Ηπατίτιδα: μαστίζει εκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη

Σοβαρότατο πρόβλημα δημόσιας υγείας παγκοσμίως αποτελεί η ιογενής ηπατίτιδα, καθώς μαστίζει εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη. Στην Ελλάδα, ειδικότερα, υπολογίζεται ότι 300.000 άνθρωποι είναι φορείς της ηπατίτιδας Β και 150.000 φορείς της ηπατίτιδας C.

Η αυριανή Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ηπατίτιδας έχει ως στόχο την ευαισθητοποίηση της παγκόσμιας κοινότητας σε κρίσιμα για την αντιμετώπιση της νόσου ζητήματα, όπως οι τρόποι πρόληψης, η βελτίωση της περίθαλψης και της ποιότητας ζωής των ασθενών και η διαφύλαξη των δικαιωμάτων τους.

Θα πρέπει να καταστεί κοινή αντίληψη ότι μοναδικός αποτελεσματικός τρόπος πρόληψης της ηπατίτιδας Β είναι ο εμβολιασμός, ενώ η έγκαιρη διάγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση των ιογενών ηπατιτίδων Β και C μπορεί να εξασφαλίσει μια καλή ποιότητα ζωής στους ανθρώπους που έχουν μολυνθεί.

Η τήρηση των κανόνων υγιεινής αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο στην πρόληψη της ηπατίτιδας Α, για την οποία άλλωστε υπάρχει αποτελεσματικό και ασφαλές εμβόλιο.

Η ύπαρξη απλών εξετάσεων αίματος για την ανίχνευση των ιών της ηπατίτιδας δίνει τη δυνατότητα ελέγχου σε κάθε ενδιαφερόμενο.

Η πληροφόρηση, ειδικά όταν προέρχεται από έγκυρους επιστημονικούς φορείς, μπορεί να συμβάλει στη διάλυση της αδικαιολόγητης ανησυχίας του κοινού, των φόβων και των προκαταλήψεων σχετικά με τις ηπατίτιδες και να αποτρέψει έτσι τη συναισθηματική και κοινωνική απομόνωση των ατόμων που έχουν μολυνθεί.

Ενημέρωση

Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας κατά της Ηπατίτιδας, οι επιστήμονες και η κινητή μονάδα του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ., θα βρίσκονται αύριο στη διάθεση του κοινού για παροχή πληροφοριών, στον πεζόδρομο της Πατριάρχου Γρηγορίου Ε΄,(στάση μετρό ‘Πανεπιστήμιο’) από τις 9:00 πμ έως τις 9:00 μμ.

Ιογενείς ηπατίτιδες

Η ηπατίτιδα Β προκαλείται από τον ιό της ηπατίτιδας Β. Σε όλο τον κόσμο, περισσότερα από 2 δισεκατομμύρια άτομα έχουν μολυνθεί με τον ιό της ηπατίτιδας Β, από τα οποία περίπου 350 εκατομμύρια άτομα είναι χρόνιοι φορείς.

Η Ελλάδα ανήκει στις περιοχές με μέτρια ενδημικότητα της νόσου, αλλά η συχνότητά της παρουσιάζει πτωτική τάση τα τελευταία χρόνια.

Η πρόληψη της ηπατίτιδας Β έχει τεθεί ως προτεραιότητα στην παγκόσμια κοινότητα. Από το 1982 υπάρχει ασφαλές κι αποτελεσματικό εμβόλιο έναντι του ιού της ηπατίτιδας Β, που είναι το πρώτο προληπτικό εμβόλιο έναντι ενός σοβαρού καρκίνου του ήπατος.

Η ηπατίτιδα Β μεταδίδεται από μολυσμένα με αίμα αντικείμενα (π.χ. σύριγγες, ξυραφάκια, βελόνες), από σεξουαλική επαφή ή από τη μητέρα στο παιδί της.

Για τη χρόνια ηπατίτιδα Β, υπάρχουν σήμερα φάρμακα τα οποία δρουν ενισχύοντας την άμυνα του οργανισμού, μειώνοντας τον πολλαπλασιασμό του ιού και επιβραδύνοντας την ηπατική νόσο, ενώ, σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορούν ακόμα και να εκριζώσουν τον ιό.

Η χορήγησή τους γίνεται μόνο από εξειδικευμένους γιατρούς και πάντα κάτω από ιατρική παρακολούθηση.

Ο εμβολιασμός έναντι της ηπατίτιδας Β είναι ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος για την πρόληψη της νόσου και των επιπλοκών της.

Η Ηπατίτιδα C αποτελεί σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας παγκοσμίως, γιατί παρουσιάζει ευρεία γεωγραφική κατανομή. Από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας έχει υπολογιστεί ότι το 3% του πληθυσμού της γης, δηλαδή 200 εκατομμύρια άτομα, είναι χρόνιοι φορείς της νόσου.

Στην Ελλάδα, στο γενικό πληθυσμό, το ποσοστό της λοίμωξης είναι 1,9%, δηλαδή περίπου 200.000 άτομα έχουν μολυνθεί από τον ιό.

Ο ιός της ηπατίτιδας C μεταδίδεται από μολυσμένα με αίμα αντικείμενα (π.χ. σύριγγες, ξυραφάκια, βελόνες) και σπάνια από σεξουαλική επαφή ή από τη μητέρα στο παιδί της. Δεν υπάρχει εμβόλιο ή άλλο μέσο προφύλαξης.

Η χρήση συνδυασμού αντιικών φαρμάκων έχει βελτιώσει σημαντικά τη θεραπεία της ηπατίτιδας C. Η χορήγηση αυτών των φαρμάκων θα πρέπει να γίνεται κάτω από στενή ιατρική παρακολούθηση.

Η ηπατίτιδα Α είναι μια οξεία, συνήθως αυτοπεριοριζόμενη σε μερικές εβδομάδες νόσος και ποτέ δεν οδηγεί σε χρόνια ηπατίτιδα. Ο ιός της ηπατίτιδας Α έχει παγκόσμια κατανομή. Ετησίως εμφανίζονται περίπου 1,5 εκατ.

νέες περιπτώσεις ηπατίτιδας Α σε όλο τον κόσμο, ενώ η μετάδοσή του ιού ευνοείται από κακές συνθήκες διαβίωσης.

Η βελτίωση του κοινωνικοοικονομικού επιπέδου του πληθυσμού και των συνθηκών ύδρευσης και αποχέτευσης στη χώρα μας, είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των κρουσμάτων και τα νέα περιστατικά πλέον να αφορούν ταξιδιώτες σε αναπτυσσόμενες χώρες ή άτομα που ήρθαν σε επαφή ασθενείς.

Ο ακρογωνιαίος λίθος στην πρόληψη της ηπατίτιδας Α είναι η τήρηση των κανόνων υγιεινής, ενώ υπάρχει αποτελεσματικό και ασφαλές εμβόλιο, που προέρχεται από αδρανοποιημένο ιό.

‘Μήπως είμαι ένας από τους 12;’

‘Μήπως είμαι 1 από τους 12;’ Αυτό είναι το κεντρικό μήνυμα και της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Ευαισθητοποίησης για την Ηπατίτιδα με σκοπό την ενημέρωση και ενεργοποίηση του πληθυσμού ώστε να κάνουν τις απαραίτητες διαγνωστικές εξετάσεις, αφού υπολογίζεται ότι σε παγκόσμιο επίπεδο, 1 στους 12 συνανθρώπους μας έχει προσβληθεί από τον ιό της Ηπατίτιδας B ή C, ανέφεραν οι ομιλητές χτες σε Συνέντευξη Τύπου, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ηπατίτιδας.

Δυστυχώς όμως, και αυτό το μεγάλο ποσοστό δεν λέει όλη την ‘αλήθεια’. Αυτό που πραγματικά πρέπει να μας ανησυχεί και να μας κινητοποιεί είναι το γεγονός ότι ένας στους 12 ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο είναι φορέας ηπατίτιδας B ή C, ποσοστό πολύ υψηλότερο από αυτό των φορέων του HIV / AIDS ή των συνολικά πασχόντων από καρκίνο κάθε μορφής.

Άλλωστε, όπως επεσήμανε ο κ. Σπ. Ντουράκης, Πρόεδρος του Δ.Σ. της Ε.Ε.Μ.Η., Αν. Καθηγητής Παθολογίας Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Β’ Πανεπιστημιακή Κλινική, ΓΝΑ ‘Ιπποκράτειο’, ο ιός της ηπατίτιδας Β είναι το μεγαλύτερο καρκινογόνο μετά το κάπνισμα.

Πάσχουν 400.000 'Ελληνες

Στη χώρα μας, 400.000 Έλληνες πάσχουν από χρόνια ηπατίτιδα Β ή C και οι περισσότεροι από αυτούς δεν το γνωρίζουν.

Επίσης, πρόσφατοι υπολογισμοί στη Γαλλία και στις Η.Π.Α. προβλέπουν αύξηση κατά 61% των περιπτώσεων κίρρωσης και 68% των περιπτώσεων ηπατοκυτταρικού καρκίνου, ενώ αντίστοιχη μελέτη στην Ελλάδα υπολόγισε ότι θα έχουμε αύξηση κατά 21% των κιρρωτικών ασθενών και κατά 30% των περιστατικών πρωτοπαθούς καρκίνου του ήπατος σε έδαφος χρόνιας ηπατίτιδας C.

Επιπλέον, όπως επεσήμανε ο κος Ελευσινιώτης, Γεν. Γραμματέας Δ.Σ. της Ε.Ε.Μ.Η., Λέκτορας Παθολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονικός Υπεύθυνος Ηπατολογικού Ιατρείου Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής, Νοσοκομείου ‘ΕΛΕΝΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ’, υπάρχει σημαντική αύξηση των περιπτώσεων Ηπατίτιδας Β σε εγκύους, ιδιαίτερα σε πληθυσμούς οικονομικών μεταναστών που ζουν και εργάζονται στη χώρα μας.

Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το ότι η μετάδοση της ηπατίτιδας Β στο νεογνό από τη θετική μητέρα είναι ιδιαίτερα υψηλή εάν δεν ληφθούν άμεσα μετά τον τοκετό τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης, καθιστούν τον έλεγχο όλων των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας, καθώς και τον εμβολιασμό των οροαρνητικών εξ αυτών απαραίτητο προκειμένου να διαφυλάξουν τόσο τη μελλοντική υγεία τους όσο και τα λοιπά μέλη της οικογενείας τους.

Παράλληλα, λόγω της υψηλής διασποράς της ηπατίτιδας Β μέσα στην οικογένεια πολύ συχνά με την ανακάλυψη ενός θετικού ατόμου ανακαλύπτονται και άλλα θετικά και επί χρόνια ασυμπτωματικά άτομα (γονείς, σύζυγοι, αδέλφια) που χρήζουν ειδικού ελέγχου, παρακολούθησης και πιθανά αντιμετώπισης.

Κι όμως η Χρόνια Ιογενής Ηπατίτιδα, όπως διευκρίνισε ο κος Γουλής, Μέλος Δ.Σ. της Ε.Ε.Μ.Η., Γαστρεντερολόγος, Επίκουρος Καθηγητής Γαστρεντερολογίας ΑΠΘ, ΓΝΘ ‘Ιπποκράτειο’, είναι ένα νόσημα που αντιμετωπίζεται και σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να ιαθεί πλήρως εφόσον βέβαια υπάρξει εντοπισμός των ασθενών και έγκαιρη διάγνωση του προβλήματος .

Οι ιοί της ηπατίτιδας Β, C και D, όπως για άλλη μία φορά ανέφερε ο κος Ντουράκης Πρόεδρος ΕΕΜΗ και Αν. Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Β’ Πανεπιστημιακή Κλινική, Γ.Ν.Α. ‘Ιπποκράτειο’ μεταδίδονται παρεντερικά (με τη γέννα, σεξ δίχως προφυλάξεις, μοίρασμα συριγγών κ.λπ.).

και προκαλούν οξεία και χρόνια λοίμωξη, ενώ οι ιοί Α και Ε μεταδίδονται με την κοπροανοστοματική οδό (μολυσμένο νερό ή φαγητό) και δεν προκαλούν χρονιότητα.

Έλεγχο για ηπατίτιδα Β και C χρειάζονται οι συγγενείς των φορέων και όσοι έρχονται σε στενή επαφή μαζί τους. Η διάγνωση της οξείας ή χρόνιας ιογενούς ηπατίτιδας στηρίζεται στην ανεύρεση των κατάλληλων ορολογικών δεικτών στο αίμα με ειδικές εξετάσεις.

Πολλοί άνθρωποι ζουν επί χρόνια με τους ιούς, δίχως να αναπτύξουν σοβαρά προβλήματα. Σε αρκετούς όμως υπάρχει κίνδυνος ανάπτυξης κίρρωσης ή ηπατοκυτταρικού καρκίνου. Οι άνθρωποι αυτοί με χρόνια ηπατίτιδα Β ή C σε εξέλιξη μπορεί να αισθάνονται καλά για πολύ καιρό.

Στη θεραπευτική προσέγγιση της χρόνιας ηπατίτιδας Β, βασικός στόχος είναι η επίτευξη μακροχρόνιας ιολογικής ύφεσης, ενώ στη χρόνια ηπατίτιδα C στόχος της θεραπείας είναι η εκρίζωση του ιού.

Θεραπεία

Για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της χρόνιας ηπατίτιδας Β χρησιμοποιούνται ή η ιντερφερόνη και ή και τα από του στόματος αντιικά (λαμιβουντίνη, διπιβαλική αδεφοβίρη, εντεκαβίρη, τελμπιβουντίνη, τενοφοβίρη). Η θεραπεία της χρόνιας ηπατίτιδας C συνίσταται στη χορήγηση συνδυασμού πεγκυλιωμένης ιντερφερόνης και ριμπαβιρίνης και είναι πολύ σημαντικό ότι μπορούν οι γιατροί να προβλέπουν σε συγκεκριμένα σημεία-ορόσημα της θεραπείας την πιθανότητα ανταπόκρισης των ασθενών, εξασφαλίζοντας έτσι καλύτερη συμμόρφωση.

Πρόληψη

H πρόληψη της λοίμωξης, τόνισε ο κος Κουτσουνάς, Ταμίας Δ.Σ. της Ε.Ε.Μ.Η., Παθολόγος, Δ/ντης Κέντρου Ελέγχου & Αναφοράς Ιογενούς Ηπατίτιδας ΙΚΑ από τους ιούς στηρίζεται στην ενημέρωση των ομάδων αυξημένου κινδύνου σχετικά με τους τρόπους μετάδοσης και κυρίως στην εφαρμογή προγραμμάτων εμβολιασμού έναντι των ιών ηπατίτιδας Α και Β.

Για τον λόγο αυτό η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης του Ήπατος (Ε.Ε.Μ.Η.), που απαρτίζεται από εξειδικευμένους ηπατολόγους, δραστηριοποιείται έντονα στο χώρο της ηπατίτιδας με συνεχή προσφορά στην πρόληψη, τη θεραπεία, καθώς και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.

Η ανάπτυξη της επικοινωνίας και ενημέρωσης με τους επαγγελματίες υγείας, τους ασθενείς, αλλά και εκείνους που ενδιαφέρονται να ενημερωθούν γενικότερα, είτε ανήκουν στο χώρο της υγείας είτε όχι, αποτέλεσε και θα αποτελεί πρωταρχική μέριμνα της Ε.Ε.Μ.Η