Στο 'βωμό' των επιτροπών έγκρισης φαρμάκων θυσιάζονται ασθενείς

της Μάριον Κοντογιάννη

Ασύλληπτα και αναρίθμητα είναι τα περιστατικά με τα καμώματα των αρμόδιων Επιτροπών για να εγκρίνουν φάρμακα εξωτερικού  και υψηλού κόστους για τους ασθενείς με ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας και διαβητική ωχροπάθειας.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Ασθενής, με υγρής μορφής ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας, δικαιούται βάσει πρωτοκόλλων, τόσο παγκόσμια όσο και στην Ελλάδα, τρεις ενέσεις, μία για κάθε μήνα, για τους τρεις πρώτους μήνες χορήγησης, η οποία ονομάζεται δόση εφόδου.

Στη συνέχεια, εφόσον υπάρχει υγρό στην ωχρά κηλίδα, πρέπει να κάνει την εξέταση OCT (τα έξοδα επιβαρύνουν τον ασθενή) και να είναι η οπτική οξύτητα πάνω από 1/10.

Η επιτροπή εγκρίσεως φαρμάκων εξωτερικού και υψηλού κόστους, σε κάποιους ασθενείς εγκρίνει με την πρώτη αίτηση τρεις ενέσεις οπότε ο ασθενής απλά κάθε μήνα  δεν στέλνει χαρτιά στην επιτροπή (για τις τρεις πρώτες δόσεις) ώστε να καθυστερεί η έγκριση του φαρμάκου, αλλά περνάει μόνο από το θεράποντα ιατρό του. Παίρνει τη συνταγή, πηγαίνει στο τοπικό κατάστημα του ΕΟΠΥΥ και παραλαμβάνει το φάρμακο από το φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ.

Σε άλλους όμως ασθενείς, με την ίδια ακριβώς πάθηση, εγκρίνει ένα μόνο φιαλίδιο, (αντί τις 3 πρώτες ενέσεις - δόση εφόδου) οπότε ο ασθενής κάθε μήνα πρέπει να κάνει αίτηση για την έγκριση του φαρμάκου, νέα εξέταση OCΤ, και όλα αυτά μαζί με τα απαραίτητα χαρτιά μέσω του ΕΟΠΥΥ, να τα στέλνει με κούριερ στην Αθήνα για να περάσει ξανά από  Επιτροπή.

Να επισημανθεί ξανά, πως με κάθε αίτηση (εκτός αν εγκριθούν οι τρεις πρώτες μαζί) ο ασθενής χρειάζεται συνταγή από τον θεράποντα ιατρό και εξέταση OCT (να ξανασημειωθεί πως δεν αποζημιώνεται η εξέταση αυτή από τον ΕΟΠΥΥ) και αφορά τόσο τους ασθενείς με ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας αλλά και διαβητική ωχροπάθεια.

Η επιτροπή επίσης, σε μερικές περιπτώσεις, για να εγκρίνει τη θεραπεία ασθενών ζητά την οπτική οξύτητα από τριμελή επιτροπή του τοπικού ΕΟΠΥΥ. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που κάποιο από τα μέλη της  επιτροπής είναι γιατρός στον οποίο προηγουμένως  είχε απευθυνθεί ο ασθενής αυτός. Αν ο ασθενής δεν είχε μείνει ικανοποιημένος από το γιατρό αυτό, βρίσκεται στη δυσάρεστη θέση ν΄ αντιμετωπίζει διάφορα άλλα  'διαδικαστικά θέματα'.

Το αποτέλεσμα είναι να αμφισβητηθεί η γνώμη του θεράποντος ιατρού, αλλά το σημαντικότερο  είναι πως χάνεται πολύτιμος χρόνος από τις συνεχείς καθυστερήσεις εις βάρος του ασθενή. Ο συνολικός χρόνος που μπορεί να περάσει από την ημέρα της αίτησης μέχρι τη χορήγηση του φαρμάκου, μπορεί να φτάσει ακόμα και τις 6 εβδομάδες.

Συνεχίζοντας τη διαδρομή στα δαιδαλώδη γρανάζια της φιλοσοφίας των εγκρίσεων για τη  λήψη φαρμάκων, υπάρχει ασθενής (ευρωπαίος ασφαλισμένος) που  όμως εδώ στην Ελλάδα δεν έχει ασφάλεια (ΙΚΑ, ΟΓΑ κλπ). Εγκρίθηκε η αίτησή του για τη λήψη του φαρμάκου και το μόνο που θα έπρεπε πλέον να κάνει ήταν να περάσει από οφθαλμίατρο του ΕΟΠΥΥ, για να γίνει η συνταγογράφηση σε χειρόγραφη  συνταγή επειδή οι Ευρωπαίοι ασφαλισμένοι δεν μπορούν να έχουν φάρμακα  μέσω της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης (γιατί δεν έχουν ΑΜΚΑ).

Υπάρχει γιατρός του ΕΟΠΥΥ, που αρνήθηκε σε δύο επισκέψεις του ασθενούς να συνταγογραφήσει και παρά τις τηλεφωνικές πιέσεις του θεράποντος γιατρού, 'του έκανε τελικά τη χάρη' να το συνταγογραφήσει όταν ο ασθενής απείλησε πως θα κάνει επίσημη καταγγελία στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης!!

Άλλο περιστατικό: ασθενής, έπρεπε να κάνει ενέσιμο φάρμακο μέσα στη φλέβα του ματιού ώστε με ένα ειδικό λέιζερ να γίνει η στόχευση της βλάβης (σε υγρής μορφής ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας) για τη θεραπεία που ονομάζεται φωτοδυναμική θεραπεία και χρησιμοποιείται κάποιες φορές ενισχυτικά με το εγκεκριμένο φάρμακο.

Η επιτροπή συνεδρίασε κι ενώ φαίνεται ξεκάθαρα πως ο ασθενής έχει μεγάλο πρόβλημα, αποφάσισε όχι αν θα εγκρίνει ή θα απορρίψει τη χορήγηση του φαρμάκου, αλλά να περάσει από τριμελή επιτροπή του τοπικού ΕΟΠΥΥ. Η δικαιολογία ήταν πως έπρεπε να διαπιστώσουν την οπτική οξύτητα του ασθενή, υποβαθμίζοντας τη διάγνωση αλλά και την έγγραφη βεβαίωση που έδωσε ο θεράπων γιατρός.

Τα περιστατικά που παρουσιάζονται, αναφέρονται σε μικρές κοινωνίες της Ελλάδας, όπου οι ασθενείς έχουν επισκεφθεί τους δύο ή τρεις γιατρούς της περιοχής μέχρι να βρουν μια άκρη, με μεγάλη πιθανότητα τουλάχιστον ένας από τους γιατρούς (ή πιθανότατα και οι τρεις) που απέρριψε να βρεθεί μπροστά του με τη βεβαίωση άλλου γιατρού, και να εξαρτάται η σωτηρία ή η τύφλωσή του από μια γνωμάτευση κάτω από αυτές τις συνθήκες.

Πλήθος, περιστατικών αφορά ασθενείς με πρόβλημα και στα δύο μάτια. Υπάρχει ασθενής που ενώ ο γιατρός του έγραψε στη βεβαίωση για την έγκριση του φαρμάκου ότι υπάρχει πρόβλημα και στα δύο μάτια, συνοδευόταν η γνωμάτευση από εξέταση OCT που επιβεβαίωνε τη διάγνωση,  μέσα στη βεβαίωση έγραψε ότι η μία δόση φαρμάκου θα γίνει με απόσταση τουλάχιστον δύο  εβδομάδων ώστε η ευθύνη να πάει στο θεράποντα ιατρό για το χρόνο που θα γίνει η ένεση στο δεύτερο μάτι. Η αίτηση έγκρισης  του φαρμάκου για το δεύτερο μάτι  απορρίφθηκε, ενώ όταν έγινε νέα αίτηση του ίδιου ασθενούς 3 εβδομάδες μετά την απόρριψη, τότε το φάρμακο εγκρίθηκε.   

Αν δεν γινόταν αυτό τότε θα έπρεπε να περιμένουν ένα μήνα ώστε να κάνουν αίτηση για το άλλο μάτι με αποτέλεσμα να χαθεί πολύτιμος χρόνος με κίνδυνο τύφλωσης για το μάτι αυτό.

Σε άλλη περίπτωση, ασθενής που κάνει τη μόνη εγκεκριμένη θεραπεία τρία χρόνια, μόλις τα ξεπεράσει, πρέπει να πάει μέσω ΕΟΦ για να του εγκρίνουν το φάρμακο. Επίσης, αν ξεπεράσει τα τρία χρόνια και πάθει στο άλλο μάτι υγρής μορφής ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας, τότε η μόνη του επιλογή είναι …. να τυφλωθεί ! Δεν εγκρίνεται θεραπεία για το δεύτερο μάτι.

Κι ενώ υπάρχουν μελέτες που αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα της εγκεκριμένης θεραπείας μετά τα τρία χρόνια, συγκεκριμένος γιατρός προσκόμισε τη μελέτη HORIZON, που επιβεβαιώνει την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου. Για μία φορά το ενέκριναν, τις υπόλοιπες όμως απορρίπτουν την αίτηση με το πόρισμα : 'Απορρίπτεται, λόγω του  ότι ο ασθενής ξεπέρασε το χρονικό όριο θεραπείας με το φάρμακο' !

Για το άλλο μάτι, αν νοσήσει, δεν γίνεται καν συζήτηση. Η απάντηση στο ερώτημα 'τι θα γίνει και πώς μπορεί ο ασθενής να σώσει το μάτι του' είναι να κάνει αίτηση στον ΕΟΦ και να εγκριθεί.

Ακόμα κι η Επιτροπή, δηλαδή, που αποτελείται από εξειδικευμένους οφθαλμίατρους δεν το εγκρίνει … θα το εγκρίνει ο ΕΟΦ. Όλα αυτά ενώ φάνηκε στην οπτική τομογραφία συνοχής (OCT) πως υπάρχει ακόμα υγρό στο μάτι.

Σε άλλον ασθενή, η Επιτροπή απέρριψε την αίτηση για τη συνέχιση της θεραπείας του, γιατί η οπτική οξύτητα παρέμενε σταθερή. Αν όμως η οπτική οξύτητα αρχίσει να μειώνεται, στην περίπτωση της ηλικιακής εκφύλισης ωχράς κηλίδας, δεν επανέρχεται στην προηγούμενη καλύτερη κατάσταση, αλλά κρατιέται σταθερή με τα νέα χειρότερα δεδομένα εφόσον συνεχίσει σταθερά την εγκεκριμένη θεραπεία του.

Όλα αυτά που περιγράφονται γίνονται με ένα μόνιμο και μεγάλο  εχθρό: το χρόνο.

Και με εχθρό το χρόνο, κάποιοι, ρισκάρουν.  Και για να μην χάσουν το δεύτερο μάτι τους ή για να συνεχίσουν τη θεραπεία τους, κάνουν ενέσεις με μη εγκεκριμένο ενέσιμο φάρμακο, που όμως προκαλεί εγκεφαλικά επεισόδια, όπως αναφέρεται ρητά στις οδηγίες του φαρμάκου από την εταιρία που το προωθεί και στις μελέτες CUTT STUDY 2 και IVAN STUDY 2 YEARS RESULTS.

Η λειτουργία των Επιτροπών Εγκρίσεως Φαρμάκων έρχεται σε αντίθεση με τη συνταγματικά κατοχυρωμένη ισοτιμία της υπογραφής, με την οποία ο θεράπων ιατρός έχει την ευθύνη της γνωμάτευσης που υπογράφει και του ασθενή που παρακολουθεί, παρεμβαίνοντας στο έργο του αρμόδιου γιατρού αμφισβητώντας τη διάγνωσή του.

Οι μεγάλες καθυστερήσεις στις εγκρίσεις των αιτήσεων για τη χορήγηση των εγκεκριμένων αλλά ακριβών φαρμάκων, από τις αρμόδιες Επιτροπές, ωθούν γιατρούς και ασθενείς να στραφούν στη μη εγκεκριμένη αλλά πολύ φτηνότερη θεραπεία, που μπορεί να μειώνει τη φαρμακευτική δαπάνη, θυσιάζοντας όμως για άλλη μια φορά ακόμα και τον ίδιο τον ασθενή.