Άσκηση: Πώς βοηθά κατά των εθισμών;

Στις περισσότερες περιπτώσεις εθισμού, ο ασθενής ενθαρρύνεται να επισκεφθεί ψυχολόγο, ώστε να κατανοήσει τα κίνητρά του και γιατί εμφανίζει αυτή την συμπεριφορά, αλλά και πώς να διαχειρίζεται καλύτερα τις παρορμήσεις του. Και, ναι, αυτού του είδους η θεραπεία μπορεί να κάνει θαύματα.

Υπάρχει, όμως, και μια διαφορετική προσέγγιση—είτε συμπληρωματική, είτε αυτόνομη για άλλους. Η γυμναστική μπορεί να είναι ένας εξίσου αποτελεσματικός τρόπος διαχείρισης των παρορμήσεων και του στερητικού συνδρόμου. Πρόσφατα, μάλιστα, η άσκηση έχει αναγνωριστεί ως αυτόνομη και αποτελεσματική μέθοδος για την αποκατάσταση των ατόμων που προσπαθούν να ξεπεράσουν κάποιον εθισμό.

Πώς επιδρά η άσκηση στα συμπτώματα στέρησης;

Όταν ένα άτομο που καταπολεμά εθισμό βιώνει στέρηση, εμφανίζει διάφορα συμπτώματα. Αυτό συμβαίνει επειδή ο οργανισμός αντιδρά στην έλλειψη της ουσίας (ή της συμπεριφοράς) στην οποία το άτομο είναι εθισμένο—από την νικοτίνη και το αλκοόλ, μέχρι τον τζόγο και το σεξ.

Μπορεί να υπάρχουν αισθήματα απόγνωσης, κατάθλιψης, άγχους, οξυθυμίας και οργής, προβλήματα στην πέψη και συμπτώματα του νευρικού συστήματος, όπως ο ιδρώτας, η ξηρότητα του στόματος, πονοκέφαλοι και πιασμένοι μύες. Τα συμπτώματα της στέρησης ποικίλλουν σε ένταση, αλλά και ανάλογα με το είδος του εθισμού.

Έχει επανειλημμένα αποδειχθεί ότι η γυμναστική μπορεί να καταπολεμήσει τα αισθήματα άγχους και κατάθλιψης, και οι ειδικοί έχουν αρχίσει όλο και περισσότερο να συνιστούν στους ασθενείς να χρησιμοποιήσουν την άσκηση ως ένα μέσο να αντιμετωπίσουν και να ανακουφιστούν από τα συμπτώματα της στέρησης.

Δυστυχώς, οι έρευνες σε ανθρώπους πάνω σε αυτό είναι ακόμα περιορισμένες. Υπάρχουν όμως αρκετά στοιχεία για καπνιστές, όπως και για ζώα που βιώνουν συμπτώματα στέρησης. Συγκεκριμένα, για τους καπνιστές, η γυμναστική φαίνεται να βοηθά σημαντικά στην απεξάρτηση από την νικοτίνη. Πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει ότι άτομα που έχουν κόψει το τσιγάρο και ασκούνται τακτικά νιώθουν σε μικρότερο βαθμό την ανάγκη να καπνίσουν, έχουν καλύτερη διάθεση και λιγότερα συμπτώματα στέρησης σε σχέση με όσους κόβουν το τσιγάρο και δεν ασκούνται.

Οι περισσότερες έρευνες για την επίδραση της γυμναστικής στα συμπτώματα στέρησης από αλκοόλ και ναρκωτικές ουσίες έχουν πραγματοποιηθεί σε ζώα. Σε μια μελέτη που έγινε σε ποντίκια, όταν τους δινόταν η επιλογή να γυμναστούν (σε τροχούς), τα συμπτώματά τους ελαττώνονταν. Στις περιπτώσεις εξάρτησης από αλκοόλ, εμφανίζονταν λιγότερες κρίσεις, και στον εθισμό στην μορφίνη εμφανιζόταν λιγότερο άγχος και λιγότερη ευαισθησία στις αλλαγές της θερμοκρασίας. Επιπλέον, έρευνες έχουν δείξει ότι η γυμναστική μπορεί να επιδιορθώσει την βλάβη που προκαλείται στον εγκέφαλο (και συγκεκριμένα στην περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τα αισθήματα ανταμοιβής) από την χρήση μεθαμφεταμίνης.

Η άσκηση ως προληπτικό μέτρο

Γίνονται έρευνες για να επιβεβαιωθεί κατά πόσο η άσκηση μπορεί να προλάβει τον εθισμό μας από το να υποτροπιάσει. Οι άνθρωποι που κατάφεραν να απεξαρτηθούν από το αλκοόλ (δηλαδή, να περάσουν το στάδιο των στερητικών συμπτωμάτων) φαίνεται πως έχουν μειωμένη επιθυμία για ποτό αν ασκούνται τακτικά. Μελέτες που έγιναν σε απεξαρτημένα ζώα έδειξαν πως όταν τους δίνεται η γυμναστική ως επιλογή έχουν μικρότερες πιθανότητες να υποτροπιάσουν—η καταναγκαστική γυμναστική, όμως, φαίνεται να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα.

Υπάρχουν περιορισμοί;

Αναλύσαμε τα οφέλη που έχει η γυμναστική για τα άτομα που καταπολεμούν τους εθισμούς τους. Υπάρχουν, όμως, περιορισμοί σε όλο αυτό;

Φαίνεται πως, από μόνη της, η γυμναστική δεν είναι αρκετή. Αυτό συμβαίνει επειδή, παρά τα υπέροχα οφέλη στην υγεία μας, δεν μας βοηθά να καταλάβουμε γιατί εθιστήκαμε και τι μας ωθεί σε αυτού του είδους τις καταχρήσεις και συμπεριφορές. Δεν μπορεί να μας βοηθήσει να αναγνωρίζουμε τα πράγματα που μας θέτουν σε μεγαλύτερο κίνδυνο να υποτροπιάσουμε (τα triggers μας) ή πώς να διαχειριζόμαστε καλύτερα τα αισθήματά μας. Επιπλέον, υπάρχει ο κίνδυνος – καθώς πολλές φορές, όταν παρατάμε έναν εθισμό, γρήγορα θα προσπαθήσουμε να τον “αντικαταστήσουμε” – να εθιστούμε στην γυμναστική, κάτι που μπορεί να αποβεί καταστροφικό για την υγεία μας.

Συνεπώς, καταλήγουμε πως η άσκηση είναι ένα υπέροχο συμπλήρωμα στον αγώνα μας κατά των εθισμών μας, αλλά δεν είναι η απόλυτη λύση. Πρέπει πάντα να την συνδυάζουμε με την θεραπεία και την σκληρή δουλειά.