Οστεοπόρωση: Προσβάλλει μια στις τρεις γυναίκες 60 έως 70 ετών

Της Σοφίας Νέτα

Σε δεκαπέντε χιλιάδες ανέρχονται τα κατάγματα του μηριαίου οστού ετησίως λόγω οστεοπόρωσης στη χώρα μας, ενώ στις χώρες της ΕΕ συμβαίνει ένα κάταγμα κάθε 30 δευτερόλεπτα σε άτομα της τρίτης ηλικίας λόγω της νόσου.

Τα παραπάνω επισημάνθηκαν από την πρόεδρο της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας Μαργαρίτα Αναπλιώτου και τα μέλη του τμήματος οστών Κατερίνα Σαριδάκη και τους Κώστα Μαυρουδή και Πολυζώη Μάκρα, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Οστεοπόρωσης, όπως έχει οριστεί η 20η Οκτωβρίου, και την πανελλήνια εκστρατεία που αρχίζει η Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία για την ενημέρωση του κοινού πάνω σε σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως η οστεοπόρωση, η παχυσαρκία και ο σακχαρώδης διαβήτης.

Όπως επισήμανε ο κ Μαυρουδής ‘ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπιστεί η δυσμενής αυτή εξέλιξη είναι να εφαρμοσθούν αποτελεσματικές στρατηγικές πρόληψης. Και αυτές είναι η καθημερινή λήψη ασβεστίου και σε επαρκείς ποσότητες. Η αναπλήρωση των ελλειμμάτων σε βιταμίνη D, που παρότι είμαστε χώρα με μεγάλη ηλιοφάνεια, δυστυχώς υπάρχει,και η σωματική άσκηση που δυστυχώς σήμερα λείπει από τη ζωή μας λόγω μη ύπαρξης χρόνου’.

Όπως διευκρίνισε ο κ Μαυρουδής, η μελλοντική απειλή είναι ότι ο αριθμός των οστεοπορωτικών καταγμάτων, καθώς και το κόστος τους, τουλάχιστον θα διπλασιαστεί στα επόμενα 50 χρόνια.

Το πρόβλημα της σιωπηλής αυτής νόσου - όπως ανέφερε από την πλευρά της η κ Σαριδάκη - είναι πολύ σοβαρό, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία, η Οστεοπόρωση αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο πρόβλημα υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο μετά τις καρδιαγγειακές παθήσεις.

Υπολογίζεται ότι σήμερα, περίπου 200 εκατομμύρια γυναίκες διεθνώς υποφέρουν από τη νόσο, καθώς και πολλοί άνδρες της μεγάλης ηλικίας.

Επικίνδυνα τα κατάγματα από οστεοπόρωση

Τα οστεοπορωτικά κατάγματα, που συμβαίνουν κυρίως στην τρίτη ηλικία, συνήθως οδηγούν σε αναπηρία, συμπλήρωσε ο κ Μάκρας, πρόβλημα σοβαρότατο για τα άτομα της ηλικίας αυτής, με όλες τις κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις στον πάσχοντα και στην οικογένειά του.

Το πρόβλημα της οστεοπόρωσης είναι μεγάλο και στην Ελλάδα. Στη χώρα μας,περίπου 400 χιλιάδες γυναίκες άνω των 50 ετών πάσχουν από σοβαρή οστεοπόρωση που συνοδεύεται από κατάγματα, τόσο της σπονδυλικής στήλης όσο και του ισχίου.

Τονίστηκε επίσης ότι κάθε χρόνο 15.000 άτομα σπάνε το μηριαίο οστούν με αυξημένο κίνδυνο νοσηρότητας και θνητότητας. Επίσης, το 22% των Ελλήνων και των δύο φύλων, ηλικίας μεγαλύτερης των 50 χρόνων έχουν ήδη οστεοπορωτικά κατάγματα, ενώ το 34% του ίδιου πληθυσμού έχει αυξημένο κίνδυνο να πάθει οστεοπορωτικό κάταγμα μέσα στο άμεσο μέλλον.

Παράγοντες κινδύνου για κάταγμα

Σύμφωνα με τους διεθνείς επιστημονικούς οργανισμούς, όπως είπε ο κ. Μάκρας, οι τεκμηριωμένοι παράγοντες κινδύνου είναι:

• Η μεγάλη ηλικία.
• Η χαμηλή οστική πυκνότητα, που εκτιμάται με τα ειδικά μηχανήματα.
• Η κληρονομικότητα, όπως ιστορικό κατάγματος της μητέρας ή αδελφής.
• Ορμονικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως υπογοναδισμός, δηλαδή η αμηνόρροια σε νέες γυναίκες και η χαμηλή τεστοστερόνη στους άνδρες.
• Το κάπνισμα.
• Το χαμηλό βάρος σώματος.
• Ορισμένα φάρμακα, με κυριότερο αντιπρόσωπο την μακροχρόνια χρήση κορτιζόνης.
• Νοσήματα, όπως ο υπερθυρεοειδισμός, το σύνδρομο Cushing, και ο υπερπαραθυρεοειδισμός, η ρευματοειδής αρθρίτιδα κ.α.
• Το προηγηθέν οστεοπορωτικό κάταγμα.Παράγοντες που σχετίζονται με εύκολες πτώσεις.
• Η ανεπαρκής σωματική άσκηση.

Η κ. Σαριδάκη τόνισε την πολύ μεγάλη επίπτωση που έχει η εμφάνιση πρώιμης εμμηνόπαυσης (<40 ετών ) στην πρόκληση οστεοπόρωσης, λόγω της απώλειας της προστατευτικής δράσης των οιστρογόνων. Γι αυτό στις νέες γυναίκες με πρώιμη εμμηνόπαυση απαιτείται η χορήγηση θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης.

Γαλακτοκομικά προϊόντα και βιταμίνη D

Οι διατροφικοί παράγοντες και ο τρόπος ζωής επηρεάζουν επίσης σημαντικά την υγεία του σκελετού μας. Η επαρκής πρόσληψη ασβεστίου, με τα γαλακτοκομικά,κατά την παιδική και εφηβική ηλικίαοπότε φτιάχνεται το κόκαλο, αλλά και στη συνέχεια της ζωής μας όταν το οστούν πρέπει να συντηρηθεί,είναι η καλύτερη οχύρωση του ανθρώπινου οργανισμού απέναντι στην οστεοπόρωση.

Επίσης, τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D, συχνό εύρημα στα ηλικιωμένα άτομα των Μεσογειακών Χωρών, παρά την ηλιοφάνεια, είναι παράγοντας κινδύνου για χαμηλότερη οστική πυκνότητα και για κάταγμα κυρίως στο ισχίο.
Σημαντικό είναι ότι η χορήγηση βιταμίνης D μειώνει αυτόν τον κίνδυνο και ελαττώνει τη συχνότητα των πτώσεων, γιατί μεταξύ των άλλων ενισχύει το μυϊκό σύστημα.

Το αποτέλεσμα της ενίσχυσης του μυϊκού συστήματος είναι η μείωση της συχνότητας των πτώσεων,και τελικά η ελάττωση του κίνδυνου κατάγματος του αυχένα της κεφαλής του μηριαίου.

Η ανεπαρκής σωματική άσκηση φαίνεται ότι είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου οστεοπορωτικών καταγμάτων. Ήπια άσκηση για περισσότερο από μισή ώρα την ημέρα ελαττώνει αυτόν τον κίνδυνο.

Θεραπευτική αντιμετώπιση οστεοπόρωσης

Από τους εκπροσώπους της Ενδοκρινολογικής Εταιρείας τονίστηκε ότι ο στόχος κάθε θεραπευτικής παρέμβασης στην οστεοπόρωση είναι να προφυλάξει τους ασθενείς από το να πάθουν οστεοπορωτικό κάταγμα, εάν δεν έχουν ήδη πάθει ή εάν ήδη έχουν πάθει, να ανακόψει την εξέλιξη της νόσου, προφυλάσσοντάς τους από νέα κατάγματα.
Ο στόχος αυτός επιτυγχάνεται με ένα συνδυασμό ενεργειών, που συνιστούν τη συνολική αντιμετώπιση του αρρώστου και περιλαμβάνει γενικά μέτρα και ειδική φαρμακευτική αντιμετώπιση.

Στα γενικά μέτρα ιδιαίτερη σημασία έχουν τα συμπληρώματα ασβεστίου και βιταμίνης D, που στοχεύουν στη διόρθωση κυρίως της έλλειψης ή της ανεπάρκειας της βιταμίνης D.

Δυστυχώς όμως, στατικά δεδομένα μελετών καταδεικνύουν ότι μόνο το 1/3 αυτών των ασθενών συμμορφώθηκε με τη συνταγογραφηθείσα θεραπεία και κυρίως στη λήψη ασβεστίου και βιταμίνης D.

Ως προς τις ειδικές αντιοστεοπορωτικές αγωγές βρισκόμαστε σε μια φάση ανάπτυξης νέων φαρμακευτικών σκευασμάτων.

Τέλος, όλοι οι Ενδοκρινολόγοι τόνισαν ότι ο κύριος τρόπος αντιμετώπισης της οστεοπόρωσης είναι κυρίως η πρόληψη.

Οι θεραπείες είναι χρόνιες και καμία θεραπεία δεν αποκαθιστά τουλάχιστον μέχρι σήμερα, το κόκαλο στο φυσιολογικό. Γι’ αυτό και δίνεται έμφαση στο ότι αν υπάρχει κάποιος από τους παράγοντες κινδύνου, όπως κληρονομικό ιστορικό οστεοπόρωσης ή κατάγματος, πρώιμη εμμηνόπαυση, περίοδοι αμηνόρροιας, χρήση κορτικοειδών, απαιτείται η διερεύνηση της γυναίκας έγκαιρα για αξιολόγηση της οστικής της μάζας και αντιμετώπιση πριν να είναι αργά.