Ζωές κοστίζει η έλλειψη βλαστοκυττάρων

Του Δημήτρη Καραγιώργου

Ένας στους τρεις Έλληνες ασθενείς που χρειάζονται μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων, χάνουν τη ζωή τους από την έλλειψη συμβατού δότη.

Οι περισσότεροι από αυτούς θα είχαν σωθεί, αν λειτουργούσαν στη χώρα μας δύο δημόσιες τράπεζες, με ‘καταθέσεις’ 10.000 μοσχευμάτων ομφαλοπλακουντιακού αίματος (βλαστοκύτταρα).

Τα παραπάνω ανέφεραν σήμερα ο ακαδημαϊκός καθηγητής Ιατρικής Γενετικής στο Πανεπιστήμιο Washington κ. Γεώργιος Σταματογιαννόπουλος και ο πρόεδρος της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας κ. Αχιλλέας Αναγνωστόπουλος, με αφορμή διεθνή ημερίδα, η οποία πραγματοποιείται το Σάββατο στην Αθήνα.

Οι επιστήμονες κάλεσαν την πολιτεία να μη χρονοτριβεί και να προχωρήσει άμεσα στη δημιουργία δυο κρατικών τραπεζών μοσχευμάτων ομφαλοπλακουντιακού αίματος για την επίλυση του σοβαρού αυτού προβλήματος.

Για το θέμα των ιδιωτικών τραπεζών, είπαν ότι οι μεγαλύτερες επιστημονικές εταιρείες παγκοσμίως είναι αντίθετες με την ιδιωτική κατάθεση, επειδή δεν υπάρχει τεκμηριωμένη επιστημονική βάση.

Αντίθετα, υποστηρίζουν την ανάπτυξη δημόσιων τραπεζών από κρατικές αρχές, από τις οποίες θα μπορούσαν να βρουν κατάλληλα μοσχεύματα και την ευκαιρία να ζήσουν όλα τα παιδιά που έχουν ένδειξη μεταμόσχευσης.

Οι αμερικανικές αρχές Υγείας σχεδιάζουν να τριπλασιάσουν τον αριθμό μοσχευμάτων στις δημόσιες τράπεζες. Στην κατεύθυνση αυτή κινούνται οι Ευρωπαϊκές Οδηγίες, ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων και η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής.

Το ομφαλικό μόσχευμα του ασθενούς, τόνισε ο κ Σταματογιαννόπουλος, δεν είναι κατάλληλο για μεταμόσχευση προς τον ίδιο, επειδή είτε πάσχει σίγουρα και το ίδιο (σε κληρονομικές παθήσεις) είτε πάσχει δυνητικά (σε περιπτώσεις εμφάνισης της λευχαιμίας τα πρώτα χρόνια της ζωής).

Επιπλέον, σε περιπτώσεις λευχαιμιών το αυτόλογο μόσχευμα (από τον ίδιο τον ασθενή) υστερεί του αλλογενούς (από άλλον άνθρωπο) επειδή στερείται αντιλευχαιμικής δράσης.

Λευχαιμία

Στην οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία, που αποτελεί το 80% των λευχαιμιών της παιδικής λευχαιμίας, η αυτόλογη μεταμόσχευση έχει καταργηθεί ως αναποτελεσματική. Τα αποτελέσματά της είναι ισοδύναμα με συμβατικής χημειοθεραπείας.

Αυτόλογες μεταμοσχεύσεις για άλλες παθήσεις διενεργούνται πολλές στη χώρα μας και στον υπόλοιπο κόσμο. Όλα τα μοσχεύματα αιμοποιητικών κυττάρων λαμβάνονται από το αίμα ή το μυελό οστών των ανθρώπων και όχι από τον ομφάλιο λώρο και πλακούντα.

Η παρέμβασή μας, τόνισε ο κ Αναγνωστόπουλος, στοχεύει στη δημιουργία δημόσιων Τραπεζών από το κράτος και στη νόμιμη, αξιόπιστη και ελεγχόμενη λειτουργία του όλου συστήματος.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας σήμερα δεν υπάρχει ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο για τη λειτουργία των τραπεζών.

Την περίοδο αυτή υπάρχει μια προβληματική κατάσταση στο χώρο της φύλαξης και διάθεσης των ομφαλικών μοσχευμάτων γιατί:

• Oι ασθενείς χρειάζονται αιμοποιητικά μοσχεύματα για να επιβιώσουν και δεν υπάρχουν επαρκή διαθέσιμα.
• Aν κάποτε χρειαζόταν να χρησιμοποιηθεί ένα μόσχευμα από τις λειτουργούσες σήμερα Τράπεζες, θα υπήρχε μεγάλο δίλημμα τι θα έπρεπε να γίνει.
• Για λόγους νομικούς, δεοντολογικούς και ηθικούς οι Έλληνες μεταμοσχευτές αποφάσισαν να μη χρησιμοποιήσουν τέτοια μοσχεύματα, επειδή απουσιάζει το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας, η άδεια, το επίσημο επιστημονικό πρωτόκολλο και ο έλεγχος. Κανείς δεν διασφαλίζει ότι ένα τέτοιο μόσχευμα είναι κατάλληλο και βιώσιμο.
• Αν ένα μόσχευμα δεν πληροί τις προδιαγραφές, τότε η μεταμόσχευση θα αποβεί μοιραία για τον ασθενή, διότι αυτός προ-υποβάλλεται σε θανατηφόρα χημειοθεραπεία.

Ένα, επίσης, σοβαρό πρόβλημα αφορά την ποιότητα ενημέρωσης των γονέων και τις υποσχέσεις οι οποίες δεν στηρίζονται επιστημονικά. Η σκόπιμη σύγχυση είναι φανερή στις ιστοσελίδες και τα διαφημιστικά φυλλάδια των Εταιρειών συλλογής Ομφαλικού Αίματος (Βλαστοκυττάρων).

Κόστος

Σύμφωνα με μελέτη της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας και του Εργαστηρίου Στατιστικής και Μεθόδων Ποσοτικής Ανάλυσης της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ για την κάλυψη του 96% του ελληνικού πληθυσμού χρειάζονται μόνο 10.000 μονάδες βλαστοκυττάρων, κατατεθειμένες σε δύο, κατ’ αρχήν, Δημόσιες Τράπεζες, μία στην Αθήνα και μία στη Θεσσαλονίκη.

Το συνολικό έργο μπορεί να υλοποιηθεί σε ορίζοντα 7-8 ετών με ετήσιο κόστος 2 εκατομμυρίων Ευρώ. Οι γεννήσεις στην Ελλάδα ανέρχονται στις 90.000 ετησίως, επομένως χρειάζονται μόνο πολιτική βούληση για να σώζονται δεκάδες παιδιά και ενήλικες κάθε χρόνο.

Τα τελευταία χρόνια ξοδεύτηκαν 15 εκατομμύρια Ευρώ από τα Ταμεία για μετάβαση στο εξωτερικό δεκάδων ασθενών προκειμένου να υποβληθούν σε μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων χωρίς επιστημονικό λόγο και χωρίς να ερωτηθούν τα ελληνικά μεταμοσχευτικά κέντρα, όπως ο νόμος ορίζει.

Με τα χρήματα αυτά θα είχαν ήδη δημιουργηθεί οι Δημόσιες Τράπεζες με τον αναγκαίο αριθμό μοσχευμάτων. Το κόστος μιας μεταμόσχευσης στο εξωτερικό είναι πολλαπλάσιο του κόστους στην Ελλάδα χωρίς να είναι τα αποτελέσματα καλύτερα.

Η Πολιτεία δεν πρέπει να χρονοτριβεί άλλο!