Πότε μπορεί να γίνει επικίνδυνη η άσκηση σε ενήλικες που πάσχουν από αρρυθμίες

Του Παναγιώτη Στρέμπελα, αναπληρωτή διευθυντή Β ́ Καρδιολογικής Κλινικής Ναυτικού Νοσοκομείου Αθήνας

Τα ευεργετικά οφέλη της άσκησης είναι γνωστά σε όλους, ανεξαιρέτως. Η ενασχόληση με τον αθλητισμό, όχι μόνο σε επίπεδο πρωταθλητισμού αλλά ως μέρος ενός γενικότερου “υγιεινού” τρόπου ζωής, φαίνεται ότι παρατείνει το προσδόκιμο επιβίωσης σε σημαντικό βαθμό, ιδιαίτερα δε σε ηλικιωμένους και άτομα που πάσχουν από αρτηριακή υπέρταση.

Τα δεδομένα αυτά τα έχει ενστερνιστεί ένα σχετικά ευρύ κοινό ατόμων, που αποφασίζουν να συμμετέχουν σε αθλητικές δραστηριότητες, και μάλιστα άτομα θα λέγαμε προχωρημένης ηλικίας. Όλοι μας έχουμε παρατηρήσει την αύξηση του λεγόμενου “δρομικού κινήματος” με συχνές εκδηλώσεις αγώνων δρόμου, που συμμετέχουν άτομα κάθε ηλικίας.

Πολλά από τα άτομα αυτά πάσχουν από καρδιαγγειακά νοσήματα και το κύριο μέλημά τους είναι πως θα μπορέσουν να αθληθούν με ασφάλεια, έτσι ώστε με το μικρότερο δυνατό κίνδυνο να αποκομίσουν τα περισσότερα οφέλη που μπορεί να τους δώσει ή άσκηση.

Ιδιαίτερα αυτό ισχύει για άτομα που πάσχουν από αρρυθμίες, καθώς κατά τη διάρκεια της άσκησης ο οργανισμός μπαίνει σε μια κατάσταση αυξημένης δραστηριότητας και επομένως stress.

Οι προβληματισμοί που προκύπτουν για τα άτομα αυτά είναι αν από την άσκηση προκληθούν αρρυθμίες ή αν οι υπάρχουσες αρρυθμίες επιδεινωθούν. Στη συνέχεια, θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε τους προβληματισμούς αυτούς για τους πιο συνήθεις τύπους αρρυθμιών.

Κολπική μαρμαρυγή και άσκηση

Η κολπική μαρμαρυγή είναι μια καρδιακή αρρυθμία αρκετά συνηθισμένη σε μεγαλύτερες ηλικίες, ιδίως στην εβδομη και όγδοη δεκαετία της ζωής, αλλά μπορεί να υπάρχει και σε νεότερα άτομα. Με ένα αδρό διαχωρισμό παρουσιάζεται είτε με τη μορφή παροξυσμών, που διαρκούν ώρες, ημέρες/εβδομάδες, είτε ως μια χρόνια (μόνιμη) κατάσταση αρρυθμίας.

Υπάρχουν δεδομένα απο μεγάλες μελέτες, από πολλά κέντρα, που δείχνουν ότι η τακτική άσκηση μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης αυτής της αρρυθμίας, άρα είναι επωφελής, υπάρχουν όμως και περιπτώσεις στις οποίες ο κίνδυνος εμφάνισης της αρρυθμίας αυτής αυξάνεται και αυτό αφορά κυρίως σε άνδρες μέσης ηλικίας, που συμμετέχουν σε έντονη και μεγάλης διάρκειας άσκηση, όπως, π.χ. σε μαραθώνιο δρόμο.

Επιβεβαιώνεται έτσι η σοφή αρχαιοελληνική ρήση “παν μέτρον άριστον”. Ναι, λοιπόν, στην άσκηση αλλά με μέτρο! Όσον αφορά στα άτομα εκείνα που έχουν μόνιμη κολπική μαρμαρυγή και εκείνα μπορούν να αθληθούν, αφού σε συνεργασία με τον ιατρό τους ρυθμίσουν τη φαρμακευτική αγωγή που παίρνουν, για να μην "τρέχει" η καρδιά πολύ γρήγορα κατά τη διάρκεια της άσκησης.

Τέλος, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε, ότι οι άνθρωποι που πάσχουν από κολπική μαρμαρυγή και παίρνουν αντιπηκτικά φάρμακα θα πρέπει να αποφεύγουν αθλητικές δραστηριότητες που έχουν αυξημένο κίνδυνο τραυματισμού, όπως αθλήματα με σωματική επαφή.

Έκτακτες συστολές

Υπάρχουν δύο τύποι εκτάκτων συστολών, που διακρίνονται από την προέλευσή τους σε υπερκοιλιακές και κοιλιακές. Τα άτομα που πάσχουν απο αυτές τις αρρυθμίες θα πρέπει, πριν ασχοληθούν με τον αθλητισμό, να έχουν κάνει μια λεπτομερή καρδιολογική εκτίμηση της αρρυθμίας, στην οποία να περιλαμβάνεται οπωσδήποτε η δοκιμασία κόπωσης, για να διαπιστωθεί αν οι αρρυθμίες αυτές επιδεινώνονται σε άσκηση.

Αν οι αρρυθμίες αυτές δεν είναι πολλές και δεν υπάρχει κάποια εμφανής καρδιοπάθεια μπορούν να αθληθούν κανονικά.

Υπερκοιλιακές ταχυκαρδίες, σύνδρομο προδιέγερσης, κληρονομικές αρρυθμίες

Άτομα που πάσχουν από υπερκοιλιακές ταχυκαρδίες ή σύνδρομο προδιέγερσης θα πρέπει να απευθυνθούν σε ειδικό ιατρό, που ασχολείται με αρρυθμίες, προκειμένου να τους κατευθύνει, ανάλογα με την κλινική και ηλεκτροκαρδιογραφική τους εικόνα, για το τι θα πρέπει να κάνουν και αν μπορούν να αθληθούν.

Το ίδιο ισχύει για άτομα που πάσχουν από σπάνια κληρονομικά αρρυθμικά σύνδρομα, όπως το σύνδρομο Brugada ή το σύνδρομο μακρού QT.

Άτομα που φέρουν βηματοδότη ή απινιδωτή

Τα άτομα που έχουν βάλει πρόσφατα βηματοδότη, θα πρέπει να περιμένουν τουλάχιστον 4 με 6 εβδομάδες πριν ξεκινήσουν αθλητική δραστηριότητα, για να μην μετακινηθούν τα ηλεκτρόδια που έχουν τοποθετηθεί μέσα στην καρδιά.

Επίσης, επειδή υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού στη θέση του βηματοδότη, θα πρέπει να αποφεύγουν αθλήματα με έντονη σωματική επαφή και αυξημένη πιθανότητα τραυματισμού.

Τα ίδια περίπου ισχύουν και για τα άτομα που φέρουν απινιδωτή, μόνο που εκείνα θα πρέπει να περιμένουν έως και 3 μήνες για να ξεκινήσουν όποια αθλητική δραστηριότητα επιτρέπεται, πάντα με την καθοδήγηση του ιατρού τους.

Επίλογος

Η τακτική άσκηση, με συνετή χρήση, είναι ωφέλιμη για την υγεία και σε άτομα με καρδιαγγειακά νοσήματα και αρρυθμίες. Ειδικές προφυλάξεις θα πρέπει να λαμβάνονται ανάλογα με τη φύση και το είδος της αρρυθμίας, χωρίς αυτή να αποτελεί εμπόδιο για αθλητική δραστηριότητα.

Σε κάθε περίπτωση, το είδος και ο τρόπος της αθλητικής δραστηριότητας θα πρέπει να επιλέγεται πάντα σε συνεργασία μεταξύ του αθλητή και του ιατρού του.

Πηγές:
ΕΛΙΚΑΡ, Στους ρυθμούς της καρδιάς