Σε αδιέξοδο η ψυχική Υγεία, προειδοποιούν οι φορείς αποκατάστασης

Του Δημήτρη Καραγιώργου

Τον κώδωνα του κινδύνου για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα προγράμματα αποασυλοποίησης, κρούει το Δίκτυο Φορέων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης και Ψυχικής Υγείας ‘Αργώς’.

Το Δίκτυο διοργανώνει την Τρίτη, 27 Ιανουαρίου έκτακτη Εθνική Διαβούλευση για την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα. Η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί στο ξενοδοχείο ‘Classical Acropol’ και θα ξεκινήσει στις 10 το πρωί. Εντάσσεται στις συνεχιζόμενες δράσεις καταγγελίας απέναντι στη γενικευμένη κρίση και συστηματική απαξίωση του δημοσίου συστήματος υπηρεσιών ψυχικής Υγείας.

Σε ανακοίνωση του Δικτύου, επισημαίνεται ότι ο κοινωνικός τομέας, στον οποίο εντάσσονται τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που το αποτελούν, εδώ και 25 χρόνια, έχουν συμβάλει σημαντικά με τις κοινοτικές τους δράσεις και υπηρεσίες στην προάσπιση των δικαιωμάτων των ασθενών, στην αλλαγή του μοντέλου φροντίδας των ψυχικά πασχόντων, στην ψυχιατρική κάλυψη του πληθυσμού και την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού.

Οι πολιτικές του υπουργείου Υγείας (έλλειψη σχεδιασμού για τη συνέχιση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, τεράστια προβλήματα χρηματοδότησης σε κάθε τομέα, έλλειψη αξιολόγησης και θέσπισης κριτηρίων ποιότητας, ελλείψεις προσωπικού, συνεχείς ψευδείς διακηρύξεις και συκοφαντία εναντίων φορέων, νεοφιλελεύθερη πολιτική ‘φιλανθρωπίας’ για τους ψυχικά ασθενείς, ενίσχυση των ιδιωτικών κλινικών), έχουν οδηγήσει τις δημόσιες ψυχιατρικές και κοινωνικές υπηρεσίες σε αποσύνθεση και έρχονται να ακυρώσουν το επιστημονικό και κοινωνικό αυτό έργο.

Η κρίση στο χώρο της ψυχικής υγείας τόσο στις δομές των δημόσιων ψυχιατρείων και νοσοκομείων όσο και των δομών των μη κυβερνητικών οργανώσεων, έχει πλέον παγιωθεί επί πενταετία και οδηγεί σε κατάρρευση όλο το σύστημα ψυχικής Υγείας.

Τα δύο πρόσφατα έγγραφα του Συνηγόρου του Πολίτη για την πλημμελή παροχή φροντίδας και την καταπάτηση των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών και την κατάρρευση των δομών για παιδιά και για εφήβους, τεκμηριώνουν ότι πλέον δεν μιλάμε για μια κρίση διαχειριστική αλλά για μια κρίση κοινωνική, τόσο σε επίπεδο καταπάτησης δικαιωμάτων, όσο και σε επίπεδο καταπάτησης θεραπευτικών και αποκαταστασιακών διαδικασιών.

Οδηγεί σε πλήρη απαξίωση το Δημόσιο και Κοινωνικό Σύστημα Ψυχικής Υγείας και σε εξαθλίωση τους ψυχικά ασθενείς που λαμβάνουν υπηρεσίες από αυτά.

Υποχρηματοδότηση

Οι υπεύθυνοι του Δικτύου επισημαίνουν ότι το αποκορύφωμα όλων αυτών, είναι το γεγονός ότι ενώ το 2007 διατέθηκαν για τις δομές 55 εκατομμύρια ευρώ (ενώ απαιτούνταν 62 εκατομμύριατο 2008, διατέθηκαν μόλις 47,8 εκατομμύρια (ενώ απαιτούνταν 76 εκατομμύρια), δηλαδή ενώ οι ανάγκες αυξήθηκαν, οι χρηματοδοτήσεις μειώθηκαν κατά 7,2 εκατομμύρια ευρώ.

Αυτή η κατάσταση, όμως, δυστυχώς προβλέπεται ότι θα οξυνθεί ιδιαίτερα το 2009, καθώς υπάρχουν συσσωρευμένα χρέη από το 2008 που ξεπερνούν τα 26 εκατομμύρια. Το 2009, οι δομές που χρηματοδοτούνται πολλαπλασιάσθηκαν, το υπουργείο Υγείας έχει διασφαλίσει επίσημα μόνο 40 εκατομμύρια ευρώ από τον τακτικό προϋπολογισμό, ενώ απαιτούνται 109 εκατομμύρια.

Υπό αυτές τις συνθήκες, ήδη κάποιες μονάδες έχουν αναστείλει τη λειτουργία τους. Για πολλές μονάδες ενηλίκων, εφήβων και παιδιών επίκειται η αναστολή λειτουργίας τους και διαμορφώνεται έτσι ένα αρνητικότατο πλαίσιο για τη λειτουργία πολλών άλλων μονάδων, θέτοντας σε κίνδυνο πλέον ακόμα και την ίδια την υγεία και την ασφάλεια των ασθενών μας αλλά και των εργαζομένων.

Η κατάσταση βέβαια και στα δημόσια ψυχιατρεία δεν είναι καλύτερη. Από τις μαρτυρίες των λειτουργών ψυχικής υγείας αλλά και των ίδιων των διοικήσεων προκύπτει ότι μόνο ένα δημόσιο ψυχιατρείο (το Δαφνί) έχει έλλειμμα 38 εκατομμυρίων ευρώ.

Κάποιες φαρμακευτικές εταιρίες δεν το προμηθεύουν ψυχοφάρμακα, ενώ για αρκετές εβδομάδες οι ξενώνες δεν είχαν πετρέλαιο για θέρμανση.

Κρίση

Στο πλαίσιο αυτό οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας και οι φορείς τους θέλουν να επαναφέρουν στο προσκήνιο την κρίση στο χώρο της ψυχικής Υγείας και να ζητήσουν τη συμπαράσταση και την από κοινού αντίδραση όλων των κοινωνικών, συνδικαλιστικών και πολιτικών φορέων, ώστε στην Ελλάδα του 2009 να μη ζήσουμε μια νέα Λέρο και να αποτρέψουμε τους κινδύνους:

• Επικείμενης διακοπής λειτουργίας Μονάδων που αναδέχθηκαν ψυχιατρικούς ασθενείς από Δημόσια Ψυχιατρεία, στα πλαίσια του προγράμματος αποασυλοποίησης, μετά από ανάθεση από το ελληνικό δημόσιο
• Άμεσης απειλής παραίτησης εκατοντάδων θεραπευτών
• Απειλής αθρόας επιστροφής ψυχικά ασθενών στα δημόσια ψυχιατρεία με την διαδικασία του ακούσιου εγκλεισμού
• Παράλληλης απειλής βλάβης της ψυχικής υγείας, της σωματικής ακεραιότητας και της εν γένει προσωπικότητας των αρρώστων
• Περαιτέρω υποβάθμισης των παρεχόμενων υπηρεσιών και καταπάτησης των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών
• Κατάρρευσης του Ψυχαργώς και επαναφοράς ασυλιακού τύπου θεραπευτικών λογικών.