Σε τι βοηθά η σωματική άσκηση μετά τη διάγνωση καρκίνου [μελέτη]

Πλήθος επιστημονικών μελετών έχει καταδείξει την θετική επίδραση της άσκησης στην πρόληψη διάφορων ασθενειών, μεταξύ αυτών και καρκίνων. Η σημασία της σωματικής δραστηριότητας μετά από τη διάγνωση καρκίνου με στόχο την βελτίωση της πρόγνωσης και της ποιότητας ζωής του ασθενούς έχει μελετηθεί σε μικρότερο βαθμό.

Μια ανασκόπηση - ομπρέλα Ελλήνων επιστημόνων, η οποία δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες αξιολόγησε την ισχυρότητα των τεκμηρίων σε 102 διεθνείς και εγχώριες δημοσιεύσεις, αναφορικά με την θετική συμβολή της άσκησης σε ασθενείς μετά από διάγνωση καρκίνου του μαστού, του προστάτη, του παχέος εντέρου, του πνεύμονα, καθώς και αιματολογικών κακοηθειών. Η εργασία φιλοδοξεί να συμβάλλει στη βελτίωση των κατευθυντήριων οδηγιών, καθώς και στη μελλοντική εισαγωγή συνταγογράφησης της άσκησης ως συνήθη πρακτική στην Ογκολογία.

"Έχουμε επιτύχει πάρα πολλά τις τελευταίες δύο δεκαετίες με τη βελτίωση των θεραπευτικών προσεγγίσεων για πολλούς καρκίνους. Παρόλα αυτά, δεν υπάρχει ακόμη επαρκής υποβοήθηση για το κατά πόσο ο ασθενής, πέρα από τις κλασικές θεραπευτικές παρεμβάσεις μπορεί να βελτιώσει τις πιθανότητές του για επιβίωση με αλλαγές στον τρόπο ζωής του", επισημαίνει μιλώντας στο iatronet.gr, ο καθηγητής Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και αναπληρωτής καθηγητής στο Imperial του Λονδίνου, Κωνσταντίνος Τσιλίδης (φωτογραφία), που είχε την επιστημονική επίβλεψη της ανασκόπησης, προσθέτοντας: "Έχουμε πλέον ισχυρά τεκμήρια για το ότι η σωματική άσκηση προστατεύει από μια σειρά πολύ σημαντικές εκβάσεις, είτε κύριες όπως η υποτροπή και ο θάνατος, είτε ‘δευτερεύουσες’ αλλά επίσης σημαντικές, όπως η ποιότητα ζωής, η δύναμη, ψυχική υγεία του ασθενούς κ.ά.".

Η ανασκόπηση - ομπρέλα

Η εργασία (Παναγιώτης Φίλης, Γεώργιος Μαρκοζάννες, Doris Sm Chan, Davide Mauri, Θεόδωρος Φουκάκης, Αλέξιος Ματίκας, Σταυρούλα Ντρουφάκου, Γεώργιος Πενθερουδάκης, Κωνσταντίνος Τσιλίδης), που αποτελεί τμήμα της διδακτορικής διατριβής του πρώτου συγγραφέα, Παναγιώτη Φίλη (φωτογραφία), επιχειρεί μια ανασκόπηση - ομπρέλα μελετών, συστηματικών ανασκοπήσεων και μετα-αναλύσεων αναφορικά με τη συσχέτιση/επίδραση οποιουδήποτε τύπου σωματικής άσκησης σε διαφορετικούς τύπους καρκίνου. Τα στατιστικά σημαντικά ευρήματα κατηγοριοποιήθηκαν σε τέσσερις ομάδες τεκμηρίων συσχέτισης (ισχυρή, εξαιρετικά ενδεικτική, υποδηλωτική, αδύναμη), με χρήση προκαθορισμένων κριτηρίων βαθμολόγησης.

Αποτελέσματα

Η βιβλιογραφική αναζήτηση εντόπισε συνολικά 102 δημοσιεύσεις που ανέφεραν 740 μετα-αναλυτικές συσχετίσεις, οι οποίες συμπεριέλαβαν άτομα που είχαν διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού, του προστάτη, του παχέος εντέρου, του πνεύμονα και αιματολογικές κακοήθειες.

Τα ευρήματα, ανά είδος καρκίνου δείχνουν ότι:

Στον καρκίνο του μαστού, μετα-αναλύσεις κατέγραψαν ισχυρά ή εξαιρετικά ενδεικτικά στοιχεία που καταδεικνύουν ότι η εποπτευόμενη σωματική δραστηριότητα μετά τη διάγνωση σχετίζεται με:

• χαμηλότερη θνησιμότητα από όλες τις αιτίες,
• μείωση κινδύνου υποτροπής,
• λιγότερη κόπωση που σχετίζεται με τον καρκίνο,
• καλύτερη ψυχική υγεία,
• μεγαλύτερη σωματική δύναμη
• βελτιωμένη αερόβια ικανότητα και
• απώλεια βάρους.

Στον καρκίνο του προστάτη, εντοπίστηκαν ισχυρές ενδείξεις για τη θετική συσχέτιση της σωματικής άσκησης:

• με την καρδιαγγειακή ικανότητα,
• την βελτιωμένη ποιότητα ζωής και
• τη μείωση της κόπωσης που σχετίζεται με τον καρκίνο

Στον καρκίνο του παχέος εντέρου, ισχυρά και εξαιρετικά ενδεικτικά στοιχεία υποστήριξαν τη συσχέτιση της άσκησης με χαμηλότερη θνησιμότητα από όλες τις αιτίες.

Στον καρκίνο του πνεύμονα, ισχυρά στοιχεία υποστήριξαν τη συσχέτιση του προεγχειρητικού συνδυασμού ασκήσεων αναπνοής και σωματικής άσκησης με μειωμένη διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο μετά από την χειρουργική επέμβαση.

Στις αιματολογικές κακοήθειες, μελέτες που κατηγοριοποιήθηκαν ως ενδεικτικές έδειξαν βελτίωση της κόπωσης και της γενικότερης ποιότητας ζωής των ασθενών.

Συνταγογράφηση της άσκησης

Παρά τη μεγάλη πρόοδο στη θεραπευτική προσέγγιση, οι επιζώντες από καρκίνο επιβαρύνονται από μια πληθώρα βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων συννοσηροτήτων στην σωματική και ψυχική τους υγεία, καθώς και από δευτερογενείς ανεπιθύμητες ενέργειες της θεραπείας. Μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις, όπως αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να έχουν κρίσιμο αντίκτυπο στην πρόγνωση και στην βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.

Οι ερευνητές αναφέρονται σε μελέτες που έχουν καταδείξει, μεταξύ άλλων, ότι περισσότεροι από 5 εκατομμύρια θάνατοι ετησίως θα μπορούσαν να προληφθούν με την κατάλληλη και επαρκή άσκηση, ενώ επιζώντες από καρκίνο που ακολουθούσαν καθιστική ζωή είχαν ως και πέντε φορές υψηλότερο κίνδυνο θνησιμότητας από όλες τις αιτίες σε σχέση με αυτούς που ασκούνταν.

Αρκετοί οργανισμοί έχουν θεσπίσει κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη σωματική δραστηριότητα για τα άτομα που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο, με τις τρέχουσες συστάσεις να περιλαμβάνουν 150-300 λεπτά δραστηριότητας μέτριας έντασης την εβδομάδα ή 75-150 λεπτά έντονης έντασης δραστηριότητας την εβδομάδα σε συνδυασμό αερόβιας άσκησης και μυϊκής ενδυνάμωσης.

Όπως αναφέρουν οι συγγραφείς, η παρουσίαση των αποτελεσμάτων ανά τύπο καρκίνου, τύπο σωματικής δραστηριότητας και βαθμό απόδειξης, μπορεί να διευκολύνει την εξατομικευμένη συνταγογράφηση σωματικής δραστηριότητας, προσαρμοσμένης στις ανάγκες των επιζώντων από καρκίνο.

"Η άσκηση μπορεί και πρέπει να ‘συνταγογραφείται’, αλλά δεν έχουμε διασαφηνίσει όλες τις λεπτομέρειες ως προς το κατάλληλο είδος και την κατάλληλη διάρκεια άσκησης, ανάλογα με το είδος καρκίνου, το στάδιο και την κατάσταση του ασθενή", διευκρινίζει καταληκτικά ο κ. Τσιλίδης.