Ο "βουβός" πνιγμός στη θάλασσα και το ελληνικό μαύρο ρεκόρ

Μια 84χρονη γυναίκα επέπλεε μπρούμυτα στο νερό, το πρωί της Παρασκευής, στην παραλία της Καλλιθέας, στην Κασσάνδρα Χαλκιδικής, όταν έγινε αντιληπτή από άλλη λουόμενη. Με τη βοήθεια άλλων παραθεριστών την έβγαλαν στην ακτή και αμέσως κινητοποιήθηκε μια υποδειγματική αλυσίδα για τη διάσωσή της, μέχρι να φτάσει το ΕΚΑΒ: μια νοσηλεύτρια που ήταν παρούσα έκανε άμεσα ΚΑΡΠΑ, ένας πυροσβέστης που ειδοποιήθηκε έσπευσε με αυτόματο εξωτερικό απινιδωτή, και σε δεύτερο χρόνο παρενέβη εθελόντρια της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης. Παρά την υπερπροσπάθεια, όμως, ήταν ήδη αργά για την άτυχη γυναίκα, η οποία δυστυχώς κατέληξε.

"Εφόσον την είδαν να επιπλέει στο νερό, αυτό σημαίνει ότι είχαν ήδη περάσει αρκετά λεπτά από τον πνιγμό", λέει στο iatronet.gr ο διασώστης του ΕΚΑΒ Κασσάνδρας και πρόεδρος της ανθρωπιστικής οργάνωσης Kids Save Lives, Αναστάσης Στεφανάκης (φωτογραφία) και προσθέτει: "Αν υπήρχε κάποιος δίπλα της να την προσέχει, ίσως δεν θα είχαμε έναν πνιγμό, αλλά έναν παρά λίγο πνιγμό. Τα πρώτα 5 λεπτά πρέπει να έχουν χορηγηθεί οι πολύτιμες εμφυσήσεις διάσωσης, η ΚΑΡΠΑ και ο απινιδωτής. Έτσι, θα είχαμε 50% με 70% επιτυχία, βάσει των ερευνών".

Ήταν ένας από τους εκατοντάδες πνιγμούς που συμβαίνουν κάθε χρόνο στις ελληνικές θάλασσες. Την ίδια μέρα είχε ανακοινωθεί από το Λιμενικό ο θάνατος ενός 56χρονου λουόμενου στη Βάρκιζα. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Λιμενικού Σώματος, μέσα σε μόλις 70 μέρες - από την 1η Ιουνίου ως τις 9 Αυγούστου - έχασαν τη ζωή τους 175 λουόμενοι στην Ελλάδα, έναντι 177 στο αντίστοιχο περσινό διάστημα. Κάθε χρόνο καταγράφονται περισσότεροι από 350 πνιγμοί και πολλαπλάσια περιστατικά παρά λίγο πνιγμών.

Δεν έχουμε κολυμβητική παιδεία

Το σοκαριστικό στατιστικό, σύμφωνα με το οποίο το 60% των Ελλήνων δεν ξέρουν πώς να κολυμπούν, δείχνει το αδικαιολόγητα υψηλό επίπεδο έλλειψης κολυμβητικής παιδείας για μια χώρα σαν την Ελλάδα με δεκάδες χιλιάδες χιλιόμετρα ακτογραμμής.

"Αυτή η κουλτούρα θα έπρεπε να περνάει από τα σχολεία", επισημαίνει ο κ. Στεφανάκης, προσθέτοντας πως εκτός από τις τεχνικές κολύμβησης το μάθημα πρέπει να περιλαμβάνει και τους ασφαλείς τρόπους προσέγγισης του νερού, όπως η παρέλευση τριών ωρών μετά το φαγητό, η αποφυγή κολύμβησης στα βαθιά, η κολύμβηση παράλληλα με την ακτογραμμή και ειδικά μέτρα πρόληψης για ηλικιωμένους με προβλήματα υγείας και κινητικότητας. Πολλά από αυτά είναι ήδη γνωστά ως οδηγίες, αλλά ο κόσμος τα υποτιμά, μη γνωρίζοντας τους μηχανισμούς.

"Το φαγητό μπορεί να μας οδηγήσει να χάσουμε τις αισθήσεις μας ή να κάνουμε εμετό. Το στομάχι αντλεί περισσότερο αίμα από τον οργανισμό για να κάνει τις απαραίτητες ζυμώσεις και να χωνέψει το φαγητό. Για αυτό και νυστάζουμε λίγο μετά το φαγητό. Αυτό δεν το θέλουμε μέσα στη θάλασσα", εξηγεί ενδεικτικά.

Ο πνιγμός είναι βουβός

Ο διασώστης παρατηρεί πως ένα μεγάλο μέρος του κόσμου έχει στρεβλή εικόνα για τον πνιγμό στη θάλασσα, ταυτίζοντάς την με όσα έχει δει σε κινηματογραφικές ταινίες: Η γυναίκα που πνίγεται κουνά απεγνωσμένα τα χέρια της φωνάζοντας "βοήθεια".

"Ο πνιγμός προέρχεται από ασφυξία, γιατί η μύτη και το στόμα που θα έπρεπε να είναι στον αέρα και να παίρνουν οξυγόνο βρίσκονται στο νερό και δεν μπορούν να πάρουν αναπνοή. Έτσι, σε λίγα λεπτά σταματάει η καρδιά", εξηγεί και προσθέτει: "Όταν ένα θύμα αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα (ζαλίζεται επειδή έχει προβλήματα υγείας ή έχει καταναλώσει αλκοόλ), αν έχει ένα δευτερόλεπτο να βγάλει το κεφάλι από το νερό θα το χρησιμοποιήσει όχι για να φωνάξει, αλλά για να αναπνεύσει. Ο πνιγμός είναι βουβός, σιωπηλός. Δεν θα ακούσουμε 'βοήθεια' από τον άνθρωπο που πραγματικά κινδυνεύει".

Η COVID και το "φιλί της ζωής"

Μέσα στα πρώτα 5 λεπτά πρέπει να δοθούν στο θύμα πνιγμού οι σωτήριες για την ζωή του εμφυσήσεις διάσωσης, να εφαρμοστεί ΚΑΡΠΑ και απινίδωση.

Με το ξέσπασμα της πανδημίας απαγορεύτηκαν οι εμφυσήσεις με το στόμα, για λόγους αποφυγής μετάδοσης του κορωνοϊού, εκτός αν το θύμα είναι μέλος της οικογένειας και μένει στο ίδιο σπίτι με τον άνθρωπο που επιχειρεί να το διασώσει. Οι ίδιες οδηγίες ισχύουν και σήμερα, αλλά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αναζωογόνησης τις έχει "χαλαρώσει", συστήνοντας την αποφυγή, αλλά και αφήνοντας στη διακριτική ευχέρεια του διασώστη να επιλέξει αν θα κάνει τις σωτήριες για τη ζωή του θύματος εμφυσήσεις. Εναλλακτικά η χορήγηση οξυγόνου γίνεται και με συσκευή αμπού.

"Την περίοδο της πανδημίας, στην Ευρώπη επιβίωσε 8% των θυμάτων καρδιακής ανακοπής (από πνιγμό ή από άλλη αιτία) όταν τους έγιναν μόνο θωρακικές πιέσεις και όχι εμφυσήσεις. Όταν έγιναν παράλληλα και εμφυσήσεις διάσωσης, επιβίωσε το 13%", σημειώνει ο κ. Στεφανάκης.

Ο "ήρωας" ναυαγοσώστης της Χαλκιδικής

Ο Χρήστος Γαζής (φωτογραφία), ναυαγοσώστης και εκπαιδευτής βασικής υποστήριξης ζωής του Kids Save Lives, έγινε πρόσφατα το πρόσωπο των ημερών, όταν μέσα σε ένα διάστημα 6 ημερών επανέφερε στη ζωή δύο γυναίκες που είχαν πνιγεί, στην παραλία της Σωζόπολης στη Χαλκιδική.

Επρόκειτο για δύο περιπτώσεις – καρμπόν, στις οποίες οι γυναίκες στραβοπάτησαν στο νερό και έχασαν τον έλεγχο. "Στη συγκεκριμένη παραλία η θάλασσα είναι αρχικά ρηχή και σε κάποιο σημείο κάπως βαθαίνει. Στην πρώτη περίπτωση, στις 28 Ιουλίου, η γυναίκα στραβοπάτησε και άρχισε να κολυμπάει περίεργα. Μέσα σε δευτερόλεπτα, μέχρι να την προσεγγίσω, είχε πνιγεί. Το ίδιο έγινε και με τη δεύτερη γυναίκα, στις 3 Αυγούστου. Τη βρήκα να την κρατάει ο γιος της, να έχει υποξία και αφρούς στο στόμα", περιγράφει ο ίδιος στο iatronet.gr.

Και στις δύο περιπτώσεις ο ναυαγοσώστης τους χορήγησε οξυγόνο στα πνευμόνια με εμφυσήσεις ή με συσκευή αμπού, καταφέρνοντας να τις επαναφέρει στη ζωή. "Δόξα τω Θεώ, ήμουν κοντά. Όλα γίνονται πάρα πολύ γρήγορα. Κάθε ένα λεπτό που περνάει μειώνονται 10% οι πιθανότητες να επανέλθει κάποιος που έχει πέσει θύμα πνιγμού", λέει.

Σύμφωνα με τον κ. Γαζή, η Χαλκιδική έχει την ιδιαιτερότητα ότι πολύς κόσμος έχει τα εξοχικά του δίπλα στη θάλασσα και δεν αλλάζει την καθημερινή του ρουτίνα, παρά το γεγονός ότι με το πέρασμα των χρόνων αποκτά ιατρικό ιστορικό, αυξάνοντας τον κίνδυνο. "Παίρνουν τα χάπια τους και κάνουν το μπάνιο τους καθημερινά. Πολλοί έχουν κινητικά προβλήματα και μπορούν ανά πάσα στιγμή να σκοντάψουν και να πνιγούν στα δύο μέτρα από την ακτή", σημειώνει.