Καρκίνος νεφρού: Σημαντική η έγκαιρη διάγνωση

Γράφει ο Μαρίνος Τσιατάς, MD,PhD,BSc (Biol), Παθολόγος Ογκολόγος, Διευθυντής Ογκολογικής Κλινικής και Τμήματος Κλινικών Μελετών Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.

Ο καρκίνος του νεφρού είναι ένας τύπος καρκίνου που προέρχεται από τα κύτταρα του νεφρού. Εμφανίζεται συνήθως σε άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των 60 ετών και είναι πιο συχνός στους άντρες παρά στις γυναίκες. Ο καρκίνος του νεφρού μπορεί να αποτελέσει μια σοβαρή και απειλητική για τη ζωή νόσο, αλλά η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μπορεί να οδηγήσει στην ίαση.

Ο πιο συχνός τύπος καρκίνου του νεφρού είναι ο νεφροκυτταρικός καρκίνος αποτελώντας το 90% των περιπτώσεων και προέρχεται από τα κύτταρα που καλύπτουν τα νεφρικά σωληνάρια. Τα συμπτώματα του καρκίνου του νεφρού μπορεί να ποικίλουν και τα πιο συχνά περιλαμβάνουν την αιματουρία, το άλγος στη περιοχή της μέσης, την απώλεια βάρους και όρεξης και την κόπωση. Πρέπει να σημειωθεί όμως ότι στο 30-40% των περιπτώσεων ο καρκίνος του νεφρού ανευρίσκεται τυχαία σε έναν απεικονιστικό έλεγχο του ασθενούς για άλλο λόγο. 

Οι αιτίες εμφάνισης καρκίνου του νεφρού δεν έχουν γίνει πλήρως κατανοητές, αλλά υπάρχουν συγκεκριμένοι παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου. Αυτοί περιλαμβάνουν το κάπνισμα, την παχυσαρκία, την υπέρταση και το ιστορικό εμφάνισης καρκίνου νεφρού στην οικογένεια. Η διαγνωστική προσέγγιση περιλαμβάνει αιματολογικές, βιοχημικές, ουρολογικές και απεικονιστικές εξετάσεις (υπέρηχος, αξονική ή μαγνητική τομογραφία, σπινθηρογράφημα οστών ή ΡET scan). Τέλος για την επιβεβαίωση της διάγνωσης μπορεί να διεξαχθεί διαδερμική βιοψία νεφρού. 

Η θεραπεία του καρκίνου του νεφρού εξαρτάται από το στάδιο της νόσου κατά τη διάγνωση. Η ολική ή η μερική νεφρεκτομή παραμένει η μόνη αποτελεσματική θεραπευτική παρέμβαση για τον τοπικό καρκίνο του νεφρού. Παρόλα αυτά όμως, 30% περίπου των ασθενών με τοπικό καρκίνο νεφρού θα αναπτύξουν μεταστάσεις στο μέλλον, ενώ ένα 25-30% εμφανίζονται ήδη με μεταστάσεις κατά τη διάγνωση. Η 5-ετής επιβίωση για ασθενείς με αρχικά στάδια νόσου φτάνει το 90% ενώ για ασθενείς με μεταστατική νόσο έφτανε μόλις στο 15% έως πριν την είσοδο των στοχευουσών θεραπειών (αναστολείς τυροσινικών κινασών, ΤΚΙs) και της ανοσοθεραπείας (αναστολείς σημείων ελέγχου, CPIs) στη θεραπευτική μας φαρέτρα.

Οι αναστολείς τυροσινικών κινασών εμποδίζουν την παραγωγή σημαντικών πρωτεϊνών  του καρκινικού κυττάρου καθώς και το σχηματισμό αιμοφόρων αγγείων που το τροφοδοτούν με θρεπτικά συστατικά, αναστέλλοντας έτσι τον πολλαπλασιασμό του. Τέτοιοι παράγοντες είναι τα sunitinib, pazopanib, cabozantinib, lenvatinib, axitinib και το everolimus. Oι αναστολείς σημείων ελέγχου εμποδίζουν κάποιες πρωτεΐνες που χρησιμοποιούνται από τα καρκινικά κύτταρα για να σταματούν την ανοσολογική αντίδραση που αναπτύσσει ο οργανισμός εναντίον τους και έτσι να συνεχίζουν να πολλαπλασιάζονται. Τέτοιοι παράγοντες είναι τα nivolumab και pembrolizumab. Η θεραπεία με ΤKIs και CPIs τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει ιδιαίτερα την πρόγνωση των ασθενών με μεταστατική νόσο επιτυγχάνοντας 5-ετη επιβίωση που φτάνει στο 50% και με πολλούς ασθενείς να φτάνουν στη λεγόμενη “λειτουργική ίαση” χωρίς να υποτροπιάζει ποτέ η νόσος τους.

Κάθε ασθενής με καρκίνο νεφρού θα πρέπει να απευθύνεται σε εξειδικευμένους στη νόσο ιατρούς (παθολόγους ογκολόγους και ουρολόγους) και να ακολουθεί τις προτεινόμενες εγκεκριμένες θεραπείες ή να επιδιώκουν την είσοδό τους σε κλινικές μελέτες στις οποίες δοκιμάζονται φάρμακα επόμενης γενιάς. Επιπρόσθετα,  όλοι μας θα πρέπει να διατηρούμε έναν υγιή τρόπο ζωής και να μειώνουμε την έκθεσή μας σε παράγοντες κινδύνου όπως το κάπνισμα για να ελαττώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του νεφρού.

Συμπερασματικά, ο καρκίνος του νεφρού είναι μια σοβαρή νόσος που μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιτυχία με την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία. Με τη συνεχιζόμενη έρευνα και τις τελευταίες θεραπευτικές εξελίξεις, η πρόγνωση και η επιβίωση των ασθενών με καρκίνο του νεφρού έχουν βελτιωθεί εντυπωσιακά.