Καρκίνος του πνεύμονα και πρώιμη διάγνωση

Ο καρκίνος του πνεύμονα, μια από τις πιο συχνές μορφές της νόσου και πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο, ενδέχεται να μην εμφανίσει συμπτώματα παρά μόνο σε προχωρημένο στάδιο. Η πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα μπορεί να συμβάλλει καίρια στην καλύτερη αντιμετώπισή του και στην επιβίωση των ασθενών. Επομένως, η ένταξη της πρώιμης διάγνωσης στον συνολικό σχεδιασμό της Πολιτείας στη μάχη κατά του καρκίνου κρίνεται καθοριστικής σημασίας.

Αντίστοιχα, δράσεις που ευαισθητοποιούν το ευρύ κοινό γύρω από το θέμα είναι επίσης αναγκαίες και στο πνεύμα αυτό εντάσσεται η υλοποίηση της εκστρατείας «Μπορείς να καταλάβεις ποιος είναι καπνιστής;» (www.karkinos-pnevmona.gr) που είναι ήδη σε εξέλιξη, με αφορμή την καθιέρωση του Νοεμβρίου ως «Μήνα Ενημέρωσης για τον Καρκίνο του Πνεύμονα».

Τα παραπάνω ήταν τα βασικά σημεία συζήτησης της συνέντευξης Τύπου με θέμα: «Καρκίνος του πνεύμονα και πρώιμη διάγνωση», που διοργανώθηκε την Παρασκευή 22 Νοεμβρίου με την υποστήριξη της Ένωσης Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ) και του Συλλόγου Καρκινοπαθών Εθελοντών–Φίλων–Ιατρών (ΚΕΦΙ) Αθηνών και με πρωτοβουλία της φαρμακευτικής εταιρείας MSD.

Ομιλητές στη Συνέντευξη Τύπου ήταν οι:

•  Ιωάννης Μπουκοβίνας, MD, PhD Παθολόγος–Ογκολόγος, Επιστημονικός Υπεύθυνος της Ογκολογικής Μονάδας της Βιοκλινικής Θεσσαλονίκης, Πρόεδρος ΕΟΠΕ
• Σοφία Αγγελάκη, Παθολόγος-Ογκολόγος, Αν. Καθηγήτρια Παθολογικής Ογκολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Γ. Γραμματέας ΔΣ ΕΟΠΕ.
• Παναγιώτα Ρουσάκου, Μέλος Δ.Σ. Συλλόγου Καρκινοπαθών Εθελοντών–Φίλων–Ιατρών (Κ.Ε.Φ.Ι.) Αθηνών

Τη συζήτηση συντόνισε ο Ιατρικός Διευθυντής της MSD Ελλάδας, κ. Λάζαρος Πουγγίας, MD, PhD.

Ο καρκίνος του πνεύμονα

Ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί μια νόσο που σχηματίζεται σε ιστούς των πνευμόνων, προερχόμενη από διάφορα είδη κυττάρων των αεραγωγών. Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι του συγκεκριμένου καρκίνου, ο Μη-Μικροκυτταρικός Καρκίνος του Πνεύμονα (ΜΜΚΠ) - 85 έως 90% των περιπτώσεων και o Μικροκυτταρικός Καρκίνος του Πνεύμονα (ΜΚΠ) -10 έως 15% των περιστατικών.

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα, τα νέα περιστατικά καρκίνου του πνεύμονα το 2018 ανέρχονται σε 9.964 (15% επί του συνόλου των τύπων καρκίνου), ενώ αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο.

Δυστυχώς, οι περισσότεροι άνθρωποι με καρκίνο του πνεύμονα δεν παρουσιάζουν συμπτώματα μέχρι ο καρκίνος να φτάσει σε προχωρημένο στάδιο.

Παράγοντες κινδύνου

Το κάπνισμα αποτελεί με διαφορά τον σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα, καθώς εκτιμάται ότι τουλάχιστον το 80% των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα διεθνώς οφείλεται στο κάπνισμα. Σε αυτήν την κατηγορία περιλαμβάνεται και το παθητικό κάπνισμα.

Άλλοι βασικοί παράγοντες κινδύνου είναι η έκθεση σε ραδόνιο, αμίαντο ή άλλες ουσίες που υπάρχουν στο χώρο εργασίας, η ατμοσφαιρική ρύπανση, η ακτινοθεραπεία στους πνεύμονες, το αρσενικό στο πόσιμο νερό και το ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό.

Πρώιμη διάγνωση και Κεντρικός Σχεδιασμός

Η πρώιμη διάγνωση αποτελεί σήμερα ένα από τα βασικά εργαλεία για τη βέλτιστη αντιμετώπιση του καρκίνου με χαρακτηριστικά παραδείγματα τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου για τους καρκίνους του μαστού, του τραχήλου της μήτρας και του παχέος εντέρου. Στον καρκίνο του πνεύμονα, πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι ο προσυμπτωματικός έλεγχος σε ομάδες υψηλού κινδύνου επέφερε μείωση της θνησιμότητας κατά 26% στους άνδρες και 39% στις γυναίκες.

Στην Ελλάδα, η πρώιμη διάγνωση για τον καρκίνο του πνεύμονα δεν έχει ενταχθεί ακόμα στον κεντρικό σχεδιασμό για την αντιμετώπιση του καρκίνου, σε αντίθεση με την πρόληψη ή τη διαχείριση της νόσου. Τέτοια προγράμματα πρώιμης διάγνωσης του καρκίνου του πνεύμονα έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, εστιάζοντας αρχικά σε ομάδες υψηλού κινδύνου σε περιοχές με τα μεγαλύτερα ποσοστά θνησιμότητας από καρκίνο του πνεύμονα.

Η εκστρατεία

Με κύριο μήνυμα «Μπορείς να καταλάβεις ποιος είναι καπνιστής;» και τονίζοντας ότι τα συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα σε αρχικό στάδιο μπορεί να μην είναι ορατά, η εκστρατεία ευαισθητοποίησης έχει ως στόχο να παρακινήσει -κυρίως τα άτομα υψηλού κινδύνου- να συμβουλευτούν τον ιατρό τους προκειμένου να υποβληθούν σε διαγνωστικό έλεγχο.

Βασικό εργαλείο της εκστρατείας είναι η ιστοσελίδα www.karkinos-pnevmona.gr στην οποία συγκεντρώνονται πληροφορίες για τη νόσο, τους παράγοντες κινδύνου, τους πληθυσμούς υψηλού κινδύνου και τους τρόπους διάγνωσης. Πραγματοποιείται με την υποστήριξη της Ένωσης Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ) και του Συλλόγου Καρκινοπαθών Εθελοντών–Φίλων–Ιατρών (ΚΕΦΙ) Αθηνών και είναι μια πρωτοβουλία της φαρμακευτικής εταιρείας MSD.

Σχετικά με τον καρκίνο του πνεύμονα

• Ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί τη συχνότερη μορφή καρκίνου στον κόσμο, με περίπου 2,1 εκατ. νέα περιστατικά το 2018 σύμφωνα με τις εκτιμήσεις.
• Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η συχνότερη μορφή καρκίνου στους άνδρες και η τρίτη συχνότερη στις γυναίκες.
• Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως, ενώ εκτιμάται ότι ευθύνεται για σχεδόν έναν στους πέντε θανάτους που προκύπτουν από καρκίνο (1,76 εκατ. θάνατοι το 2018).
• Οι περισσότεροι άνθρωποι με καρκίνο του πνεύμονα δεν παρουσιάζουν συμπτώματα μέχρι ο καρκίνος να φτάσει σε προχωρημένο στάδιο.

Στην Ελλάδα

• Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα, τα νέα περιστατικά καρκίνου του πνεύμονα το 2018 ανήλθαν σε 9.964 (15% επί των συνολικών περιστατικών καρκίνου στην Ελλάδα).
• Στους άντρες, ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί την πιο συχνά εμφανιζόμενη μορφή καρκίνου, με τα νέα περιστατικά το 2018 να ανέρχονται σε 7.862 (20,2% επί του συνόλου των περιστατικών καρκίνου στην Ελλάδα).
• Είναι η πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο και το αντίστοιχο ποσοστό εκτιμάται σε 28% επί των συνολικών θανάτων από καρκίνο στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες του National Comprehensive Cancer Network (NCCN), ασθενείς υψηλού κινδύνου για καρκίνο του πνεύμονα είναι:

• Κατηγορία 1: άτομα ηλικίας 55-74 ετών με ιστορικό καπνίσματος >30 πακέτα-έτη (θεωρείται ότι διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο για καρκίνο του πνεύμονα) ή πρώην καπνιστές που έχουν διακόψει το κάπνισμα μέχρι και 15 χρόνια πριν.
• Κατηγορία 2: άτομα ηλικίας >50 ετών που καπνίζουν συστηματικά με ιστορικό καπνίσματος >20 πακέτα-έτη και έχουν έναν ακόμη παράγοντα κινδύνου για καρκίνο του πνεύμονα.