Ο επιπολασμός των ψυχικών παθήσεων έχει αυξηθεί στην Ευρώπη

Νέα έρευνα δείχνει ότι το άμεσο και έμμεσο κόστος που μπορεί να αποφευχθεί λόγω των συνθηκών ψυχικής υγείας σε 28 χώρες της Ευρώπης ανέρχεται στο εντυπωσιακό ποσό των 122,9 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως. Δεδομένου ότι η συνολική δαπάνη των εθνικών συστημάτων υγείας και της κοινωνίας συνολικά ανέρχεται τη δεδομένη στιγμή στα 430 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως όσον αφορά την ψυχική υγεία, αυτό σημαίνει ότι άνω του ενός τετάρτου της δαπάνης θα μπορούσε να εξοικονομηθεί και να επενδυθεί σε άλλους τομείς.

Τα δεδομένα αντλήθηκαν από την πλέον πρόσφατη Έκθεση για την Ψυχική Υγεία της Headway  στις Βρυξέλλες, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, από το The European House – Ambrosetti (TEHA), μια δεξαμενή σκέψης με έδρα την Ιταλία, και από την Angelini Pharma, μια διεθνή φαρμακευτική εταιρεία που αποτελεί μέρος της ιδιόκτητης Angelini Industries.

Σύμφωνα με την έκθεση, τα εθνικά συστήματα υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και στο Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας (ΗΒ) θα μπορούσαν συνδυαστικά να εξασφαλίσουν άμεση εξοικονόμηση ύψους 79,4 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως κατανέμοντας μεγαλύτερο μέρος του συνολικού προϋπολογισμού τους για την υγειονομική περίθαλψη σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Επιπλέον, αυτή η επένδυση θα μπορούσε να εξασφαλίσει έμμεση ετήσια εξοικονόμηση ύψους 43,5 δισεκατομμυρίων ευρώ μειώνοντας το φορτίο των κοινωνικών υπηρεσιών. Συνολικά, το άμεσο και έμμεσο κόστος της ψυχικής περίθαλψης που μπορεί να αποφευχθεί και στις 28 χώρες ανέρχεται σε 122,9 δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο.

Η τελευταία έκδοση της έκθεσης, η οποία κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 2017 και είναι διαθέσιμη διαδικτυακά στο σύνδεσμο, παρέχει έναν σαφή οδικό χάρτη όσον αφορά το πώς οι κυβερνήσεις μπορούν να εξασφαλίσουν αυτή τη σημαντική εξοικονόμηση δαπανών και να υποστηρίξουν την ψυχική υγεία των πληθυσμών τους πιο αποτελεσματικά. Τα δεδομένα δείχνουν ότι χώρες με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα πρέπει να θέσουν ως στόχο την επένδυση 6,5% τουλάχιστον του συνολικού προϋπολογισμού τους στην υγειονομική περίθαλψη που αφορά υπηρεσίες ψυχικής υγείας, ενώ χώρες με υψηλά εισοδήματα θα πρέπει να πετύχουν ή να διατηρήσουν ένα όριο ίσο με τουλάχιστον 10% του προϋπολογισμού. Εντούτοις, μόνο επτά από τις 28 χώρες έχουν πετύχει τη δεδομένη στιγμή αυτούς τους στόχους. Η επιπλέον συνδυασμένη ετήσια δαπάνη που απαιτείται για να επιτευχθεί το συνιστώμενο όριο επενδύσεων για την ψυχική υγεία αντιστοιχεί σε 27,4 δισεκατομμύρια ευρώ. Σε σύγκριση με το συνολικό κόστος που μπορεί να αποφευχθεί ανά έτος, αυτό σημαίνει ότι κάθε επιπλέον ευρώ που δαπανάται για την πρόληψη ή τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας θα οδηγούσε σε εκθετική απόδοση επένδυσης 4,50 ευρώ.

Τα οφέλη των αυξημένων επενδύσεων στον τομέα των υγειονομικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας δεν είναι παρατηρήσιμα μόνο σε οικονομική κλίμακα. Πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι θα οδηγήσουν και σε σημαντική βελτίωση των εκβάσεων ψυχικής υγείας για τον πληθυσμό, όπως μικρότερα ποσοστά αυτοκτονιών, μειωμένη ανάγκη για επείγουσες και μακροχρόνιες ιατρικές υπηρεσίες και βελτιωμένη συμμετοχή του εργατικού δυναμικού.

«Η ψυχική υγεία δεν είναι απλώς ζήτημα υγειονομικής περίθαλψης – αποτελεί θεμελιώδη προβληματισμό που αγγίζει σχεδόν κάθε πτυχή της ζωής μας, από την εκπαίδευση και την απασχόληση έως τον σχεδιασμό των κοινοτήτων και την κοινωνική πολιτική», δήλωσε ο Ruggero Razza, μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.  «Δεδομένου ότι οι ψυχικές διαταραχές αποτελούν πλέον το ένα τρίτο του φορτίου των νόσων στην Ευρώπη, αποτελεί επιτακτική ανάγκη να κινηθούμε επέκεινα της εκ των υστέρων παροχής φροντίδας και να επενδύσουμε σε εκ των προτέρων, συντονισμένες στρατηγικές δημόσιας ψυχικής υγείας σε όλα τα επίπεδα πολιτικών. Μόνο μέσω τέτοιων ολοκληρωμένων και διατομεακών προσπαθειών μπορούμε να οικοδομήσουμε μια Ευρώπη όπου κάθε πολίτης θα έχει την ευκαιρία να ευημερεί, σωματικά και ψυχικά».

Η έκθεση παρέχει και μια συγκριτική ανάλυση της ψυχικής υγείας στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Χρησιμοποιώντας 54 Βασικούς Δείκτες Επιδόσεων, η έκθεση περιέχει πλήθος δεδομένων σχετικά με καθοριστές της ψυχικής υγείας, την κατάσταση ψυχικής υγείας του πληθυσμού και τον βαθμό αποκριτικότητας των εθνικών συστημάτων υγείας στις ανάγκες των ανθρώπων όσον αφορά την υγειονομική περίθαλψη, τον χώρο εργασίας, τα σχολείο και την κοινωνία γενικότερα. Από το 2022, η Headway έχει συμπεριλάβει και τις νευρολογικές νόσους προκειμένου να καλύψει όλα τα πεδία της υγείας που εμπεριέχονται στον ευρύτερο ορισμό της Υγείας του Εγκεφάλου.

«Η Έκθεση Headway υπογραμμίζει το εύρος και τη σοβαρότητα των προβλημάτων ψυχικής υγείας στην Ευρώπη, αναδεικνύοντας δυνητικές αναγκαίες λύσεις για την αντιμετώπισή τους», δήλωσε ο Jacopo Andreose, Διευθύνων Σύμβουλος της Angelini Pharma. «Στην Angelini Pharma, καλωσορίζουμε την απόφαση της επόμενης Ευρωπαϊκής Επιτροπής να εξακολουθήσει να προτεραιοποιεί την ψυχική υγεία ως τομέα πολιτικής, προετοιμάζοντας μια μελλοντική ευρωπαϊκή συνεργασία για την Υγεία του Εγκεφάλου. Ενθαρρύνουμε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά και το Ηνωμένο Βασίλειο, να συνεχίσουν να συμβάλλουν με την τεχνογνωσία και τους πόρους τους στον προσδιορισμό των πλέον αποτελεσματικών προληπτικών μέτρων για την ψυχική υγεία. Όπως τονίζεται και στην έκθεση, μια επιπλέον ετήσια επένδυση σε αυτά τα πεδία στόχους θα μπορούσε να εξασφαλίσει σοβαρή εξοικονόμηση δαπανών για τις κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών χωρών – αμβλύνοντας την πίεση στις κοινωνικές υπηρεσίες, τονώνοντας την παραγωγικότητα του εργατικού δυναμικού και εξασφαλίζοντας επιστροφή 4,50 ευρώ για κάθε 1 ευρώ που επενδύεται. Πρόκειται για κρίσιμης σημασίας ζήτημα όχι μόνο για την ενίσχυση των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης αλλά και για τη μείωση του φορτίου σε επίπεδο κοινωνίας σε όλη την Ευρώπη, προετοιμάζοντας τον δρόμο για ένα υγιέστερο μέλλον για όλους».

Η έκθεση υπογραμμίζει ότι, κατά μέσο όρο, οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν βελτιώσει την ανταπόκριση των συστημάτων υγείας τους στις ανάγκες ψυχικής υγείας κατά 7% σε σύγκριση με το 2022 (η μέση βαθμολογία αυξήθηκε από 4,9 σε 5,2), παρά τη χαρακτηριστική αύξηση του επιπολασμού ψυχικών παθήσεων όπως η κατάθλιψη (+14%) και το άγχος (+20%) σε σύγκριση με την προ πανδημίας εποχή. Χώρες με θετική τάση περιλαμβάνουν τη Δανία, τη Γαλλία, τη Λετονία, το Λουξεμβούργο και το Ηνωμένο Βασίλειο. Ωστόσο, η πλειονότητα των κρατών μελών της ΕΕ παρουσιάζουν αρνητική τάση στη δαπάνη για την ψυχική υγεία, με τις περισσότερες να εμφανίζουν μειωμένη ετοιμότητα να ανταποκριθούν στις ανάγκες ψυχικής υγείας σε σχολεία, στον χώρο εργασίας και σε κοινωνικό επίπεδο γενικά.

«Με τη νέα έκθεση της Headway, μπορούμε πλέον να βασιστούμε σε δεδομένα αρκετών ετών τα οποία μας καθοδηγούν στην παρακολούθηση και στον σχεδιασμό στρατηγικών για την ψυχική υγεία στην Ευρώπη. Τα τελευταία νούμερα είναι ενθαρρυντικά, διότι υποδεικνύουν τον δρόμο για βελτιωμένες εκβάσεις ψυχικής υγείας για τους ανθρώπους σε ολόκληρη την Ευρώπη», δήλωσε η Elisa Milani, Συντονίστρια έργου και Σύμβουλος του Τομέα υγειονομικής περίθαλψης στο The European House – Ambrosetti.
Η ανάλυσή μας δείχνει  τους πολυπαραγοντικούς καθοριστές της ψυχικής υγείας που μπορεί να ευθύνονται για την εκδήλωση νόσων όπως η κατάθλιψη και το άγχος· μόνο μια ολοκληρωμένη, διεπιστημονική προσέγγιση μπορεί να εξασφαλίσει τις βέλτιστες εκβάσεις. Για παράδειγμα, τα δεδομένα καταδεικνύουν με σαφήνεια τη θετική επιστροφή επενδύσεων που μπορούν να εξασφαλίσουν οι κυβερνήσεις, και φυσικά οι άνθρωποι, όταν αυξάνεται η κρατική δαπάνη  για υπηρεσίες ψυχικής υγείας και κοινωνικές υπηρεσίες. Δεδομένου ότι μόνο επτά από τις 28 χώρες που αναλύθηκαν έχουν επιτύχει τη δεδομένη στιγμή το υποδεικνυόμενο επίπεδο επενδύσεων σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας, είναι απολύτως αναγκαία η δράση».