Η κλιματική αλλαγή διευκολύνει την εξάπλωση του δάγκειου πυρετού (μελέτη)

Για πολλές μολυσματικές ασθένειες, αναμένεται αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων και εξάπλωση των παθογόνων μικροοργανισμών ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής.

Ο δάγκειος πυρετός είναι σίγουρα μια από αυτές, όπως εξηγεί μια ερευνητική ομάδα.

Περίπου το 19% των κρουσμάτων σε χώρες που έχουν πληγεί σοβαρά μπορεί ήδη να αποδοθεί στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Η ανάλυση παρουσιάστηκε στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Τροπικής Ιατρικής και Υγιεινής (ASTMH).

Το 2024 έχει φέρει μέχρι στιγμής εξαιρετικά υψηλούς αριθμούς για τον δάγκειο πυρετό: σύμφωνα με την υγειονομική αρχή της ΕΕ ECDC, μέχρι τον Σεπτέμβριο είχαν αναφερθεί 13 εκατομμύρια μολύνσεις και 8.500 θάνατοι παγκοσμίως. Συγκριτικά, το 2023 στο σύνολό του σημειώθηκαν 6 εκατομμύρια λοιμώξεις και 6.000 θάνατοι. Η Βραζιλία ήταν μία από τις χώρες που επλήγησαν περισσότερο.

Ο δάγκειος πυρετός είναι μια μολυσματική ασθένεια που προκαλείται από ιούς. Μπορεί να είναι πολύ επώδυνος και είναι επίσης γνωστός ως πυρετός των ραγισμένων οστών λόγω του έντονου μυϊκού και αρθρικού πόνου. Άλλα τυπικά συμπτώματα περιλαμβάνουν υψηλό πυρετό, έντονους πονοκεφάλους, ναυτία και εμετό.

Σε σπάνιες περιπτώσεις - ειδικά σε περίπτωση νέας μόλυνσης από τον ιό του δάγκειου πυρετού - μπορεί να εμφανιστούν σοβαρές, μερικές φορές θανατηφόρες εξελιγκτικές πορείες.

Ο ιός μεταδίδεται κυρίως από το ασιατικό κουνούπι τίγρης (Aedes albopictus) και το αιγυπτιακό κουνούπι τίγρης (Aedes aegypti), γνωστό και ως κουνούπι του κίτρινου πυρετού.

Σε παλαιότερη μελέτη, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο αριθμός του ιού στα κουνούπια στο εργαστήριο είναι υψηλότερος στους 26 βαθμούς (ασιατικό κουνούπι τίγρης) και στους 29 βαθμούς (αιγυπτιακό κουνούπι τίγρης). Αυτές οι θερμοκρασίες επομένως κρύβουν τον υψηλότερο κίνδυνο μόλυνσης.

Η ομάδα με επικεφαλής την Erin Mordecai από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ (Καλιφόρνια, ΗΠΑ) ανέλυσε την εξέλιξη των λοιμώξεων από δάγκειο πυρετό στη Λατινική Αμερική και τη Νοτιοανατολική Ασία και χρησιμοποίησε μοντέλα για να κάνει προβλέψεις για το μέλλον.

Οι ερευνητές συγκέντρωσαν παρατηρήσεις σχετικά με τον δάγκειο πυρετό σε 21 χώρες της Λατινικής Αμερικής (από το Μεξικό έως τη Βραζιλία) και της Νοτιοανατολικής Ασίας (από τη Σρι Λάνκα έως την Ινδονησία).

Υπάρχει "μια σαφής και άμεση σχέση μεταξύ της αύξησης της θερμοκρασίας και της αύξησης των λοιμώξεων", δήλωσε ο Mordecai.

Σύμφωνα με τη μελέτη, το ποσοστό των κρουσμάτων δάγκειου πυρετού που σχετίζονται με το κλίμα θα μπορούσε να αυξηθεί σε περίπου 60% έως το 2050, εάν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου συνεχίσουν να αυξάνονται, και σε περίπου 40% σε ένα σενάριο καλύτερης προστασίας του κλίματος.

Στο συνέδριο ASTMH, μια ομάδα ερευνητών με επικεφαλής την Katie Anders από το Παγκόσμιο Πρόγραμμα για τα Κουνούπια στο Πανεπιστήμιο Monash της Μελβούρνης (Αυστραλία) παρουσίασε επίσης ένα επιτυχημένο μέτρο κατά της μετάδοσης του ιού του δάγκειου πυρετού.

Μέχρι τον Δεκέμβριο του 2019, οι επιστήμονες είχαν απελευθερώσει πολυάριθμα κουνούπια μολυσμένα με ένα βακτήριο Wolbachia στο μεγαλύτερο μέρος της πόλης Niterói κοντά στο Ρίο ντε Τζανέιρο (Βραζιλία). Μέχρι τον Ιούνιο του 2023, είχαν επεκτείνει την εκστρατεία στις υπόλοιπες περιοχές της πόλης. Το βακτήριο εξασφαλίζει ότι τα κουνούπια μπορούν να μεταδίδουν ιούς σε πολύ μικρότερο βαθμό.

"Είδαμε ήδη μετά την εισαγωγή της Wolbachia στο Niterói ότι οι μολύνσεις πρακτικά σταμάτησαν, και παρόλο που υπήρξε μια μικρή αύξηση το 2024, ο αριθμός των κρουσμάτων εξακολουθούσε να είναι κατά 90% χαμηλότερος από ό,τι πριν από την εισαγωγή - και σε καμία περίπτωση δεν ήταν συγκρίσιμος με αυτό που συνέβαινε στην υπόλοιπη Βραζιλία", δήλωσε η Anders.

Παρόμοια προγράμματα υπάρχουν και σε άλλα μέρη του κόσμου, αλλά και στο Ρίο ντε Τζανέιρο, όπου επίσης τρέχει ένα πρόγραμμα σε συνεργασία με το Παγκόσμιο Πρόγραμμα για τα Κουνούπια.

Το ασιατικό κουνούπι τίγρης, το οποίο μεταδίδει τον δάγκειο πυρετό και άλλους επικίνδυνους ιούς, υπάρχει επίσης εδώ και αρκετό καιρό στην Ευρώπη.

Μετά από προειδοποίηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) στα τέλη του περασμένου έτους, ο κίνδυνος εμφάνισης κρουσμάτων δάγκειου πυρετού δείχνει να αυξάνεται και στην περιοχή αυτή.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, η Ιταλία ανέφερε 82 τοπικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις το χρονικό διάστημα μεταξύ 1ης Ιανουαρίου και 5ης Δεκεμβρίου 2023, η Γαλλία 43 και η Ισπανία 3.