Μ. Χουρδάκης: Διατροφική προετοιμασία υποψηφίων για τις πανελλαδικές εξετάσεις

Η περίοδος πριν και κατά τη διάρκεια των πανελλαδικών εξετάσεων χαρακτηρίζεται από πολύωρη μελέτη, αγωνία, στρες και συχνά άστατη διατροφή για 18χρονα παιδιά που διεκδικούν την εισαγωγή τους στην ανώτατη εκπαίδευση. Πολλοί υποψήφιοι και οι γονείς τους αναζητούν κατάλληλες διατροφικές επιλογές για την αύξηση της συγκέντρωσης, της προσοχής, της διαύγειας, της αντοχής στο παρατεταμένο διάβασμα ή ακόμα και της γνωσιακής τους λειτουργίας. Ζάχαρη, καφές, ενεργειακά ποτά και πολυβιταμινούχα συμπληρώματα μπαίνουν στην εξίσωση, μαζί με διάφορους συνδυασμούς καθημερινής διατροφής.

Μιλώντας στο iatronet.gr, ο καθηγητής Ιατρικής Διατροφολογίας - Υγιεινής στο Τμήμα Ιατρικής του ΑΠΘ, και βουλευτής του Ελληνικού Κοινοβουλίου, Μιχαήλ Χουρδάκης (φωτογραφία), αποκωδικοποιεί την - τεκμηριωμένη από αξιόπιστες μελέτες- επιστημονική γνώση στο συγκεκριμένο ζήτημα, παραθέτει αλήθειες και μύθους αναφορικά με την διατροφική προετοιμασία των υποψήφιων και συμπυκνώνει το μήνυμα σε απλές συμβουλές.

Διατροφή και συμπληρώματα στο διάβασμα

Η διατροφική προετοιμασία κατά την περίοδο της μελέτης για τις πανελλαδικές εξετάσεις δεν διαφοροποιείται σε κάτι από αυτό που ούτως ή άλλως πρέπει να αποτελεί ένα υγιές μοτίβο διατροφής για όλους, αναφέρει ο κ. Χουρδάκης. Αυτό περιλαμβάνει ψάρι και αυγά ως προτιμώμενη πηγή πρωτεϊνης έναντι του κόκκινου κρέατος, φρούτα και λαχανικά για την πρόσληψη φυτικών ινών και βιταμινών, καθώς και λιγότερο επεξεργασμένες τροφές. "Αυτό το διατροφικό μοτίβο σαφώς βοηθάει σε έναν υγιή τρόπο ζωής και σαφώς έχει θετική έκβαση σε ό,τι κάνουμε, μέσα στα οποία είναι και το διάβασμα", επισημαίνει.

Δυστυχώς, όπως διευκρινίζει, δεν υπάρχει κάποιο μικροθρεπτικό, βιταμίνη ή ιχνοστοιχείο, που τεκμηριωμένα μπορεί να βελτιώσει τη γνωσιακή λειτουργία. "Αρκετοί διαφημίζουν την αύξηση της λεκιθίνης ή της βιταμίνης D και C για τη βελτίωση της γνωσιακής λειτουργίας. Δεν έχει τεκμηριωθεί κάτι τέτοιο", σημειώνει.

Αναφορικά με τα πολυβιταμινούχα σκευάσματα, διευκρινίζει πως επίσης δεν έχουν τεκμηριωμένη επιστημονικά δράση, καθώς δεν είναι φαρμακευτικά αλλά παραφαρμακευτικά σκευάσματα και δεν απαιτούνται μελέτες. "Αν κάτι λειτουργεί σε αυτά, είναι στο κομμάτι της ενίσχυσης της διαύγειας, με αποτέλεσμα κάποιος να αισθάνεται λιγότερο κουρασμένος", αναφέρει.

Διατροφή την ημέρα της εξέτασης

Σε ό,τι αφορά την ημέρα της εξέτασης και την προηγούμενη, η προσοχή πρέπει να επικεντρωθεί σε τρία σημεία: Στον επαρκή ύπνο, στην ενυδάτωση και στη μη αλλαγή των διατροφικών συνηθειών.

"Δεν πρέπει ο υποψήφιος να παραλείψει το πρωινό, αν έχει συνηθίσει να παίρνει πρωινό. Αν δεν το πάρει, λόγω άγχους ή από άλλη αιτία, θα έχει πείνα και έναν εκνευρισμό", επισημαίνει και συμπληρώνει: "Από την άλλη, αν κάποιο παιδί καλώς η κακώς δεν παίρνει συνήθως πρωινό (κακώς αν με ρωτάτε, γιατί υπάρχουν μελέτες που συνδέουν την παράλειψη του πρωινού με χαμηλότερη σχολική επίδοση) πρέπει να προσέξει τι θα προσλάβει ως πρωινό εκείνη την ημέρα, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος να έχει φούσκωμα, να νυστάξει ή να έχει γενικώς διαφοροποιημένη διάθεση από το συνηθισμένο".

Το πρωινό κατά προτίμηση πρέπει να είναι υδατανθρακικό (στα παιδιά που το έχουν συνηθίσει), όπως ψωμί με μέλι, καθώς και φρούτα (επίσης αν κάποιος τα συνηθίζει). Η επιπλέον πρωτεϊνη στο πρωινό της συγκεκριμένης μέρας δεν θα έχει κάποιο όφελος.

Καραμέλες για boost γλυκόζης

Μια πρακτική που έχει τεκμηριωμένη θετική επίδραση στον εγκέφαλο είναι η άμεση τροφοδότησή του με υδατάνθρακα - άρα γλυκόζη - πριν και κατά τη διάρκεια της εξέτασης.

"Ο εγκέφαλός μας ουσιαστικά τρέφεται με γλυκόζη - σκεφτείτε ότι δίνουμε ζάχαρη, μέλι ή έναν χυμό σε κάποιον που ζαλίζεται- οπότε η άμεση παροχή πριν την εξέταση φαίνεται πως μάλλον βοηθάει", τονίζει ο καθηγητής και προσθέτει: "Σε αυτό το πλαίσιο, και εφόσον δεν είναι κάτι ιδιαίτερα διαφοροποιημένο από την καθημερινότητα του παιδιού, θα μπορούσε να έχει μαζί του καραμέλες με ζάχαρη και να συμπληρώνει ανά μία ώρα κατά τη διάρκεια της τρίωρης εξέτασης, ώστε να διατηρήσει ένα υψηλό επίπεδο συγκέντρωσης".

Αυτό που δεν πρέπει να παραλείψει να έχει μαζί του ο υποψήφιος είναι ένα μπουκαλάκι νερό για επαρκή ενυδάτωση. «Αν διψάει μπορεί να έχει αναστάτωση, εκνευρισμό και δυσκολία συγκέντρωσης στο ζητούμενο», σημειώνει.

Καφές και ενεργειακά ποτά

Η καφεΐνη έχει αποδεδειγμένη δράση στην ενίσχυση της πνευματικής εγρήγορσης και συγκέντρωσης, αλλά χρειάζεται προσοχή ως προς τη δοσολογία, γιατί μπορεί να φέρει τα αντίθετα από τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.

"Η δράση της καφεΐνης είναι δοσομετρούμενη. Ένας καφές βοηθάει περισσότερο από τον μισό, αλλά από ένα όριο και πάνω, που είναι διαφορετικό για τον καθένα ανάλογα με το πόσο μαθημένος είναι ο οργανισμός του, μπορεί να φέρει εκνευρισμό και ταχυκαρδία", εξηγεί ο κ. Χουρδάκης.

Σε αυτό το πλαίσιο, η χρήση ενεργειακών ποτών, που είναι πλούσια σε καφεΐνη, ενέχουν έναν κίνδυνο: "Θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ενισχυτικά στο να μη νυστάζει κάποιος, αλλά δεν είναι σίγουρο ότι θα λειτουργήσουν ενισχυτικά και στη συγκέντρωση", αναφέρει, εξηγώντας: "αν κάποιος πάρει περισσότερο από αυτό που έχει συνηθίσει θα έχει ταχυκαρδία και αδυναμία συγκέντρωσης, ενώ αν κάποιος δεν πάρει καθόλου ενώ έχει συνηθίσει να παίρνει, μπορεί να έχει πονοκέφαλο και έλλειψη διαύγειας. Με τα ενεργειακά ποτά δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι μπορεί να βρεθεί εύκολα η χρυσή τομή".

"Όχι μεγάλες αλλαγές στο πλάνο την ημέρα των εξετάσεων, ισορροπία, ενυδάτωση και κατά το δυνατό λιγότερο άγχος", καταλήγει ο καθηγητής του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ, συμπυκνώνοντας το μήνυμα προς τους υποψήφιους των πανελλαδικών.