Λάθος αποτέλεσμα τεστ CoViD στα Επείγοντα - Πότε και γιατί συμβαίνει

Ασθενής εισάγεται στο νοσοκομείο με έντονα συμπτώματα που παραπέμπουν σε λοίμωξη COVID-19, ενώ έχει έρθει σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα. Ωστόσο, το τεστ PCR στο οποίο υποβλήθηκε στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών βγήκε αρνητικό. Η διάγνωση καθυστερεί, όπως και η περαιτέρω διαχείριση και θεραπευτική αντιμετώπιση.

Είναι γνωστό πως η PCR είναι μια ευρέως χρησιμοποιούμενη αλλά και αξιόπιστη μέθοδος διάγνωσης του κορωνοϊού αλλά και άλλων λοιμωδών ιών. Ωστόσο, υπάρχουν μερικές περιπτώσεις όπου το αποτέλεσμα είναι ψευδώς θετικό ή ψευδώς αρνητικό, σε όλα τα μοριακά τεστ.

Η Βολιώτισσα βιοχημικός - βιοτεχνολόγος Δήμητρα Μουλιού (φωτογραφία), αναλύει το ζήτημα σε επιστημονική της ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες στο Expert Review of Anti - infective Therapy. Μιλώντας στο iatronet.gr εξηγεί τους λόγους για τους οποίους μπορεί μια μοριακή διάγνωση να είναι λανθασμένη. Αναφέρεται στις δύσκολες περιπτώσεις με πιθανότητα ψευδούς αποτελέσματος και προτείνει σημαντικές εναλλακτικές στρατηγικές αντιμετώπισης, ιδιαίτερα για τους γιατρούς πρώτης γραμμής.

Πιθανοί λόγοι ψευδούς διάγνωσης

Σε περίπτωση που κάποιος έχει ένα θετικό αποτέλεσμα σε τεστ PCR ή αντιγόνου, αλλά δεν έχει εκδηλώσει κανένα σύμπτωμα, μπορεί το αποτέλεσμα να είναι ψευδές ή απλά ο εξεταζόμενος να είναι αληθώς θετικός, αλλά ασυμπτωματικός φορέας.

Το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο στην αντίστροφη περίπτωση, που ο ασθενής έχει αρνητικό τεστ, παρόλο που έχει όλα τα συμπτώματα της νόσου. "Περιμένει ο γιατρός το τεστ, βγαίνει αρνητικό το πρώτο, το δεύτερο, ενώ έχει τον ασθενή με συμπτώματα και καθυστερεί η περαιτέρω διαχείριση και θεραπεία. Ο γιατρός ξέρει ότι ο ασθενής έχει έρθει σε επαφή με κρούσμα και έχει όλη τη συμπτωματολογία, αλλά περιμένει το αποτέλεσμα του τεστ για να το επιβεβαιώσει. Είναι μερικές περιπτώσεις που προβληματίζουν έντονα τους γιατρούς", αναφέρει η κ. Μουλιού.

Τι μπορεί να έχει πάει λάθος; Όπως εξηγεί, υπάρχει πιθανότητα να έχει γίνει λάθος το τεστ, είτε λόγω κακής δειγματοληψίας, είτε φτωχής ανάλυσής του από το προσωπικό, ή μπορεί να είναι κακό το χρονικό σημείο που έγινε το τεστ συγκριτικά με την περίοδο επώασης του ιού και να είναι μικρό το ιικό φορτίο στο δείγμα. Σημειώνει, ακόμη, πως "τα τεστ αντισωμάτων είναι μια έμμεση οδός, αλλά κι εκεί υπάρχουν θέματα σπανίων περιπτώσεων όπως οι διασταυρούμενες αντιδράσεις και η ποιότητα του δείγματος".

Είναι αξιοσημείωτο πως υπάρχει πιθανότητα ψευδών αποτελεσμάτων ειδικά σε έγκυες γυναίκες, όπως επισημάνθηκε σε πρόσφατο σχετικό σχόλιο της βιοχημικού πάνω σε υπάρχον άρθρο ανασκόπησης, στο διάσημο διεθνές ιατρικό περιοδικό The BMJ.

Το αίμα και η βλέννα ως αναστολείς

Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί όλα τα παραπάνω να έγιναν σωστά, αλλά το αποτέλεσμα του τεστ να είναι πάλι ψευδώς αρνητικό. Μια πιθανότητα είναι να υπάρχουν στο δείγμα κάποιες ουσίες που λειτουργούν ως αναστολείς.

"Για παράδειγμα, αν το δείγμα έχει αίμα ή βλέννα αυτά πιθανώς να έχουν αρνητική επίδραση στο τελικό αποτέλεσμα μιας τυπικής δοκιμής PCR, όπως αναφέρεται και σε ορισμένα φυλλάδια χρήσης των τεστ", σημειώνει η κ. Μουλιού. "Ας πούμε, για παράδειγμα, ίσως κάποιες αυστηρές μαμάδες να πίεσαν τα παιδιά τους να κάνουν το self - test για να πάνε στο σχολείο, τα παιδιά αντιδρούσαν, έκλαιγαν, είχαν έντονη ρινόρροια, και το κολλώδες δείγμα που προέκυπτε είχε πιθανότητες να δώσει ένα ψευδές αρνητικό γρήγορο τεστ αντιγόνου - σε παιδιά φορείς του κορωνοϊού", αναφέρει χαρακτηριστικά.

Στρατηγικές αντιμετώπισης

Στο άρθρο της η βιοχημικός προτείνει κάποιες στρατηγικές ώστε να "πονηρευτεί" ο γιατρός και να χειριστεί ανάλογα μια τέτοια περίπτωση.

"Αν ο ασθενής έχει όλα τα συμπτώματα και χρήζει άμεσης διαχείρισης και θεραπείας, έχει έρθει σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα, αλλά το τεστ είναι αρνητικό, τότε είναι απαραίτητη μια επαναδειγματοληψία ή και εναλλακτική δειγματοληψία, ακόμα και χρήση διαφορετικού τεστ εάν είναι εφικτό", λέει και προσθέτει: "ζούμε στη εποχή των μοριακών τεστ, και θεωρώ πως ειδικά γρήγορα τεστ ακόμη και για τμήματα Επειγόντων Περιστατικών των νοσοκομείων, ώστε να μην καθυστερείται η διαχείριση σοβαρών ασθενών, μέχρι να βγει το χρονοβόρο εργαστηριακό αποτέλεσμα της τελικής επιβεβαίωσης του γρήγορου τεστ, θα ήταν απαραίτητα".

Ευλογιά των πιθήκων

Αναφερόμενη στην επίκαιρη ευλογιά των πιθήκων, η βιοχημικός σημειώνει πως «δεν θα είναι απίθανο ένα πολύ κακό δείγμα από βρώμικη δερματική εστία να οδηγήσει σε κακά αποτελέσματα» και καταλήγει: "Δεν έχει αναφερθεί μέχρι τώρα κάποιο ψευδές τεστ στην πρόσφατη ευλογιά των πιθήκων, όμως αν βρεθεί πραγματικά δεν θα μου κάνει καμία εντύπωση".