Αντλίες Ινσουλίνης

Η θεραπεία με αντλία ινσουλίνης άλλαξε δραματικά τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια τη φιλοσοφία αντιμετώπισης του Σακχαρώδη Διαβήτη. Από μια σπάνια θεραπεία για άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη και σοβαρή αντίσταση στην ινσουλίνη έγινε θεραπεία εκλογής για τη βελτιστοποίηση της αντιμετώπισης του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1.

Η αντλία είναι μία μικρή ηλεκτρομηχανική εξωτερική συσκευή, τροφοδοτούμενη από μπαταρίες, η οποία μπορεί να παρέχει στον οργανισμό υποδόρια ινσουλίνη, δια μέσου ενός λεπτού καθετήρα και έχει 3 τρόπους δράσης:

• Καλύπτει τις ανάγκες του ατόμου σε ινσουλίνη υπό βασικές συνθήκες, ανεξάρτητα από τη λήψη γευμάτων, κατά τη διάρκεια του 24ωρου (βασικός ρυθμός).
• Καλύπτει τα γεύματα (γευματικό bolus).
• Επαναφέρει μια τυχαία αυξημένη τιμή σακχάρου σε φυσιολογικά επίπεδα (διορθωτικό bolus).

Με την αντλία ινσουλίνης προσαρμόζεται η ινσουλίνη στην καθημερινότητα του διαβητικού ατόμου και όχι το αντίθετο, όπως συνέβαινε έως τώρα κατά κύριο λόγο.

Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της θεραπείας με αντλία ινσουλίνης

Πλεονεκτήματα

• Βελτίωση της ποιότητας ζωής του διαβητικού ατόμου.
• Βελτίωση του μεταβολικού ελέγχου.
• Μείωση επιπέδων HbA1c.
• Λιγότερα υπογλυκαιμικά επεισόδια.
• Οι διακυμάνσεις γλυκόζης είναι μικρότερες.
• Παρέχει ευελιξία στο χρόνο λήψης των γευμάτων και στην ποσότητα αυτών.
• Δυνατότητα καλού γλυκαιμικού ελέγχου κατά την άσκηση, προγραμματισμένη και μη.
• Καλός γλυκαιμικός έλεγχος κατά την κύηση και κατά τον προγραμματισμό της.
• Αντιμετώπιση του φαινομένου της αυγής.
• Μπορεί να κοιμάται κάποιος μέχρι αργά το πρωί.

Μειονεκτήματα

• Ενδεχόμενη αύξηση βάρους, στην περίπτωση που γίνεται κατάχρηση της ελευθερίας που παρέχει η αντλία, σχετικά με την ποσότητα των γευμάτων.
• Ενδεχόμενη εμφάνιση διαβητικής κετοξέωσης, σε περίπτωση που δημιουργηθεί κάποιο πρόβλημα στο σετ έγχυσης και δεν παρέχεται ινσουλίνη στον οργανισμό για αρκετές ώρες.

Θεραπεία με αντλία ινσουλίνης - Υπολογισμός αρχικών απαιτήσεων της αντλίας ινσουλίνης

H θεραπεία με αντλία ινσουλίνης ονομάζεται ‘Θεραπεία συνεχούς υποδόριας έγχυσης ινσουλίνης’. Αυτή η ονομασία περιγράφει με ακρίβεια το περί τίνος πρόκειται. Οι ενέσεις ινσουλίνης δεν είναι πλέον αναγκαίες. Αντί γι' αυτές, μια αντλία εφοδιάζει συνεχώς τον οργανισμό με την αναγκαία ποσότητα ινσουλίνης.

Η θεραπεία με αντλία ινσουλίνης μιμείται την έκκριση ινσουλίνης από το φυσιολογικό πάγκρεας.

Σε αντίθεση με την εντατικοποιημένη ινσουλινοθεραπεία, η θεραπεία με αντλία ινσουλίνης χρησιμοποιεί μόνο ταχείας δράσης ινσουλίνη ή ανάλογο ινσουλίνης ταχείας δράσης.

Συνήθως οι ανάγκες σε ινσουλίνη κατά τη θεραπεία με αντλία ινσουλίνης, αποτελούν περίπου το 80% των μονάδων ινσουλίνης του εντατικοποιημένου σχήματος ινσουλινοθεραπείας που έκανε ο ασθενής πριν.

Η ινσουλίνη αυτή χορηγείται ως βασική (40-50%) για τις ανάγκες του οργανισμού και ως bolus (50-60%) για κάλυψη των γευμάτων. Στην ουσία πρόκειται για τη διαίρεση της χορηγούμενης ινσουλίνης σε βασικό ρυθμό και εφάπαξ (bolus) δόσεις.

Βασικός ρυθμός

Ο βασικός ρυθμός αντιστοιχεί στις ποσότητες της ινσουλίνης που είναι αναγκαίες σε ‘βασικές’ συνθήκες, δηλαδή ανεξάρτητα από τη λήψη γευμάτων.

Αυτές οι βασικές ανάγκες δεν είναι σταθερές σε όλη τη διάρκεια του 24ώρου, αλλά ακολουθούν ένα φυσιολογικό βιολογικό ρυθμό και υπόκεινται σε αυξομειώσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας. Κατά κανόνα είναι ελάχιστες κατά τη διάρκεια της νύχτας και κατά τη διάρκεια σωματικής άσκησης.

Οι βασικές ανάγκες σε ινσουλίνη και ο βασικός ρυθμός χορήγησης ινσουλίνης από την αντλία στη διάρκεια του 24ώρου διαφέρει από άτομο σε άτομο. Για κάθε άτομο με διαβήτη μπορεί να παρασταθεί με διαφορετική καμπύλη.

Στην αρχή της θεραπείας με αντλία ινσουλίνης οι ανάγκες σε ινσουλίνη θα καθοριστούν εξατομικευμένα σε συνεργασία με το γιατρό, με βάση τα αποτελέσματα των μετρήσεων της γλυκόζης αίματος. Η αντλία θα προγραμματιστεί με τον ανάλογο βασικό ρυθμό, που θα ελεγχθεί στη συνέχεια με επανειλημμένες μετρήσεις γλυκόζης αίματος.

Η αντλία ινσουλίνης θα χορηγεί σε 24ωρη βάση ινσουλίνη σύμφωνα με αυτόν τον προγραμματισμό, έτσι ώστε τελικά οι βασικές ανάγκες σε ινσουλίνη του οργανισμού και η χορήγηση ινσουλίνης από την αντλία ουσιαστικά να συμπίπτουν.

Αυτή είναι μια σημαντική προϋπόθεση για μια σταθερή ρύθμιση της γλυκόζης του αίματος.

Οι αντλίες ινσουλίνης τροφοδοτούν τον οργανισμό με ινσουλίνη κάθε τρία λεπτά με διαφορετικό ρυθμό, ανάλογα με το βασικό ρυθμό που έχει ρυθμιστεί ανά ώρα. Αυτό σημαίνει 480 συνεχείς και ακριβείς δόσεις την ημέρα.

Ο τελικός στόχος είναι ο βασικός ρυθμός να ‘συμπέσει’ ακριβώς με τις ανάγκες του οργανισμού σε ινσουλίνη.

Γευματική ινσουλίνη - bolus

H συνολική ποσότητα ινσουλίνης που απαιτείται για την κάλυψη ενός γεύματος ονομάζεται γευματική ινσουλίνη.

Λέξη κλειδί: Αναλογία ινσουλίνης : Υδατάνθρακες

Yπολογισμός γευματικής ινσουλίνης

Υπολογισμός της αναλογίας ινσουλίνης : υδατανθράκων

Κανόνας 500

500 ÷ Συνολική ημερήσια δόση ινσουλίνης (βασικός ρυθμός + bolus) = α γρ. υδατανθράκων που ‘καίγονται’ από 1 μονάδα αναλόγου ινσουλίνης ταχείας δράσης.

Υπολογισμός μονάδων ινσουλίνης για πρωτεΐνες και λίπη.

Για τον υπολογισμό των μονάδων ινσουλίνης που απαιτούνται για τις πρωτεΐνες και τα λίπη χρησιμοποιείται ο ακόλουθος κανόνας:

0,5 μονάδα ινσουλίνης / 100 Kcalς πρωτεϊνών ή λίπους ή

0,5 μονάδα ινσουλίνης / 2 ισοδύναμα πρωτεϊνών ή λίπους ή

1 μονάδα ινσουλίνης / 4 ισοδύναμα πρωτεϊνών ή λίπους.

Διορθωτική δόση ινσουλίνης

Η ποσότητα της ινσουλίνης που πρέπει να χορηγηθεί, για να επανέλθει μια τυχαία αυξημένη τιμή σακχάρου σε φυσιολογικά επίπεδα.

Κανόνας 1800

1800 ÷ Συνολική ημερήσια δόση ινσουλίνης (βασικό + bolus) = α mg% μειώνονται από 1 μονάδα αναλόγου ινσουλίνης ταχείας δράσης.

Πηγές:
Τζαντ Μούσλεχ,Ενδοκρινολόγος, Επιστημονικός συνεργάτης Νοσοκομείου 'ΑΧΕΠΑ' Θεσσαλονίκης.