'Εφυγε από τη ζωή ο επιφανής ομογενής καθηγητής Ψυχιατρικής Αντώνιος Κάλης

Έφυγε από τη ζωή την Δευτέρα, 18 Δεκεμβρίου 2023, σε ηλικία 89 ετών στην Φλόριντα Αμερικής, ο επιφανής Ελληνοαμερικανός ιατρός Αντώνιος Κάλης (Prof. Anthony Kales). Ο δρ Κάλης ήταν διακεκριμένος πρωτοπόρος στη μελέτη του ανθρώπινο ύπνου, ομότιμος καθηγητής ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πολιτειακού Πανεπιστημίου Πενσιλβάνιας (Penn State University) των ΗΠΑ και επίτιμος Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Ο πατέρας του Αντωνίου, ο Δημήτριος Κάλης, είχε μεταναστεύσει από το ορεινό χωριό την Λεσινίτσα (Βορείου Ηπείρου) το 1916 στις ΗΠΑ, οπού έγινε επιχειρηματίας. Ο Αντώνιος  γεννήθηκε το 1934, στο Ντιτρόιτ (ΗΠΑ) και η μητέρα του η Δήμητρα επίσης ήταν από την Λεσινίτσα. Η πρώτη του γλώσσα ήταν η Ελληνική μέχρι που πήγε στο δημοτικό σχολείο.

Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Wayne State (Ντιτρόιτ) και αποφοίτησε το 1959. Το 1960 άρχισε το εκλεκτό ψυχιατρικό πρόγραμμα ειδικότητας στο Πανεπιστήμιο Καλιφόρνιας, Λος Άντζελες (UCLA). Το 1962 όντας ακόμα ειδικευόμενος ιατρός, ο Κάλης ξεκίνησε ένα πρωτοποριακό ερευνητικό πρόγραμμα να μελετά τον ανθρώπινο ύπνο, «από το Α μέχρι το Ω». Η μεγάλη ερευνητική πρωτοβουλία οδήγησε τον Κάλη να ιδρύσει στο UCLA το πρώτο παγκοσμίως Κλινικό Κέντρο για τη μελέτη του ύπνου και των σχετικών παθήσεων. Εκεί ο Δρ. Κάλης για πρώτη φορά διεθνώς, κατέγραψε επιστημονικά την κανονική φυσιολογία του ύπνου σε όλες τις ηλικίες, και στην συνέχεια όλες τις υπνοπαθήσεις.

Εξαιτίας της κορυφαίας του ερευνάς, και σε ηλικία 35 μόλις ετών, ο Δρ. Κάλης απέχτησε την θέση του Τακτικού Καθηγητή στο UCLA (1969) και στην συνέχεια το 1971 έγινε ο ιδρυτικός Πρόεδρος του Τμήματος Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Penn State University, όπου μετακόμισε το Κλινικό Κέντρο Ύπνου και Υπνοπαθήσεων. Συνέχισε να είναι πρόεδρος του τμήματος για 28 χρόνια.

Κατά την διάρκεια της λαμπρής του καριέρας, ο Κάλης συνέγραψε στον τομέα της βιοιατρικής περισσότερα από 300 άρθρα, πολλά  κεφάλαια και έξι βιβλία. To βιβλίο που συνέγραψε μαζί με τον Allan Rechtschaffen: "A Manual of Standardized Terminology, Techniques and Scoring System for Sleep Stages of Human Subjects" (1968), ταξινόμησε το συνολικό πλαίσιο και το σύστημα για την αξιολόγηση των διαφορετικών φάσεων του ανθρώπινο ύπνου και έγινε εμβληματικό αφού έχει παγκοσμίως τις περισσότερες αναφορές στην βιβλιογραφία της έρευνας ύπνου.

Οι συνεργασίες του στην Ελλάδα

Ο δρ Κάλης ασκούσε έντονη επιστημονική επιρροή στην Ελλάδα. Ήταν στενός φίλος και συνεργάτης επιφανών καθηγητών όπως του αείμνηστο Κωστή Στεφανή, του Γεωργίου Χρούσου και του Γεωργίου Θ. Παυλίδη. Ο Κάλης ήταν μέντορας του Κωνσταντίνου Σολδάτου που με την καθοδήγηση του Κάλη ίδρυσε την πρώτη κλινική υπνοπαθήσεων στην Ελλάδα, και στην συνέχεια του Αλεξάνδρου Βγόντζα που έγινε μετά καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης και είναι κάτοχος της έδρας «Anthony Kales Chair of Sleep Disorders Medicine» στο Penn State University.

Ως κορυφαίος ιατρός και επιστήμονας διεθνώς, ο Κάλης τιμήθηκε με πολλά βραβεία και πολλές διακρίσεις. Μεταξύ άλλων, ήταν Διακεκριμένος Απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Wayne State University, Διακεκριμένος Ιατρός της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Νέας Υόρκης, αναγνωρισμένος Ιδρυτής της Σύγχρονης Έρευνας Ύπνου (Founders of Modern Sleep Research) από την Sleep Research Society, και αναγορευμένος Επίτιμος Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Ο Κάλης δεν λησμόνησε ποτέ τις Βορειοηπειρώτικες ρίζες του. Για να τιμήσει τους γονείς του πολιτογραφήθηκε Έλληνας υπήκοος. Δημιούργησε μαζί με την σύζυγο και συνάδερφο του Δρ. Joyce Danielski Κάλη (Kales, ομότιμη καθηγήτρια ψυχιατρικής στο Penn State University) ένα πολύ σπουδαίο φιλανθρωπικό έργο. Χρηματοδότησαν ταμεία υποτροφιών σε τρεις Ελληνορθόδοξες ενορίες Αμερικής και στην Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Νέας Υόρκης, που λειτουργούν ακόμα και σήμερα. Ήταν επίσης μεγάλος αγωνιστής για την Βόρειο Ήπειρο. Πριν και μετά το καθεστώς στην Αλβανία, βοήθησε πολλούς συγγενείς και πατριώτες τόσο οικονομικά όσο και με άλλους τρόπους. Μαζί με τον Νίκο Γατζογιάννη (Nick Gage) συνεισέφερε με σημαντικά έργα και χρηματοδοτήσεις στην Πανηπειρωτική Ομοσπονδία Αμερικής.

Οι επιστημονικές και κοινωνικές προσφορές του Αντωνίου Κάλη έχουν ζωντανή συνέχεια μέσα από τα τρία παιδιά του. Ο prof. Stefanos Kales (φωτογραφια) είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ (Σχολής Ιατρικής και Δημόσιας Υγείας) και Πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Αριστείας. Η Ελένη (Prof. Helen Kales) είναι η "Joe P. Tupin" Καθηγήτρια και Πρόεδρος του Τμήματος Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Davis της Καλιφόρνιας, και ο Δημήτριος (Jim-Dimitri Kales) είναι CEO του Ινστιτούτου Μπράιγ Αμερικής (Braille Institute) στο Λος Άντζελες της Καλιφόρνιας αφιερωμένο στην υποστήριξη των τυφλών.