Παγκόσμια Ημέρα Υπέρτασης 2023 και πρόγραμμα ‘’Μάιος Μήνας Μέτρησης’’ στην Ελλάδα

Η 17^η Μαΐου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Υπέρτασης με εκδηλώσεις και δραστηριότητες σε πολλές χώρες. Το 2017 η Διεθνής Εταιρεία Υπέρτασης ξεκίνησε το Παγκόσμιο Πρόγραμμα ΜΜΜ (May Measurement Month) με μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης στον γενικό πληθυσμό κάθε Μάιο σε σχεδόν 100 χώρες.

Πρόγραμμα «Μάϊος μήνας μέτρησης της πίεσης» (ΜΜΜ)

• Το Παγκόσμιο πρόγραμμα ΜΜΜ έχει σκοπό να ενημερώσει τον γενικό πληθυσμό για τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης της υπέρτασης και της αποτελεσματικής αντιμετώπισής της.
• Στα προγράμματα ΜΜΜ 2019-2022 έγιναν μετρήσεις πίεσης σε περισσότερα από 5 εκατομμύρια άτομα.
• Κύριο μήνυμα: «Μετρήστε την πίεσή σας»
• Στόχος: «όλοι να γνωρίζουν αν έχουν υπεέταση»

Υπέρταση

• Η υπέρταση παραμένει ο σημαντικότερος τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα και θανάτους διεθνώς. Είναι η πρώτη αιτία καρδιαγγειακών νοσημάτων στις αναπτυγμένες χώρες και αποτελεί τον ισχυρότερο παράγοντα κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο και έναν από τους ισχυρότερους για στεφανιαία νόσο, έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια και νεφρική ανεπάρκεια. Στην Ευρώπη περίπου το 50% των θανάτων σε άνδρες και γυναίκες αποδίδονται στα καρδιαγγειακά νοσήματα.
• Η διάγνωση γίνεται «μόνο» με τη μέτρηση της πίεσης. Η αξιόπιστη διάγνωση απαιτεί σχολαστική μεθοδολογία και επιβεβαίωση με επανάληψη μετρήσεων της πίεσης, συχνά και εκτός ιατρείου (με 24ωρη καταγραφή ή στο σπίτι).
• Υπάρχουν διάφορα μέσα για να μειωθεί η πίεση χωρίς φάρμακα αλλά και καλά μελετημένα δραστικά φάρμακα, ώστε η υπέρταση να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και να προληφθούν οι επιπλοκές της.
• Η υγιεινή διατροφή με πολλά φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά, η μείωση του αλατιού στο φαγητό, η τακτική σωματική άσκηση (π.χ. γρήγορο βάδισμα για τουλάχιστον μισή ώρα τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας), η διατήρηση κανονικού σωματικού βάρους και η αποφυγή μεγάλης κατανάλωσης αλκοόλ μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση της πίεσης αλλά και να προλάβουν ή να καθυστερήσουν την εμφάνισή της. Επίσης, η διακοπή του καπνίσματος και η αποτελεσματική αντιμετώπιση της αυξημένης χοληστερίνης και του σακχάρου (όταν συνυπάρχουν) είναι απαραίτητα για την πρόληψη των καρδιαγγειακών επεισοδίων.
• Υπάρχουν διάφορες επιλογές για φαρμακευτική θεραπεία, η οποία εξασφαλίζει αποτελεσματική προστασία από τα καρδιαγγειακά επεισόδια χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες.
• Η στρατηγική της θεραπείας προσαρμόζεται ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε ασθενή (εξατομίκευση). Η θεραπεία είναι καθημερινή (συνήθως πρωινή) και όχι περιστασιακή ή μεταβαλλόμενη ανάλογα με τις τιμές της πίεσης που βρίσκει ο ασθενής στο σπίτι.
• Η μακροχρόνια επίτευξη άριστης ρύθμισης μειώνει σημαντικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.
• Με τα θεραπευτικά όπλα που διατίθενται σήμερα, πάνω από 95% των ασθενών με υπέρταση μπορούν να ρυθμιστούν χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες.

Υπέρταση στην Ελλάδα

Η Εθνική Επιδημιολογική Μελέτη ΕΜΕΝΟ (2015-16) που έγινε σε 6.000 ενήλικες σε όλη την χώρα έδειξε:

• Πάνω από το 1/3 των Ελλήνων έχουν υπέρταση (περίπου 3.000.000 άτομα) και πάνω από το 1/2 των ηλικιωμένων
• 30% των υπερτασικών είναι αδιάγνωστοι (περίπου 1.000.000)
• 30% έχουν επιτύχει καλή ρύθμιση με φαρμακευτική θεραπεία (περίπου 2.000.000 είναι αρρύθμιστοι)
• Οι άνδρες και οι νεότεροι υπερτασικοί έχουν συχνότερα αρρύθμιστη υπέρταση.

ΜΜΜ στην Ελλάδα

Με στόχο τη βελτίωση της ενημέρωσης για την υπέρταση στην Ελλάδα, πραγματοποιήθηκε το πρόγραμμα ΜΜΜ το 2019 και το 2022 σε 5 και 11 αστικά κέντρα αντίστοιχα και πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις πίεσης σε συνολικά 12.000 ενήλικες (2019: 5.727, 2022: 6.353). Από τα δεδομένα φάνηκε ότι 42% των Ελλήνων έχουν υπέρταση. Από τους υπερτασικούς ασθενείς, 25% ήταν αδιάγνωστοι και λιγότεροι από τους μισούς ήταν καλά ρυθμισμένοι με θεραπεία.

Το πρόγραμμα ΜΜΜ 2023 θα πραγματοποιηθεί και φέτος στην Ελλάδα τον Μάιο 2023 στοχεύοντας στη μέτρηση της πίεσης σε πάνω από 10.000 άτομα σε 11 πόλεις (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ιωάννινα, Ηράκλειο, Βόλο, Καβάλα, Καλαμάτα, Λάρισα, Τρίπολη και Χανιά). Οι μετρήσεις θα πραγματοποιηθούν σε ειδικά διαμορφωμένους δημόσιους χώρους με τη χρήση πιστοποιημένων πιεσομέτρων.

Συντονιστής του προγράμματος ΜΜΜ στην Ελλάδα είναι ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιος Στεργίου, στο Κέντρο Υπέρτασης STRIDE-7 της Γ’ Παθολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο «Σωτηρία», ο οποίος είναι γραμματέας του Διοικητικού Συμβουλίου της Διεθνούς Εταιρείας Υπέρτασης και μέλος της Διεθνούς Επιτροπής ΜΜΜ. Το πρόγραμμα ΜΜΜ στην Ελλάδα πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εταιρείας Υπέρτασης με Προέδρο τον κ. Μιχαήλ Δούμα, καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διευθυντή της Β’ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Ιπποκράτειο». Στη διεξαγωγή του ΜΜΜ 2023 στην Αθήνα συμμετέχουν πολλά μέλη Ιατρικών Σχολών και γιατροί του Εθνικού Συστήματος Υγείας, αλλά και πολλοί φοιτητές της Ιατρικής Σχολής, προπτυχιακοί, μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί.