Λευχαιμία: Θεραπεύονται οκτώ στα δέκα παιδιά

Η επιτυχής αντιμετώπιση της παιδικής λευχαιμίας είναι ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της σύγχρονης Ιατρικής. Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Παιδιατρικής Αιματολογίας Ογκολογίας (ΕΕΠΑΟ) πριν από τριάντα χρόνια, λιγότερο από το 20% των παιδιών γίνονταν καλά, ενώ σήμερα το ποσοστό πλήρους ίασης ανέρχεται στο 85%.

Τα ποσοστά αυτά βγαίνουν στη δημοσιότητα σήμερα, με αφορμή την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα για την καταπολέμηση της λευχαιμίας (21-28 Ιουνίου).

Η πρόοδος αυτή οφείλεται τόσο στην εξέλιξη πρωτοκόλλων χημειοθεραπείας και μεταμόσχευσης μυελού των οστών, όσο και στη βελτίωση της αντιμετώπισης των επιπλοκών τους. Η εξατομικευμένη θεραπεία φαίνεται να είναι ο επόμενος σταθμός στην αντιμετώπιση της παιδικής λευχαιμίας, όπου η θεραπεία θα σχεδιάζεται για το κάθε παιδί ξεχωριστά με σκοπό την εκρίζωση της νόσου και την ελαχιστοποίηση των επιπλοκών.

Χωρίς ακόμα να έχουν πλήρως διευκρινιστεί τα γενεσιουργά αίτια της παιδικής λευχαιμίας, η κλασική ιατρική, σήμερα, προσφέρει πλήρη θεραπεία στο 85% των παιδιών, που θα αρρωστήσουν με λευχαιμία. Επίτευγμα των τελευταίων 30 χρόνων, αν σκεφτεί κανείς, ότι τη δεκαετία ‘60-‘70 η νόσος ήταν θανατηφόρα για το 80% των παιδιών.

Η θεαματική βελτίωση στη θεραπεία της παιδικής λευχαιμίας είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων, που έχουν να κάνουν, τόσο με την πρόοδο της ιατρικής επιστήμης, όσο και με την ανάπτυξη κοινωνικών προγραμμάτων εθελοντικής προσφοράς παραγώγων αίματος και μοσχευμάτων μυελού των οστών.

Η θεραπεία της παιδικής λευχαιμίας συνίσταται κυρίως στη χορήγηση συνδυασμού χημειοθεραπευτικών φαρμάκων για ένα χρονικό διάστημα περίπου 2 ετών, με τη νοσηλεία του παιδιού στο νοσοκομείο να είναι απαραίτητη μόνο για ένα βραχύ χρονικό διάστημα στην αρχή.

Ένα μικρό ποσοστό παιδιών, που δεν ανταποκρίνεται στη χημειοθεραπεία, αντιμετωπίζεται με μεταμόσχευση μυελού των οστών.

Ιστοσυμβατός δότης του μυελού των οστών αναζητάται πρώτα στην οικογένεια και αν δεν βρεθεί εκεί, γίνεται έρευνα στην παγκόσμια δεξαμενή εθελοντών δοτών, όπου σε ένα 60-70% των περιπτώσεων θα εντοπιστεί κατάλληλος ξένος δότης.

Η μεταμόσχευση μπορεί επίσης να γίνει με βλαστοκύτταρα ομφαλίου αίματος ξένου δότη αποδεκτής ιστοσυμβατότητας, όταν δεν ανευρίσκεται έγκαιρα ιστοσυμβατός ξένος δότης μυελού των οστών. Η μεταμόσχευση ομφαλίου αίματος του ίδιου του ασθενούς (αυτόλογου) αποθηκευμένου σε ιδιωτική ή δημόσια τράπεζα δεν έχει ένδειξη στη θεραπεία της παιδικής λευχαιμίας.

Η χορήγηση χημειοθεραπείας σε έναν αναπτυσσόμενο οργανισμό, όπως είναι ένα παιδί, είναι συνδεδεμένη με απώτερες επιπλοκές, οι οποίες παρουσιάζονται, ευτυχώς όχι πολύ συχνά, στην ενήλικο ζωή και μπορεί να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα στην ψυχική και σωματική υγεία.

Είναι, λοιπόν, πολύ σημαντικό να βρεθούν τρόποι μείωσης των απώτερων επιπλοκών, χωρίς βέβαια αυτό να αποβεί εις βάρος της αποτελεσματικότητας της θεραπείας. Στην κατεύθυνση αυτή στρέφεται η έρευνα σήμερα με στόχο το σχεδιασμό εξατομικευμένων θεραπειών, όπου στις περιπτώσεις λευχαιμίας καλής πρόγνωσης μειώνεται η χημειοθεραπεία, ενώ σε αυτές με κακή πρόγνωση γίνεται μεταμόσχευση στα αρχικά στάδια της νόσου με αποτέλεσμα την αποφυγή περιττής χημειοθεραπείας.

Στη χώρα μας έχουμε περίπου 80 περιστατικά παιδικής λευχαιμίας κάθε χρόνο, με τον αριθμό να παραμένει σταθερός χωρίς σημαντικές διακυμάνσεις τα τελευταία 15 χρόνια. Αντιμετωπίζονται σε 6 κλινικές παιδιατρικής αιματολογίας-ογκολογίας από τις οποίες 3 βρίσκονται στην Αθήνα, 2 στη Θεσσαλονίκη και 1 στο Ηράκλειο.

Υπάρχει μία αμιγώς παιδιατρική μονάδα μεταμόσχευσης μυελού των οστών στην Αθήνα, ενώ παιδιά μπορούν να μεταμοσχευτούν και στη μονάδα που υπάρχει στη Θεσσαλονίκη σε νοσοκομείο ενηλίκων. Πρόσφατα, ανακοινώθηκε η 12ετής εμπειρία (1993-2005) στη θεραπεία της παιδικής οξείας λεμφοβλαστικής λευχαιμίας των 5, από τα 6 συνολικά, ελληνικών κέντρων στο 1ο Πανελλήνιο συνέδριο Παιδιατρικής Αιματολογίας-Ογκολογίας.

Σύμφωνα με τον κο. Ευγένιο Γουσέτη, Πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Παιδιατρικής Αιματολογίας Ογκολογίας: 'Τα παραπάνω αποτελέσματα δείχνουν, ότι και στη χώρα μας από τα 10 παιδιά που θα διαγνωστούν, τα 8 θα γίνουν εντελώς καλά, ποσοστό που είναι απολύτως συγκρίσιμο με αυτά των μεγάλων κέντρων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης'.