχα-υποδήματα ή ρούχα από μάλλινα ή συνθετικά υφάσματα
• Μην αμελήσετε τη σωστή παθολογική εξέταση κατά τη διάρκεια της οποίας θα εντοπιστεί το αίτιο του κνησμού και θα δοθεί σωστή αιτιολογική θεραπεία.