Η παγκόσμια κρίση της κατάθλιψης επηρεάζει 350 εκατομμύρια ανθρώπους

Λονδίνο, της απεσταλμένης μας Σοφίας Νέτα

Σήμερα η κατάθλιψη είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για την ψυχική υγεία μεταξύ των ατόμων που βρίσκονται σε παραγωγική ηλικία και η κύρια αιτία αναπηρίας στον κόσμο.

Υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 30 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη επηρεάζονται από την κατάθλιψη, οι περισσότεροι από τους οποίους βρίσκονται σε παραγωγική ηλικία. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η κατάθλιψη, ως η κύρια αιτία αναπηρίας στον κόσμο, επηρεάζει 350 εκατομμύρια ανθρώπους.

Τα παραπάνω επισημάνθηκαν μεταξύ άλλων σε Ημερίδα του Economist που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Λονδίνο με την υποστήριξη της Lundbeck και τίτλο «Η παγκόσμια κρίση της κατάθλιψης». Την εναρκτήρια ομιλία πραγματοποίησε ο Κόφι Ανάν, ενώ ανάμεσα στους ομιλητές ήταν και ο καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιώργος Χριστοδούλου, πρόεδρος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας για την Ψυχική Υγεία. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στο θέμα της διάγνωσης και της αποτελεσματικής αντιμετώπισης της κατάθλιψης, καθώς όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Ανάν, σήμερα «έχουμε τη γνώση για να κάνουμε τη διαφορά». Γεγονός είναι ότι η κατάθλιψη είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα, με ιατρικές, κοινωνικές αλλά και οικονομικές επιπτώσεις. Ειδικότερα αναφέρθηκε ότι:

• Η κατάθλιψη έχει σημαντικό κοινωνικο-οικονομικό κόστος. Το κόστος της κατάθλιψης στην ΕΕ υπολογίζονταν σε 92 δισεκατομμύρια ευρώ το 2010, ενώ το μεγαλύτερο μέρος (54 δισ ευρώ) αντιστοιχεί σε έμμεσο κόστος όπως η απώλεια της παραγωγικότητας της εργασίας λόγω, για παράδειγμα, αναρρωτικών αδειών και πρόωρης συνταξιοδότησης.
• Τα γνωσιακά συμπτώματα της κατάθλιψης - δυσκολίες συγκέντρωσης, αναποφασιστικότητα, ή/ και λήθη - καταλαμβάνουν έως και το 94% του χρόνου σε ένα επεισόδιο κατάθλιψης και υποβαθμίζουν σημαντικά τη λειτουργία του ατόμου κατά την εργασία. Άτομα με κατάθλιψη αναφέρουν συνολική απώλεια παραγωγικότητας οφειλόμενη σε λόγους υγείας που αντιστοιχεί κατά μέσο όρο σε 5,6 ώρες την εβδομάδα. Ο χρόνος αυτός ξεπερνά τα ποσοστά απώλειας παραγωγικότητας σε άτομα που δεν πάσχουν από κατάθλιψη. 81% του κόστους απώλειας παραγωγικότητας οφείλεται στη μειωμένη απόδοση ενώ το άτομο βρίσκεται στο χώρο εργασίας του (το φαινόμενο "presenteeism").
• 1 στους 10 εργαζόμενους έχει λάβει άδεια από την εργασία λόγω κατάθλιψης, ενώ 36 εργάσιμες ημέρες χάνονται συνολικά ανά καταθλιπτικό επεισόδιο. Ωστόσο, παρόλα αυτά, ένα στα τρία διευθυντικά στελέχη αναφέρουν ότι δεν έχουν επίσημη υποστήριξη ή πόρους για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα.
• Σύμφωνα με μια πρόσφατη έκθεση από το London School of Economics & Political Science και το Βασιλικό Κολέγιο του Λονδίνου, το κόστος της κατάθλιψης για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις υπολογίζεται σε 77 δισεκατομμύρια λίρες ετησίως, με τις μεγαλύτερες απώλειες να οφείλονται στο φαινόμενο "absenteeism", δηλαδή τη συχνή απουσία από την εργασία και την απώλεια παραγωγικότητας.
• Οι περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς δεν καταφέρνουν να ανταποκριθούν επαρκώς μετά την πρώτη θεραπεία με αντικαταθλιπτικά και τα ποσοστά ύφεσης είναι προοδευτικά χαμηλότερα για κάθε διαδοχικό στάδιο της θεραπείας, γεγονός που τονίζει την ανάγκη παροχής αποτελεσματικών θεραπειών νωρίς στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης".
• Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ για την ψυχική υγεία, υπάρχει μια εξαιρετικά μεγάλη διαφορά στη θεραπεία της κατάθλιψης, με μέση τιμή το 56,3%. Ως αποτέλεσμα, ο ΟΟΣΑ συνιστά στις κυβερνήσεις να ενισχύσουν και να εντατικοποιήσουν τη θεραπεία της κατάθλιψης.
• Οι μελέτες δείχνουν ότι οι δαπάνες για τη θεραπεία της κατάθλιψης υπερκαλύπτονται από τα οφέλη σε παραγωγικότητα όσον αφορά στα μειωμένα επίπεδα "απουσίας από την εργασία" αλλά και "αδικαιολόγητης παρουσίας στην εργασία" (absenteeism and presenteeism). Για παράδειγμα, τα δεδομένα από το Ηνωμένο Βασίλειο δείχνουν ότι κάθε λίρα που επενδύεται στην έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της κατάθλιψης στην εργασία θα έχει διακλαδική απόδοση 5 λιρών.
• Αλλά τα οφέλη είναι περισσότερα. Η έγκαιρη αναγνώριση και η βέλτιστη διαχείριση της κατάθλιψης και των γνωσιακών συμπτωμάτων της (προβλήματα συγκέντρωσης, αναποφασιστικότητα, αμνησία) θα βοηθήσει τα άτομα με κατάθλιψη να λάβουν κατάλληλη θεραπεία ώστε να διευκολυνθεί η αποκατάσταση και η επιστροφή τους στην εργασία, και να προκύψουν οφέλη σε κοινωνικό, οικογενειακό και οικονομικό επίπεδο.
• Όσο η κατάθλιψη δεν αντιμετωπίζεται με θεραπεία, τόσο πιο εξουθενωτική γίνεται η κατάσταση, η οποία προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη επιβάρυνση στον εθνικό σχεδιασμό για άτομα με αναπηρία.
• Η έρευνα έχει δείξει ότι οι άνθρωποι που βιώνουν έντονη κατάθλιψη παρουσιάζουν μείωση παραγωγικότητας στην εργασία κατά 11% λόγω της αυξημένης σύγχυσης, της έλλειψης προσοχής, των προβλημάτων μνήμης, της απάθειας και της δυσλειτουργίας ύπνου που αντιμετωπίζουν.