Captagon: Το "ναρκωτικό του ISIS" που δημιουργεί "υπερμαχητές" ή μήπως όχι;

Ανταποκρίσεις από τα πεδία του πολέμου στο Ισραήλ μεταδίδουν πως στις τσέπες πολλών τρομοκρατών της Χαμάς που εξοντώθηκαν ή συνελήφθησαν από τον ισραηλινό στρατό βρέθηκαν χάπια Captagon. Το "ναρκωτικό των φτωχών" ή "ναρκωτικό του ISIS", όπως έχει χαρακτηριστεί, χρησιμοποιήθηκε, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, από όσους συμμετείχαν στη συντονισμένη επίθεση που εξαπολύθηκε στις 7 Οκτωβρίου από τη Λωρίδα της Γάζας κατά των ισραηλινών εδαφών.

Το εθιστικό σκεύασμα, που παράγεται σε παράνομα εργαστήρια στη Μέση Ανατολή και όχι μόνο, έχει συνδεθεί με δράση που δημιουργεί "υπερμαχητές". Όσοι το διακινούν διαδίδουν πως καταστέλλει φόβο και αναστολές, προσφέρει υψηλή εγρήγορση και αίσθηση αυτοκυριαρχίας, ενώ ξυπνά ζωώδη ένστικτα που μετατρέπουν τον άνθρωπο σε μηχανή θανάτου, ο οποίος αδιαφορεί για την αξία της ανθρώπινης ζωής.

Είναι έτσι στην πραγματικότητα ή μήπως ένα μεγάλο μέρος αυτής της αίσθησης είναι placebo effect (φαινόμενο εικονικού φαρμάκου);

Ο επίκουρος καθηγητής Φαρμακολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κύπρου, Νικόλας Διέτης (φωτογραφία), θεωρεί πως η δράση του παράνομου χαπιού είναι υπερτιμημένη στο μυαλό όσων το χρησιμοποιούν. Μιλώντας στο iatronet.gr εξηγεί το φαρμακολογικό μηχανισμό με τον οποίο οι δραστικές ουσίες του σκευάσματος διασπώνται μερικώς, με αποτέλεσμα να περιορίζεται μόλις στο ένα τέταρτο η δράση της αμφεταμίνης, αυτής που προκαλεί τη διέγερση.

Τι είναι το Captagon

Πρόκειται για την εμπορική ονομασία μιας χημικής ουσίας που λέγεται "φαινεθυλίνη", η οποία σχεδιάστηκε το 1961 από την γερμανική εταιρεία Chemiewerk Homburg για την ναρκοληψία (πάθηση υπερβολικής ανεξέλεγκτης υπνηλίας). Η κυκλοφορία του σταμάτησε το 1980.

Όπως αναφέρει ο κ. Διέτης, η φαινεθυλλίνη είναι μια χημική «πρόσθεση» δύο ουσιών: της θεοφυλλίνης & της αμφεταμίνης, ουσίες στις οποίες και διασπάται στον οργανισμό μας. Η πρώτη είναι φυσική διεγερτική ουσία, που υπάρχει στο τσάι και μοιάζει με την καφεΐνη. Η δεύτερη (αμφεταμίνη - AMPH), είναι γνωστό, πολύ ισχυρό συνθετικό διεγερτικό ναρκωτικό, από τα παλιότερα που έχουν εφευρεθεί (1887).

"Προκαλεί ένα είδος 'αεροπειρατείας' στον εγκέφαλό μας, μπλοκάροντας τους μηχανισμούς αυτοελέγχου που έχει για τις διεγερτικές ουσίες που εκκρίνει (ντοπαμίνη, σεροτονίνη, νοραδρεναλίνη)", σημειώνει.

Στις "θετικές" επιδράσεις περιλαμβάνονται

• Γρήγορη νοητική διεργασία, παραγωγικότητα,
• Αυξημένη επίγνωση, ετοιμότητα, διεγερτικότητα,
• Κίνητρο, αλλοιωμένη αντίληψη και συνείδηση,
• Ενέργεια, κινητικότητα, αντοχή, μειωμένη κόπωση,

ενώ στις εξίσου σοβαρές παρενέργειες

• Ταχυκαρδία, γρήγορη/ρηχή αναπνοή, υψηλή πίεση,
• Άγχος, διέγερση, τόμος, αϋπνία, παραισθήσεις,
• Κλινική κατάθλιψη, εθισμός, εξάρτηση, ανοχή,
• Διαστολή της κόρης, μειωμένη όρεξη, ξηροστομία.

Δημιουργεί στα αλήθεια ανίκητους "υπερμαχητές";

Η φαρμακολογία της ουσίας αυτής απαντάει "όχι" σε αυτή την ερώτηση, σύμφωνα με τον επίκουρο καθηγητή. "Το Captagon έχει την ιδιαιτερότητα ότι διασπάται στις δύο αυτές ουσίες και ότι η διάσπασή του είναι μερική. Μόνο το 24,5% γίνεται αμφεταμίνη, και μόνο 13,7% θεοφυλλίνη, ενώ το υπόλοιπο μεταβολίζεται σε μη δραστικές ουσίες. Επομένως είναι πολύ λιγότερο δραστικό από την καθαρή αμφεταμίνη", εξηγεί.

Ο δρ Carl Hart, αναπληρωτής καθηγητής Ψυχιατρικής στο Columbia University, έχει πει χαρακτηριστικά για το Captagon πως «οι άνθρωποι που πιστεύουν ότι αισθάνονται έτσι πρέπει να έχουν ενημερωθεί ότι παίρνουν χάπια Superman, οπότε μπορεί να υπάρχει ένα placebo effect (φαινόμενο εικονικού φαρμάκου)».

Ο κ. Διέτης εξηγεί ότι η διεγερτική δράση της ουσίας είναι υπαρκτή και πραγματική, αλλά υπερτιμημένη. "Η αμφεταμίνη σε ξυπνάει και σου δίνει αντοχή, αλλά στην πραγματικότητα με τη φενεθυλίνη θα σου δώσει αποτέλεσμα μόνο στο 25% αυτού που θα σου έδινε η καθαρή αμφεταμίνη. Οπότε πρέπει να πάρεις πολύ μεγάλη ποσότητα για να έχεις το ίδιο αποτέλεσμα, αλλά τότε θα έχεις και πολύ μεγαλύτερες παρενέργειες", επισημαίνει.

Το placebo effect, σύμφωνα με τον ίδιο, έχει αναφορά στην "πλύση εγκεφάλου" που κάνουν οι διοικητές των οργανώσεων στους μαχητές τους, "φουσκώνοντας" τις δυνατότητες του ναρκωτικού. "Έτσι, τους πείθουν ότι γίνουν ανίκητοι. Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο και το περιλαμβάνουμε στις μελέτες, ότι ακόμα και η σκέψη ότι αυτό που παίρνεις είναι δυνατό, μπορεί να παίξει έναν διεγερτικό ρόλο. Στην πραγματικότητα έχει αποτέλεσμα, αλλά όχι στο υπερτιμημένο ποσοστό που το διαφημίζουν, παρά μόνο στο 25% του καθαρού", υπογραμμίζει. Προσθέτει, ωστόσο, πως η μακροχρόνια χρήση προσφέρει "πλεονέκτημα", δίνοντας στην ευκαιρία να έχουν μακροπρόθεσμα την έστω μειωμένη ενεργητική δράση της αμφεταμίνης, με λιγότερες παρενέργειες.

Η φυσική ουσία θεοφυλλίνη, προσθέτει μια ελαφρά διεγερτικότητα, η οποία αυξάνεται σε συνέργεια με την αμφεταμίνη.

Τζίρος δισεκατομμυρίων

Το 2017 είχε προκαλέσει αίσθηση η εξάρθρωση παράνομου εργαστηρίου Captagon στην Ελευσίνα, με τις ελληνικές Αρχές να κατάσχουν 635.000 χάπια, που προορίζονταν για εξαχθούν στη Συρία.

Εκτιμάται πως επρόκειτο για "δορυφορικό" συνεργαζόμενο παρασκευαστήριο, σε ένα δίκτυο δεκάδων που λειτουργούν στη Μέση Ανατολή και εκτός αυτής. "Στο τελευταίο report τους, το 2022, τα Ηνωμένα Έθνη αναφέρουν εκτός από τα κεντρικά εργαστήρια στη Μέση Ανατολή και το top ten σε άλλες περιοχές, μεταξύ των οποίων και στην Ελλάδα", αναφέρει ο κ. Διέτης και κάνει λόγο για ένα τεράστιο δίκτυο, που εκτός από «ντοπαρισμένους» πολεμιστές δημιουργεί μια μηχανή αυτοχρηματοδότησης των τρομοκρατικών οργανώσεων, με τζίρο δισεκατομμυρίων.

"Παρασκευάζουν το μόριο κάπου με χημικό τρόπο, με υλικά επίσης χημείου, όχι ακριβά. Συμπεριλαμβάνουν εργατικά, μηχανήματα, συντήρηση και ένα ποσοστό κέρδους, και εξάγουν τεράστιες ποσότητες σε διάφορες χώρες της Μέσης Ανατολής, αλλά και της Αφρικής. Αν αναλογιστεί κανείς ότι τα χάπια πωλούνται προς 5 ή 10 ευρώ το ένα, και ότι πρόκειται για ναρκωτική ουσία που προκαλεί εθισμό, μιλάμε για δισεκατομμύρια, με τα οποία στήνονται δίκτυα, αγοράζονται όπλα και εξοπλισμός", καταλήγει.