ΠΟΥ: Δεν υπάρχει Υγεία χωρίς Ψυχική Υγεία

Το θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας είναι ‘Ψυχική Υγεία και χρόνια Σωματικά Νοσήματα', δηλαδή μια παραλλαγή του μηνύματος της ΠΟΥ ‘Δεν υπάρχει Υγεία χωρίς Ψυχική Υγεία’.

Γιατί επιλέχθηκε αυτό το θέμα;

Γιατί η ψυχική υγεία και η σωματική υγεία πάνε χέρι-χέρι. Αυτό το γνώριζαν οι αρχαίοι Έλληνες αλλά ο σύγχρονος κόσμος (μη εξαιρουμένων και των σύγχρονων Ελλήνων) δεν φαίνεται να το γνωρίζει, επισήμανε σε σημερινή συνέντευξη τύπου ο καθηγητής Γ.

Χριστοδούλου.

Τι πρέπει να γνωρίζουμε

Πρέπει να γνωρίζουμε ότι μια ψυχική διαταραχή που δεν έχει αναγνωρισθεί (και δεν έχει θεραπευθεί) παρακωλύει την ικανότητα ενός σωματικά άρρωστου ανθρώπου να αναρρώσει. Δεν συνεργάζεται καλά, δεν βοηθάει τον γιατρό, δεν βοηθάει τον εαυτό του.

Αυτό ισχύει κατά μείζονα λόγο ως προς την κατάθλιψη που, όπως ξέρουμε, έχει χίλια πρόσωπα και δεν αναγνωρίζεται εύκολα.

Ωστόσο, ξέρουμε σήμερα ότι οι ασθενείς που έχουν κατάθλιψη κινδυνεύουν περισσότερο να νοσήσουν από καρδιαγγειακά νοσήματα, διαβήτη, καρκίνο και αναπνευστικά νοσήματα, δηλαδή, τα τέσσερα νοσήματα που ευθύνονται για το 60% των θανάτων διεθνώς.

Αν δεν ληφθούν μέτρα, υπολογίζεται ότι 388 εκατομμύρια ανθρώπων θα βρουν πρόωρο θάνατο μέσα στα προσεχή δέκα χρόνια.

Τι άλλο πρέπει να γνωρίζουμε

Την άλλη όψη αυτού που είπαμε πριν. Ότι δηλαδή η σωματική νόσος μπορεί να προκαλεί ψυχοπαθολογία- κυρίως κατάθλιψη και άγχος.

Ενώ στο γενικό πληθυσμό η πιθανότητα να πάθει κανείς κατάθλιψη είναι 10-25% για τις γυναίκες και 5-12% για τους άνδρες, σε αυτούς τους ανθρώπους που πάσχουν από ένα χρόνιο σωματικό νόσημα η πιθανότητα αυτή ανεβαίνει στο 25-33%.

Υπάρχουν ερευνητικά δεδομένα που δείχνουν ότι η κατάθλιψη πολύ συχνά επιδεινώνει το σωματικό νόσημα μέσα από διάφορους μηχανισμούς κι έτσι μπαίνουμε σε ένα φαύλο κύκλο που μπορεί να είναι καταστροφικός αν δεν παρέμβουμε.

Σε τι συνίσταται αυτή η παρέμβαση;

Συνίσταται στην αντιμετώπιση της σωματικής πάθησης με μια συνολική (‘ολιστική’, ψυχοσωματική ) προσέγγιση που να αντιμετωπίζει τόσο τον σωματικό όσο και τον ψυχολογικό (ή ψυχοπαθολογικό) συντελεστή.

Ποιος θα αναλάβει αυτό το έργο;

Ο γιατρός που σε αυτόν θα προστρέξει ο ασθενής. Στο εξωτερικό αυτός είναι ο Γενικός Γιατρός (General Practitioner). Στην Ελλάδα, που οι Γενικοί Γιατροί είναι λίγοι, ο Αγροτικός γιατρός ή ο παθολόγος, ή ακόμη και ο ειδικός γιατρός (αν ο ασθενής πάει κατευθείαν σε αυτόν αν η πάθησή του αφορά συγκεκριμένο σύστημα ή όργανο, όπως μάτια, αυτιά, συμπτώματα από το γαστρεντερικό κ.λ.π.).

Είναι επομένως απαραίτητο όλοι αυτοί οι γιατροί να έχουν εκπαιδευθεί κατάλληλα ώστε να αναγνωρίζουν τους ψυχολογικούς συντελεστές μίας σωματικής πάθησης και να αντιμετωπίζουν τον ασθενή συνολικά (‘ολιστικά’) ως βιο-ψυχο-κοινωνική οντότητα.

Πρέπει εδώ να πούμε ότι, όπως μας δίδαξε ο Ιπποκράτης, δεν πρέπει να αντιμετωπίζουμε παθήσεις αλλά πάσχοντες, όχι νοσολογικές οντότητες αλλά ανθρώπους που νοσούν.

Εκφράσεις, πολύ συνηθισμένες στην ιατρική πράξη, όπως ‘περίπτωση’ (case), ‘θα χειρουργήσω ένα στομάχι’ κ.λ.π. είναι ενδεικτικές του κλίματος κατακερματισμού και αποανθρωπισμού της ιατρικής που χαρακτηρίζει την εποχή μας. Αυτή η τάση οφείλεται στην υπερβολική εξάρτηση του γιατρού από τη σύγχρονη τεχνολογία, στην έλλειψη χρόνου και στην υποβάθμιση της σημασίας της διαπροσωπικής σχέσης στη θεραπεία.

Πρέπει εδώ να σημειώσουμε με έμφαση ότι για την προαγωγή της ψυχικής υγείας δεν είναι απαραίτητη μόνο η εκπαίδευση των γιατρών αλλά και η ενημέρωση των πολιτών που πρέπει να απαλλαγούν από ορισμένες λανθασμένες αντιλήψεις.

Δειγματοληπτικά αναφέρω μερικές:

• ‘Τα ψυχικά νοσήματα δεν γίνονται καλά’. Λάθος. Τα περισσότερα γίνονται καλά.
• ‘Τα ψυχικά νοσήματα διαφέρουν από τα σωματικά νοσήματα’. Λάθος. Δεν διαφέρουν σε τίποτα, εκτός από την κλινική έκφραση.
• ‘Οι ψυχικά πάσχοντες είναι επικίνδυνοι’. Λάθος. Είναι το ίδιο επικίνδυνοι όσο και οι λεγόμενοι υγιείς.
• ‘Τα ψυχοφάρμακα δηλητηριάζουν τον οργανισμό’. Λάθος. Όταν χρησιμοποιούνται σωστά, από τους αρμόδιους γιατρούς, θεραπεύουν και είναι ασφαλή.’ κατέληξε ο καθηγητής.

Συναυλία του Δημήτρη Παπαδημητρίου

Την Ημέρα Ψυχικής Υγεία θα δώσει συναυλία ο Δημήτρης Παπαδημητρίου στο Μέγαρο Μουσικής στην Αίθουσα ‘Δημήτρης Μητρόπουλος’ ώρα 8.30 μ.μ.

Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου στηρίζει το όραμα της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας να αποτελέσει η Ψυχική Υγεία προτεραιότητα για όλους μας. Ο κορυφαίος Έλληνας συνθέτης θα εμφανιστεί στην Αίθουσα ‘Δημήτρης Μητρόπουλος’ του Μεγάρου Μουσικής διευθύνοντας ο ίδιος την Ορχήστρα Εγχόρδων του Δήμου Πατρέων και την Εθνική Χορωδία της ΕΡΤ.

Στο πρώτο μέρος ο συνθέτης και οι συνεργάτες του παρουσιάζουν το έργο του με τίτλο ‘Γιώργος Σεφέρης: Ο άνθρωπος που του κλέψαν τον ίσκιο του’ και στο δεύτερο μέρος πολλά από τα γνωστά και αγαπημένα τραγούδια του.

Η Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία κάλεσε και εκείνοι ανταποκρίθηκαν τον Δημήτρη Παπαδημητρίου και τους συνεργάτες του Φωτεινή Δάρρα, Τάση Χριστογιαννόπουλο, Γιώργο Φλωράκη και τους μουσικούς των συνόλων να συμμετάσχουν εθελοντικά στις εκδηλώσεις της για τον εορτασμό της Ημέρας αυτής.

Η συμμετοχή τους αυτή στοχεύει στο να να βοηθήσουν το διπλό έργο των Ελλήνων Ψυχιάτρων: να αφυπνισθεί η κοινή γνώμη και να αναδειχθεί η σοβαρότητα των ψυχικών νοσημάτων που μαστίζουν όλο και μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού.

Την ίδια βραδιά για το θέμα αυτό θα μιλήσουν πριν την έναρξη της συναυλίας ο Καθηγητής Γεώργιος Χριστοδούλου, Αντιπρόεδρος για την περιοχή της Ευρώπης της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ψυχικής Υγιεινής (World Federation for Mental Health) και Επίτιμος Πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας και ο Καθηγητής Νικόλαος Τζαβάρας, Πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας και Καθηγητής Πανεπιστημίου Θράκης.

Είσοδος με πρόσκληση.