Θερίζουν τα καρδιαγγειακά και οι ασθένειες του αναπνευστικού

Το 2021, οι 10 κορυφαίες αιτίες θανάτου αντιπροσώπευαν 39 εκατομμύρια θανάτους, ή το 57% των συνολικών 68 εκατομμυρίων θανάτων παγκοσμίως.

Οι κορυφαίες παγκόσμιες αιτίες θανάτου, σχετίζονται με  καρδιαγγειακά (ισχαιμική καρδιοπάθεια, εγκεφαλικό) και αναπνευστικό (COVID-19, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, λοιμώξεις κατώτερου αναπνευστικού), ενώ η COVID -19 αναδεικνύεται ως η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως.

Οι αιτίες θανάτου μπορούν να ομαδοποιηθούν σε τρεις κατηγορίες: μεταδοτικές (μολυσματικές και παρασιτικές ασθένειες και μητρικές, περιγεννητικές και διατροφικές καταστάσεις), μη μεταδοτικές (χρόνιες) και τραυματισμοί.

Κορυφαίες αιτίες θανάτου παγκοσμίως

Σε παγκόσμιο επίπεδο, 7 από τις 10 κύριες αιτίες θανάτων το 2021 ήταν από μη μεταδοτικές ασθένειες, αντιπροσωπεύοντας το 38% όλων των θανάτων από ασθένειες ή το 68% των συνολικών θανάτων.

Ο μεγαλύτερος δολοφόνος στον κόσμο είναι η ισχαιμική καρδιοπάθεια, που ευθύνεται για το 13% των συνολικών θανάτων στον κόσμο. Από το 2000, η μεγαλύτερη αύξηση των θανάτων σημειώθηκε από αυτή την ασθένεια, αυξάνοντας τους θανάτους κατά 2,7 εκατομμύρια φτάνοντας έτσι τους 9,1 εκατομμύρια θανάτους το 2021. Ως νέα αιτία θανάτων, η COVID-19 ήταν άμεσα υπεύθυνη για 8,8 εκατομμύρια θανάτους το 2021, παραγκωνίζοντας άλλα κύριες αιτίες θανάτου .

Το εγκεφαλικό επεισόδιο και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια έγιναν η τρίτη και τέταρτη κύρια αιτία θανάτου το 2021.

Οι λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού παρέμειναν η πιο θανατηφόρα μεταδοτική ασθένεια στον κόσμο εκτός από την COVID-19, που κατατάσσεται ως η πέμπτη κύρια αιτία θανάτου. Ωστόσο, ο αριθμός των θανάτων μειώθηκε σημαντικά: το 2021 στοιχίζοντας 2,5 εκατομμύρια ζωές, 370.000 λιγότεροι θάνατοι από το 2000.

Εντωμεταξύ, οι θάνατοι από άλλες μη μεταδοτικές ασθένειες αυξήθηκαν. Οι θάνατοι από καρκίνο της τραχείας, των βρόγχων και του πνεύμονα έχουν αυξηθεί από 1,2 εκατομμύρια το 2000 σε 1,9 εκατομμύρια το 2021 και πλέον κατατάσσονται στην έκτη θέση μεταξύ των βασικών αιτιών θανάτου.

Το 2021, η νόσος του Αλτσχάιμερ και άλλες μορφές άνοιας κατατάσσονται ως η έβδομη κύρια αιτία θανάτου, αφαιρώντας 1,8 εκατομμύρια ζωές. Οι γυναίκες επηρεάζονται δυσανάλογα. Παγκοσμίως, το 68% των θανάτων από Αλτσχάιμερ και άλλες μορφές άνοιας αφορά γυναίκες.

Ο διαβήτης ήταν επίσης μεταξύ των 10 κορυφαίων αιτιών θανάτου, μετά από σημαντική ποσοστιαία αύξηση 95% από το 2000.

Άλλες ασθένειες που ήταν μεταξύ των 10 κορυφαίων αιτιών θανάτου το 2000 δεν περιλαμβάνονται πλέον στη λίστα. Ο HIV και το AIDS είναι μεταξύ αυτών. Οι θάνατοι από τον ιό HIV και το AIDS μειώθηκαν κατά 61%, μετακινούμενοι από την έβδομη κύρια αιτία θανάτου στον κόσμο το 2000 στην εικοστή πρώτη το 2021. Ομοίως, οι θάνατοι λόγω διαρροϊκών νόσων έχουν μειωθεί κατά 45%, από την έκτη κύρια αιτία θανάτου στο 2000 στη δέκατη τρίτη το 2021.

Αντίθετα, οι νεφρικές παθήσεις έχουν αυξηθεί από τη δέκατη ένατη κύρια αιτία θανάτου στον κόσμο στην ένατη, με τον αριθμό των θανάτων να αυξάνεται κατά 95% μεταξύ 2000 και 2021.

Οι κύριες αιτίες θανάτου ανά εισοδηματική ομάδα

Οι άνθρωποι που ζουν σε μια χώρα χαμηλού εισοδήματος έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από μια μεταδοτική ασθένεια. Παρά την παγκόσμια πτώση των μεταδοτικών ασθενειών, 8 από τις 10 κορυφαίες αιτίες θανάτου στις χώρες χαμηλού εισοδήματος το 2021 είναι αυτές.

Η ελονοσία, η φυματίωση και ο ιός HIV και το AIDS παραμένουν στο top 10. Ωστόσο, όλα έπεσαν σημαντικά. Η μεγαλύτερη μείωση μεταξύ των 10 κορυφαίων θανάτων αυτής της ομάδας ήταν για τον HIV και το AIDS, με 63% λιγότερους θανάτους το 2021 από ό,τι το 2000.

Οι διαρροϊκές ασθένειες αποτελούν επίσης σημαντική αιτία θανάτου στις χώρες χαμηλού εισοδήματος: Ηταν η έβδομη κύρια αιτία θανάτου για αυτήν την εισοδηματική κατηγορία το 2021. Ωστόσο, οι διαρροϊκές ασθένειες μειώνονται, αντιπροσωπεύοντας την τρίτη μεγαλύτερη μείωση των θανάτων μεταξύ των κορυφαίων 10 (σε χώρες χαμηλού εισοδήματος, με πτώση 38% το 2000 και το 2021).

Οι άνθρωποι που ζουν σε μια χώρα χαμηλού εισοδήματος έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από μια μεταδοτική ασθένεια έναντι μιας μη μεταδοτικής ασθένειας. Παρά την παγκόσμια πτώση, 8 από τις 10 κορυφαίες αιτίες θανάτου το 2021 στις χώρες χαμηλού εισοδήματος ήταν μεταδοτικές ασθένειες.

Σε χώρες με ανώτερο μεσαίο εισόδημα, σημειώθηκε αξιοσημείωτη αύξηση των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα, οι οποίοι αυξήθηκαν κατά 442.000, περισσότερο από 2,5 φορές την αύξηση των θανάτων και των τριών άλλων εισοδηματικών ομάδων μαζί. Επιπλέον, ο καρκίνος του στομάχου εμφανίζεται ιδιαίτερα σε χώρες με υψηλότερο μεσαίο εισόδημα σε σύγκριση με τις άλλες εισοδηματικές ομάδες, παραμένοντας η μόνη ομάδα με αυτή τη νόσο στις 10 πρώτες αιτίες θανάτου.

Οι θάνατοι από ισχαιμική καρδιοπάθεια αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 1,4 εκατομμύρια, η δεύτερη μεγαλύτερη αύξηση σε οποιαδήποτε εισοδηματική ομάδα όσον αφορά τον απόλυτο αριθμό θανάτων από αυτή την αιτία, μόλις 40.000 χαμηλότερη από την αύξηση στις χώρες με χαμηλότερο-μεσαίο εισόδημα. Το 2021, η ισχαιμική καρδιοπάθεια κατέλαβε τη δεύτερη θέση, ακολουθώντας στενά το εγκεφαλικό επεισόδιο σε συνολικό απόλυτο αριθμό θανάτων και μία θέση μπροστά από τον COVID-19.

Στις χώρες υψηλού εισοδήματος, οι θάνατοι αυξάνονται για την πλειονότητα των 10 κορυφαίων ασθενειών το 2000, κυρίως λόγω της γήρανσης του πληθυσμού. Κατ' εξαίρεση, η ισχαιμική καρδιοπάθεια, το εγκεφαλικό επεισόδιο και ο καρκίνος του στομάχου συγκαταλέγονται στις αιτίες θανάτου στις 10 πρώτες θέσεις για τις οποίες ο συνολικός αριθμός μειώθηκε μεταξύ 2000 και 2021 – κατά 15%, 18% και 19%, αντίστοιχα. Το υψηλό εισόδημα είναι η μόνη κατηγορία εισοδηματικής ομάδας στην οποία σημειώθηκε μείωση του αριθμού θανάτων από αυτές τις τρεις ασθένειες. Ωστόσο, η ισχαιμική καρδιοπάθεια και το εγκεφαλικό παρέμειναν στις τρεις πρώτες αιτίες θανάτου για αυτήν την εισοδηματική κατηγορία, με συνολικά πάνω από 2,6 εκατομμύρια θανάτους το 2021. Επιπλέον, οι θάνατοι από υπερτασική καρδιοπάθεια αυξάνονται. Αντικατοπτρίζοντας μια παγκόσμια τάση, αυτή η ασθένεια έχει υπερδιπλασιαστεί και έχει αυξηθεί από τη δέκατη έκτη κύρια αιτία θανάτου το 2000 στη δέκατη το 2021.

Οι θάνατοι από τη νόσο του Αλτσχάιμερ και άλλες άνοιες έχουν επίσης αυξηθεί δραματικά, σχεδόν τέσσερις φορές από το 2000. Αυτή έγινε η τέταρτη κύρια αιτία θανάτου στις χώρες υψηλού εισοδήματος και βρίσκεται σε καλό δρόμο για να ξεπεράσει το εγκεφαλικό ως μία από τις τρεις πρώτες.

Πηγές:
www.who.int