Κλινική εικόνα και διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη

Ο όρος σακχαρώδης διαβήτης αναφέρεται σε κλινικό σύνδρομο διαταραχών του μεταβολισμού των υδατανθράκων, των πρωτεϊνών και των λιπιδίων και χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη υπεργλυκαιμίας (αυξημένο σάκχαρο αίματος) οφειλόμενης σε απόλυτη έλλειψη της ινσουλίνης ή σε ανεπάρκεια βιολογικής δραστικότητας αυτής ή και στα δύο.

Η ταξινόμηση του σακχαρώδους διαβήτη έχει ως εξής: 

1. Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 Οφείλεται σε καταστροφή των β κυττάρων του παγκρέατος συνήθως λόγω ύπαρξης αντισωμάτων με αποτέλεσμα την απόλυτη ένδεια ινσουλίνης. Σε ορισμένους όμως ασθενείς δεν τεκμηριώνεται αυτοανοσία και λόγω μη ύπαρξης άλλων αιτιών ο σακχαρώδης διαβήτης χαρακτηρίζεται τύπου 1 ιδιοπαθής.
2. Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 Ο πιο συχνός τύπος, άλλοτε γνωστός ως σακχαρώδης διαβήτης των ηλικιωμένων. Χαρακτηρίζεται από διάφορα επίπεδα ανεπάρκειας και αντίστασης στην δράση της ινσουλίνης.

Πώς όμως εκδηλώνεται ο σακχαρώδης διαβήτης;

Ο ασθενής παραπονείται για αυξημένη συχνότητα και ποσότητα ούρων (πολυουρία).
Συχνά η ενούρηση κατά τη διάρκεια της νύχτας μπορεί να αποτελεί πρώιμο σημείο εμφάνισης του διαβήτη ιδιαίτερα στα παιδιά. Η πολυδιψία είναι ένα χαρακτηριστικό της υπερωσμωτικότητας λόγω της υπεργλυκαιμίας, όπως και η διαταραγμένη όραση.

Ο ασθενής παραπονείται για απώλεια βάρους παρά την φυσιολογική ή ακόμα και την αυξημένη όρεξη(πολυφαγία). Αναφέρει χαρακτηριστικά πως έχει χάσει πολλά κιλά σε μικρό χρονικό διάστημα. Μπορεί να παραπονείται για αδυναμία, εύκολη κόπωση, συμπτωματολογία ορθοστατικής υπότασης (λιποθυμική τάση ή λιποθυμικό επεισόδιο κατά την έγερση από την ύπτια ή καθιστή θέση στην όρθια), ξηρότητα στόματος, αιμωδίες άκρων χειρών και ποδών, διαταραχές εμμήνου ρύσεως (σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας).Άλλοτε αναφέρει συχνά επεισόδια ουρολοίμωξης, μυκητιασικές ή άλλες δερματικές λοιμώξεις, που μπορεί να συνοδεύονται από κνησμό

Σε προχωρημένες καταστάσεις και ενώ ο ασθενής μένει αδιάγνωστος μπορεί να εμφανίσει θόλωση της συνείδησης, διαταραχές αναπνοής, απόπνοια οξόνης(σάπιου μήλου), σημεία αφυδάτωσης, υπόταση.Η εξέλιξη ενός διαβητικού σε κετοξέωση(το γνωστό διαβητικό κώμα) εκδηλώνεται βαθμιαία με αίσθημα αδιαθεσίας, ανορεξία, εμέτους, αρκετά συχνά κοιλιακό άλγος που υποδύεται οξεία κοιλία.

Το διαβητικό κετοοξεωτικό κώμα εμφανίζεται συχνότερα στους διαβητικούς τύπου 1 και μπορεί να αποτελεί και την πρώτη εκδήλωση αδιάγνωστου σακχαρώδους διαβήτη, ενώ σε διαβητικούς τύπου 2 δεν είναι συχνό.

Τέλος δεν πρέπει να ξεχνάμε και την περίπτωση που ο σακχαροδιαβητικός μπορεί να είναι ασυμπτωματικός και η διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη να τίθεται βασιζόμενη σε τυχαίο εργαστηριακό έλεγχο.

Ποια άτομα όμως πρέπει να ελέγχονται για σακχαρώδη διαβήτη;

Συνίσταται γενικά σε όλα τα άτομα ηλικίας άνω των 45 ετών μέτρηση γλυκόζης αίματος νηστείας κάθε τρία χρόνια. Ο έλεγχος μπορεί να ξεκινά σε μικρότερη ηλικία εάν υφίστανται οι εξής προδιαθεσικοί παράγοντες

1. Παχυσαρκία (Δείκτης μάζας σώματος= βάρος σε κιλά προς ύψος σε μέτρα στο τετράγωνο = ή > 27kg/m2 ).
2. Οικογενειακό ιστορικό διαβήτη σε συγγενείς πρώτου βαθμού.
3. Μειωμένη σωματική δραστηριότητα.
4. Ιστορικό διαβήτη κύησης ή γέννησης παιδιού με σωματικό βάρος γέννησης >4,1kg.
5. Αρτηριακή υπέρταση.
6. Δυσλιπιδαιμία
7. Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.
8. Διαταραγμένη ανοχή της γλυκόζης ή διαταραγμένη γλυκόζη αίματος νηστείας.

Πώς τίθεται η διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη;

Η διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη στηρίζεται στην τριάδα των συμπτωμάτων πολυουρία, πολυδιψία και πολυφαγία και στην ανεύρεση

1. γλυκόζης πλάσματος νηστείας = ή > 126mg/dl επιβεβαιωμένης σε 2^η μέτρηση ή
2. τυχαίου δείγματος γλυκόζης πλάσματος = ή > 200mg/dl επιβεβαιωμένου σε δεύτερη μέτρηση ή
3. γλυκόζης πλάσματος 2 ώρες μετά χορήγηση 75 γρ γλυκόζης (καμπύλη σακχάρου μετά χορήγηση 75 γρ γλυκόζης) = ή > 200mg/dl

Πολλές φορές μετά την αρχική τεκμηρίωση του σακχαρώδους διαβήτη μετράται η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) που αντανακλά τη μέση πυκνότητα γλυκόζης αίματος τις προηγηθείσες 4-8 εβδομάδες. Κάθε αύξηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης κατά 1% αντιστοιχεί σε μεταβολή της μέσης πυκνότητας γλυκόζης κατά 30-35mg/dl.

Επίσης αναζητάτε και η ύπαρξη γλυκόζης στα ούρα .

Επομένως η διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη είναι σημαντική δεδομένου ότι αποτελεί σημαντικό πρόβλημα υγείας , προϋπάρχει πρώιμο ασυμπτωματικό στάδιο και η έναρξη της κατάλληλης αγωγής βελτιώνει την περαιτέρω εξέλιξη της νόσου.

Πηγές:
Γράφει η Μαγδαληνή Τσούκα, Ειδικευομένη ιατρός