Ψωρίαση κατά πλάκας: Τι είναι και ποιοι παράγοντες προκαλούν την εμφάνισή της;

Γράφει η Εύη Μούστου, Δερματολόγος- Αφροδισιολόγος MD, PhD, Επιστημονική συνεργάτης 1ης Παν/κης Δερματολογικής Κλινικής.

Η ψωρίαση είναι  ένα χρόνιο φλεγμονώδες νόσημα του δέρματος,  μη μεταδοτικό, το οποίο  προσβάλλει κατ’ εξοχήν το δέρμα και ενίοτε τα νύχια, τις αρθρώσεις και πολύ σπάνια τους βλεννογόνους. Υπολογίζεται ότι προσβάλλει περίπου το 1-3% του πληθυσμού του Δυτικού κόσμου, με τα ποσοστά να είναι χαμηλά στις ΗΠΑ και υψηλά στις Σκανδιναβικές χώρες (μέχρι 8,5%). Η επίπτωση στους Λατινοαμερικάνους, Αφρικανούς και Ασιάτες βρίσκεται κάτω από 0,5%.

Παγκοσμίως, υπολογίζεται ότι πάσχουν από ψωρίαση 125.000.000 άνθρωποι, 15.000.000 στην Ευρώπη και περίπου 250.000 στην Ελλάδα.  Η νόσος αφορά και παιδιά, με μικρό ποσοστό προσβολής, το οποίο  αυξάνει με την ηλικία. Η εμφάνιση της ψωρίασης μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά για τους περισσοτέρους φαίνεται να παρουσιάζει δύο ηλικιακές αιχμές: η πρώτη βρίσκεται μεταξύ 2ης και 3ης δεκαετίας της ζωής και η δεύτερη μεταξύ 6ης και 7ης δεκαετίας. Η πρώιμη εμφάνιση της νόσου σχετίζεται συχνότερα με σοβαρότερη νόσο και συνδέεται συχνότερα με θετικό οικογενειακό ιστορικό. Η επίπτωση στα δύο φύλα είναι ίδια, αν και μία ελληνική μελέτη δείχνει τις γυναίκες να προσβάλλονται συχνότερα.

Η ψωρίαση είναι ένα γενετικά καθοριζόμενο νόσημα, δηλαδή η πληροφορία για αυτή βρίσκεται καταχωρημένη σε γονίδια. Οι πάσχοντες από ψωρίαση αναφέρουν θετικό οικογενειακό ιστορικό για τη νόσο περίπου στο 1/3, ενώ για τους μονοζυγωτικούς διδύμους η πιθανότητα εμφάνισης και στους δύο αγγίζει το 73%. Ο ακριβής τρόπος κληρονομικότητας δεν είναι πλήρως γνωστός, ενώ φαίνεται ότι περιβαλλοντικοί παράγοντες είναι καθοριστικοί, τόσο για την έναρξη της νόσου όσο και για περιόδους επιδείνωσης της.  Οι λοιμώξεις και συχνότερα οι στρεπτοκοκκικές αποτελούν έναν από τους συχνότερους εκλυτικούς παράγοντες και ιδίως για τα νέα άτομα. Ενδοκρινολογικοί παράγοντες (υπασβεστιαιμία, εφηβεία, κύηση, ορμονοθεραπεία, κ.α.) φάρμακα (β-αποκλειστές, λίθιο, ιντερφερόνη, κ.α.) δερματικοί τραυματισμοί μπορούν επίσης να συμβάλλουν στην εμφάνιση της νόσου.

Ο ήλιος, και ειδικά η υπεριώδης ακτινοβολία, έχει σχετισθεί, όχι λανθασμένα, με την ψωρίαση, αφού επιφέρει σοβαρή βελτίωση στους περισσότερους ασθενείς, αλλά υπάρχει ένα μικρό ποσοστό αυτών οι οποίοι επιβαρύνονται από την έκθεση στον ήλιο.  Η παχυσαρκία, το κάπνισμα και το αλκοόλ, αυξάνουν την πιθανότητα να εμφανιστεί η ψωρίαση και  αποτελούν παράγοντες οι οποίοι δυσκολεύουν τη θεραπεία. Επιπλέον των υπολοίπων δεν πρέπει να αγνοείται ο μεγάλος ρόλος τους στρες, αφού μεγάλο ποσοστό των ασθενών σχετίζει την έναρξη της ψωρίασης με ένα μεγάλο στρεσογόνο γεγονός.