Τραυματισμοί καρπού και άκρας χείρας σε αθλητές μαχητικών αθλημάτων

Τα μαχητικά αθλήματα (Kick Boxing,Boxing ,ΜΜΑ) συγκαταλέγονται στα διασημότερα και ταχέως αναπτυσσόμενα αθλήματα του κόσμου. Συμβάλλουν στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης, τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης και της ποιότητας ζωής.

Επίσης συμβάλλουν στη βελτίωση της ψυχικής υγείας και της πνευματικής διαύγειας, όμως το σημαντικότερο είναι πως μαθαίνουν στους αθλούμενους την έννοια του σεβασμού αλλά και να εξερευνούν νέες πτυχές των ικανοτήτων τους. Ωστόσο τα μαχητικά αθλήματα εκτός από τα παραπάνω συμβάλλουν και στην εκδήλωση πολλών τραυματισμών ιδιαίτερα\ στην περιοχή της άκρας χείρας και του καρπού.

Ποια είναι τα ποσοστά εμφάνισης νέων τραυματισμών;

Οι Loosemore et al.,2017 διερεύνησαν προσεκτικά τους τραυματισμούς που εμφανίστηκαν στον ανδρικό πληθυσμό της ερασιτεχνικής ομάδας πυγμαχίας της Μεγάλης Βρετανίας. Η έρευνα έδειξε πως το ποσοστό τραυματισμών στο καρπό και το χέρι που καταγράφηκαν σε αγώνες πυγμαχίας ήταν 347 νέοι τραυματισμοί ανά 1.000 ώρες αγώνα. Το ίδιο δεν ισχύει και στις ώρες προπόνησης καθώς καταγράφηκαν μόλις <0,5 τραυματισμοί ανά 1.000 ώρες προπόνησης.

Ο λόγος που πιθανότητα υπήρχε τόσο μεγάλη διαφορά, οφείλεται στο γεγονός πως στη προπόνηση ο αθλητής της πυγμαχίας δεν χρησιμοποιεί το μέγιστο της δύναμης των χεριών του, θέλοντας να τα προστατεύσει από πιθανούς τραυματισμούς ή επειδή η προπόνηση περιλαμβάνει και άλλες μορφές εκγύμνασης πέραν των χτυπημάτων όπως ασκήσεις αντίστασης και αερόβια άσκηση (Loosemore et al.,2017).

Επίσης σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής παρακολούθησαν σε διάστημα 5 χρόνων όλους τους τραυματισμούς που σχετίστηκαν με την πυγμαχία, τόσο στον παιδικό όσο και στον ενήλικο πληθυσμό. Η συχνότητα τραυματισμών μέσα σε 5 χρόνια ανήλθε σε 673 τραυματισμούς ανά 100.000 άτομα.

Ποιες είναι οι ανατομικές περιοχές που τραυματίζονται πιο συχνά σε αθλητές μαχητικών αθλημάτων;

Σε έρευνα του 2013 βρέθηκε πως οι 2 πιο συχνές περιοχές τραυματισμού ήταν η άκρα χείρα με ποσοστό 47,2% και ο καρπός με ποσοστό 18% των συνολικών τραυματισμών (Diesselhorst et al.,2013).

Στην ομάδα πυγμαχίας της Μεγάλης Βρετανίας βρέθηκε πως από τους 172 τραυματισμούς που σημειώθηκαν στο άνω άκρο οι 88 εντοπίστηκαν στον καρπό και οι 84 στην άκρα χείρα (Loosemore et al.,2017).

Αντιθέτως στους αθλητές της πυγμαχίας στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής βρέθηκε πως η πιο συχνή ανατομική δομή που τραυματίστηκε ήταν η άκρα χείρα με ποσοστό 47.2%, με τον καρπό να έρχεται δεύτερος σε τραυματισμούς με ποσοστό 18% (Lemme et al.,2018).

Ποιοι είναι οι πιο συχνοί τραυματισμοί στο άνω άκρο;

Οι Lemme et al., 2018 έδειξαν πως οι πιο συχνές αιτίες τραυματισμού των πυγμάχων ανά 100.000 πληθυσμό ήταν :

1. Tο κάταγμα άκρας χείρας με ποσοστό εμφάνισης 132 περιπτώσεων ανά 100.000 πληθυσμό.

2. Tο αιμάτωμα της άκρας χείρας με ποσοστό εμφάνισης 105 περιπτώσεων ανά 100.000 πληθυσμό.

3. Tο διάστρεμμα καρπού με ποσοστό εμφάνισης 82 περιπτώσεων ανά 100.000 πληθυσμό.

Σύμφωνα με τους Loosemore et al.,2017 οι πιο συχνές αιτίες τραυματισμού σε πυγμάχους αθλητές ήταν:

1. H αστάθεια της καρπομετακαρπικής άρθρωσης με ποσοστό 21.6%.

2. Tο διάστρεμμα του αρθρικού θύλακα σε συνδυασμό με τραυματισμό του μηχανισμού του εκτείνωντος τένοντα του δακτύλου της μετακαρποφαλαγγικής άρθρωσης γνωστό και ως “boxer’s knuckle” με ποσοστό 15.8%.

3. Tο διάστρεμμα 1ου βαθμού της μετακαρποφαλαγγικής άρθρωσης του ωλένιου παράπλευρου συνδέσμου γνωστό και ως “αντίχειρας του σκιέρ” με ποσοστό 14.6%.

4. Tο διάστρεμμα καρπού με ποσοστό 13.5%.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως παρόμοια αποτελέσματα με τους Loosemore et al.,2017 έδειξαν και οι Giannatos et al.,2022 οι οποίοι ερεύνησαν τους πιο συχνούς τραυματισμούς που εμφάνισαν οι άνδρες πυγμάχοι στην Ελλάδα. Οι πιο συχνοί τραυματισμοί που προέκυψαν ήταν:

• Tο διάστρεμμα του αρθρικού θύλακα σε συνδυασμό με τραυματισμό του μηχανισμού του εκτείνωντος τένοντα του δακτύλου της μετακαρποφαλαγγικής άρθρωσης γνωστό και ως “boxer’s knuckle”.
• Tο διάστρεμμα 1ου βαθμού της μετακαρποφαλαγγικής άρθρωσης του ωλένιου παράπλευρου συνδέσμου γνωστό και ως “αντίχειρας του σκιέρ”.
• Tα κατάγματα άκρας χείρας( δακτύλων ή καρπού).

Αποτελεί το ‘’κάταγμα του μποξέρ’’ συχνό τραυματισμό σε αθλητές της Πυγμαχίας και του Kick Boxing;

Ως ‘’κάταγμα του μποξέρ’’ ορίζεται το κάταγμα στο 4ο ή 5ο μετακάρπιο. Είναι ένας αρκετά διαδεδομένος τραυματισμός στα μαχητικά αθλήματα αφού πολλοί προπονητές, αθλητές αλλά και cutmen θεωρούν λανθασμένα πως ο συγκεκριμένος τραυματισμός είναι αρκετά συχνός σε αθλητές της πυγμαχίας ή του kick boxing (Giannatos et al.,2022).

Αν και η ονομασία του προέρχεται από το άθλημα της πυγμαχίας, οι επιστημονικές έρευνες έχουν αποδείξει πως ο συγκεκριμένος τραυματισμός δεν παρατηρείται στη πυγμαχία ή το kick boxing (Loosemore et al.,2017,Lemme et al.,2018).

Αντιθέτως είναι αρκετά συχνός σε μαχητικούς αγώνες όπου οι αθλητές μάχονται με γυμνά χέρια χωρίς να χρησιμοποιούν κάποιο δέσιμο ή γάντια για να τα προστατεύσουν .Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελούν οι αγώνες ‘’Bare Knuckle’’ (Soong et al.,2010).

Μεγαλύτερο μέγεθος γαντιού δεν σημαίνει πάντοτε περισσότερη προστασία

Υπάρχει η πεποίθηση πως όσο μεγαλύτερο μέγεθος έχει το γάντι πυγμαχίας τόσο μεγαλύτερη είναι και η προστασία. Είναι μια πρακτική που εφαρμόζεται αρκετά συχνά. Μάλιστα το 2013 η Διεθνής Ομοσπονδία Πυγμαχίας (IBA) προχώρησε σε αλλαγή κάποιων κανονισμών με σκοπό την μείωση τραυματισμών. Μέσα σε αυτούς ήταν και η αύξηση μεγέθους των πυγμαχικών γαντιών (Davis et al.,2018).

Πράγματι οι Lee et al.,2014 απέδειξαν πως τα παχύτερα γάντια με μικρότερο γέμισμα αφρού, παρουσιάζουν μικρότερα ποσοστά φόρτισης που δέχονται οι αρθρώσεις της άκρας χείρας και του καρπού. Ωστόσο οι ίδιοι ανέφεραν επίσης πως η φθορά του προστατευτικού υλικού (pad) σε μεγάλα γάντια ίσως έχει αντίθετο αποτέλεσμα αυξάνοντας τα επίπεδα φόρτισης και κραδασμών των αρθρώσεων.

Αυτό σημαίνει η χρήση μεγαλύτερου μεγέθους γαντιού ενδεχομένως παρέχει μικρότερη σταθερότητα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρούς τραυματισμούς. Πολύ ενδιαφέρουσα ήταν η έρευνα των Giannatos et al.,2022 η οποία έδειξε πως όσο μεγαλύτερο είναι το μέγεθος των γαντιών τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα εμφάνισης τραυματισμού σε χέρι και καρπό.

Πιο συγκεκριμένα, οι αθλητές οι οποίοι φορούσαν γάντια μεγέθους 14oz ανέπτυξαν μεγαλύτερο αριθμό καταγμάτων δακτύλων ή καρπού αλλά και πόνο στον καρπό στην ωλένια πλευρά, σε σχέση με τους αθλητές που φορούσαν γάντια μεγέθους <14 oz.Μάλιστα οι αθλητές που φορούσαν γάντια μεγέθους >=14 oz εμφάνισαν παραπάνω από διπλάσιο αριθμό καταγμάτων σε καρπό και δάκτυλά σε σχέση με αυτούς που φορούσαν γάντια μεγέθους <14 oz.

Συνεπώς το μεγαλύτερο μέγεθος γαντιού δεν έχει αποδειχθεί πως παρέχει μεγαλύτερη προστασία αφού σε ορισμένες περιπτώσεις αυξάνει τις πιθανότητες σοβαρού τραυματισμού.

Γιατί το σωστό δέσιμο χεριών (hand wrapping) είναι απαραίτητο για την πρόληψη τραυματισμών άκρας χείρας και καρπού και τι περιλαμβάνει;

Έχει αποδειχθεί ότι το 2ο και 3ο καρπομετακάρπιο του χεριού κινείται λιγότερο σε σχέση με το 4ο και το 5ο. Για αυτό το λόγο και οι αθλητές όταν μαθαίνουν τη σωστή τεχνική γροθιάς, χτυπάνε τον σάκο με το δείκτη και το μεσαίο δάκτυλο. Βέβαια παρά τον μικρό βαθμό κίνησης των καρπομετακαρπίων, τα επαναλαμβανόμενα φορτία και κραδασμοί οδηγούν σε ερεθισμό των αρθρώσεων αλλά χαλάρωση των συνδέσμων της περιοχής με αποτέλεσμα την ύπαρξη τραυματισμών. Αυτό επιβεβαιώθηκε από αρκετές μελέτες αφού οι 2 πιο συχνοί τραυματισμοί περιλαμβάνουν αστάθεια και διαστρέμματα της καρπομετακαρπικής αλλά και της μετακαρποφαλαγγικής άρθρωσης.

Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει χρυσός κανόνας για την πρόληψη τραυματισμών. Ακόμη και με τη χρήση γαντιών, οι αθλητές εμφανίζουν αρκετά σοβαρούς τραυματισμούς. Αυτό συμβαίνει διότι τα γάντια αδυνατούν να παρέχουν πλήρη σταθεροποίηση των αρθρώσεων του καρπού και της άκρας χείρας αλλά και να απορροφήσουν πλήρως τους κραδασμούς (Lee et al.,2014., Giannatos et al.,2022).

Για αυτόν ακριβώς τον λόγο το σωστό δέσιμο χεριών είναι απαραίτητο και πολύ σημαντικό. Αν και δεν υπάρχει κάποια επιστημονική μελέτη που να αξιολογεί την επίδραση της ειδικής περίδεσης σε αθλητές μαχητικών αθλημάτων, αρκετές έρευνες που έχουν εφαρμόσει περίδεση για σταθεροποίηση αρθρώσεων άνω και κάτω άκρου έχουν δείξει ενθαρρυντικά αποτελέσματα (Alawna et al.,2020,Κim et al.2020).

Υπάρχουν 2 είδη δεσίματος χεριών. Το πρώτο δέσιμο εκτελείται από τον ίδιο αθλητή με τη χρήση έτοιμου ελαστικού βαμβακερού επιδέσμου 4,5 μέτρων που υπάρχει στο εμπόριο (Εικόνα 1).Γενικά αυτό το είδος δεσίματος χρησιμοποιείται περισσότερο στην προπόνηση καθώς αν και παρέχει κάποιου είδους σταθεροποίηση στις αρθρώσεις της άκρας χείρας και του καρπού, δεν έχει την ικανότητα να απορροφήσει τους κραδασμούς και τα φορτία δύναμης των χτυπημάτων με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος καταγμάτων.

Η δεύτερη κατηγορία δεσίματος συνήθως εκτελείται από πιστοποιημένο cutman. Αποτελεί την καλύτερη και ασφαλέστερη κατηγορία δεσίματος καθώς παρέχει υψηλή σταθεροποίηση στις αρθρώσεις άκρας χείρας και καρπού αλλά και σημαντική προστασία από φορτία δυνάμεων και κραδασμών που δέχονται οι αρθρώσεις (Εικόνα 2).

Περιλαμβάνει τη χρήση ανελαστικών επιδέσμων διαστάσεων 5 cm x 10m και χρήση αυτοκόλλητου επιδέσμου (tape) με διαστάσεις 2,5cm x 13m.Ο αθλητής τοποθετεί το χέρι του στην ουδέτερη θέση. Έπειτα γίνεται περίδεση του αντιβραχίου μέχρι τη μεσότητα της κερκιδωλενικής άρθρωσης.

Στη συνέχεια εκτελείται η τεχνική περίδεσης ‘’σχήματος 8’’. Αυτή η τεχνική περιλαμβάνει 2 και παραπάνω στροφές με τις λωρίδες του επιδέσμου να διασταυρώνονται μεταξύ τους στην καρπομετακρπική και την μετακαρποφαλαγγική άρθρωση, στα σημεία δηλαδή που οι αρθρώσεις εκτελούν κινήσεις και απαιτούν σταθερότητα διότι είναι εύκολο να υποστούν τραυματισμό. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας τοποθετείται ένα αυτοσχέδιο προστατευτικό κάλυμμα επιδέσμου πάνω από τις κεφαλές των μετακαρπίων. Στη συνέχεια εκτελείται ξανά η τεχνική‘’σχήματος 8’’.Το τελικό στάδιο της τεχνικής περιλαμβάνει την εφαρμογή αυτοκόλλητης ταινίας με τον ίδιο τρόπο που εφαρμόστηκε ο ανελαστικός επίδεσμος, με σκοπό την αύξηση σταθερότητας.

Εικόνα 1: Περίδεση με χρήση βαμβακερού επιδέσμου                    Εικόνα 2: Τεχνική ειδικής περίδεσης από πιστοποιημένο cutman.