Πρόπτωση μήτρας - κόλπου

Τί είναι η πρόπτωση

Πρόπτωση είναι η γυναικολογική κήλη, που συμβαίνει μέσα στον κόλπο. Οι μύες, οι σύνδεσμοι και το δέρμα που βρίσκονται γύρω από τον κόλπο της γυναίκας παίζουν έναν σύνθετο ρόλο στη στήριξη των οργάνων και των ιστών που βρίσκονται μέσα στην περιοχή των οστών της λεκάνης.

Το σύμπλεγμα αυτό ονομάζεται πυελικό έδαφος. Το πυελικό έδαφος αποτελείται από μύες και τους γύρω στηρικτικούς ιστούς, που ονομάζονται περιτονία. Στην περίπτωση που το πυελικό έδαφος χάσει τη στηρικτική του ικανότητα, δημιουργείται μια κήλη, η πρόπτωση.

Στην πρόπτωση, η ουροδόχος κύστη, είτε το παχύ έντερο, είτε η μήτρα, είτε συνδυασμός των παραπάνω, ‘πέφτουν’ μέσα στον κόλπο, δημιουργώντας ένα αίσθημα ότι ‘κάτι προβάλλει μέσα στον κόλπο’.

Αυτή ακριβώς είναι η πρόπτωση. Χωρίς ιατρική επέμβαση η κήλη αυτή, (πρόπτωση) μπορεί να γίνει μεγαλύτερη, ώστε τα διάφορα όργανα να φτάσουν να προβάλλουν ακόμα και έξω από την είσοδο του κόλπου.

Ποιοι τύποι πρόπτωσης διακρίνονται

Ανάλογα με το προβάλλον όργανο, διακρίνονται οι παρακάτω τύποι πρόπτωσης.

Κυστεοκήλη ( cystocele ): συμβαίνει όταν η ουροδόχος κύστη προβάλλει στό άνω τοίχωμα του κόλπου.

Ονομάζεται και πρόπτωση του άνω κολπικού τοιχώματος.

Ορθοκήλη ( rectocele ): εμφανίζεται όταν το ορθό έντερο προβάλλει από το οπίσθιο κολπικό τοίχωμα.

Ονομάζεται και κήλη του οπισθίου κολπικού τοιχώματος

Εντεροκήλη: εμφανίζεται όταν μια έλικα του λεπτού εντέρου προβάλλει μέσα στον κόλπο, συνήθως από το οπίσθιο κολπικό τοίχωμα.

Ορθοεντεροκήλη: πρόκειται για συνδυασμό των δύο παραπάνω τύπων.

Μητροκήλη ( prolapsed uterus ): δημιουργείται όταν η μήτρα προβάλλει προς την έξοδο του κόλπου.

Κήλη του κολοβώματος: εμφανίζεται σε γυναίκες που έχουν υποστεί υστερεκτομή (αφαίρεση της μήτρας) , όπου το σημείο του δέρματος μέσα στον κόλπο όπου βρισκόταν προηγουμένως η μήτρα, (που ονομάζεται κολόβωμα του δέρματος) προβάλλει προς την έξοδο του κόλπου.

Πόσο συχνή είναι η πρόπτωση

• Υπολογίζεται ότι 30-40 % των γυναικών θα εμφανίζει πρόπτωση κάποια στιγμή στη ζωή τους.
• Εμφανίζεται συνήθως μετά την εμμηνόπαυση, μετά την ηλικία των 50. Παρόλα αυτά μπορεί να εμφανιστεί και νωρίτερα.

Ποιά είναι τα αίτια που προκαλούν πρόπτωση

Τα αίτια δεν είναι απόλυτα γνωστά. Παρόλα αυτά διάφοροι παράγοντες έχουν ενοχοποιηθεί:

• Τοκετός: ο φυσιολογικός τοκετός αποτελεί ένα crash test για τους ιστούς, τους μύες και τους συνδέσμους του κόλπου, καθώς η κάθοδος του εμβρύου μέσα στον κόλπο διατείνει όλον τον στηρικτικό μηχανισμό. Το βάρος του νεογνού και η διάρκεια του τοκετού έχουν επίσης ενοχοποιηθεί.
• Εμμηνόπαυση: τα οιστρογόνα είναι γνωστό ότι συμβάλλουν σημαντικά στην υγεία και στηρικτική ικανότητα των μυών και συνδέσμων. Μετά την εμμηνόπαυση τα οιστρογόνα ελαττώνονται και μαζί με αυτά και η στηρικτική ικανότητα των μυών.
• Μεγάλη ηλικία
• Παχυσαρκία

‘Αλλοι παράγοντες που έχουν ενοχοποιηθεί είναι:

• Παθήσεις του συνδετικού ιστού
• Δυσλειτουργία νεύρων και ιστών
• Χρόνιος βήχας
• Χρόνια δυσκοιλιότητα
• Εργασία που περιλαμβάνει την ανύψωση βαρέων αντικειμένων.

Τι συμπτώματα αισθάνεται η γυναίκα στην πρόπτωση

Συνήθως η γυναίκα αναφέρει ότι ‘κάτι υπάρχει μέσα στον κόλπο’ ή ότι ‘αισθάνεται άβολα στον κόλπο’ ή ακόμα αναφέρει ένα ‘αίσθημα ξένου σώματος’. Κάποιες γυναίκες αναφέρουν και κάποιο συσφικτικό άλγος στον κόλπο. Η έκταση της πρόπτωσης δεν συμβαδίζει με την ένταση των συμπτωμάτων.

Υπάρχουν γυναίκες που αισθάνονται δυσφορία με μικρού βαθμού πρόπτωση, και άλλες που δεν ενοχλούνται παρότι έχουν μεγαλύτερου βαθμού πρόπτωση.

Ανάλογα με τον βαθμό και την εντόπιση της πρόπτωσης μπορεί να αναφερθούν τα παρακάτω:

• Διόγκωση, βάρος ή συσφικτικό άλγος στον κόλπο
• Οσφυαλγία
• Δερματικός ερεθισμός και ξηρότητα του δέρματος του κόλπου
• Ανάγκη να σπρώξει με τα δάχτυλα τον κόλπο προς τα μέσα / πίσω ώστε να γίνει η αφόδευση
• ‘Αλγος κατά τη σεξουαλική επαφή ή και ντροπή
• Χρόνιο άλγος στην περιοχή της πυέλου
• Συχνουρία και έντονη έπειξη για ούρηση
• Διπλή ούρηση (ανάγκη να ουρήσει η γυναίκα απανωτά 2 φορές ώστε να αδειάσει η κύστη της)
• Ελαττωμένη ροή ούρων
• Ακράτεια τύπου στρες
• Αδυναμία ούρησης χωρίς να σπρώξει τον κόλπο μα τα δάχτυλα προς τα πάνω / πίσω
• Συχνές λοιμώξεις του ουροποιητικού
• Ατελής κένωση του εντέρου
• Δυσκοιλιότητα

Πότε χρειάζεται ιατρική συμβουλή

Η πρόπτωση του κόλπου δεν αποτελεί κατάσταση απειλητική για τη ζωή. Παρόλα αυτά μπορεί να επηρεάσει πολύ σοβαρά την ποιότητα της ζωής. Όλο και περισσότερες γυναίκες αναζητούν στις μέρες μας την ιατρική συμβουλή. Η πρόπτωση δεν αποτελεί μια νόσο της εποχής μας.

Προυπήρχε ανέκαθεν. Παρόλα αυτά, οι γυναίκες παλαιότερα δεν απευθύνονταν στον ιατρό- είτε από φόβο είτε από ντροπή –είτε γιατί θεωρούσαν την κατάσταση φυσιολογική για τη μεγάλη ηλικία. Στις μέρες μας η σύγχρονη γυναίκα είναι διαφορετική.

Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που ανέδειξε το πρόβλημα είναι η ανάπτυξη της Ουρογυναικολογίας, μιας υποειδικότητας της γυναικολογίας, που ασχολείται ακριβώς με τα προβλήματα της πρόπτωσης του κόλπου και της ακράτειας των ούρων στις γυναίκες, και γενικά με την υγεία του λεγόμενου πυελικού εδάφους.

Ποιον ιατρό χρειάζεται να επισκεφθείτε

Ο ουρογυναικολόγος είναι γυναικολόγος που εξειδικεύεται στα προβλήματα της ακράτειας των ούρων, της πρόπτωσης του κόλπου και γενικά στις παθήσεις του πυελικού εδάφους της γυναίκας. Εξειδίκευση πάνω στο κομμάτι αυτό κρίνεται απαραίτητη ώστε ο κλινικός ιατρός να έχει την ικανότητα να διαγνώσει, να διεισδύσει σε βάθος και να θεραπεύσει το πρόβλημα αυτό.

Υπάρχουν διάφορες κλινικές καταστάσεις που μπορούν να εμφανίζονται με παραπλήσιο τρόπο / συμπτώματα. Λάθος διάγνωση και θεραπεία μπορούν να επιπλέξουν περαιτέρω το πρόβλημα. Το σωστό ιστορικό, κλινική εξέταση, διαγνωστικά τεστ και θεραπεία ‘κομμένη και ραμμένη’ στις ανάγκες κάθε γυναίκας αποτελούν το κλειδί για την επιτυχημένη θεραπευτική προσέγγιση του προβλήματος.

Ποια είναι η θεραπεία της πρόπτωσης

Υπάρχουν διάφορες θεραπείες, χειρουργικές και μη. Παρόλα αυτά η κάθε μια έχει τις δικές της εφαρμογές και θεραπευτικά όρια.

Ασκήσεις του πυελικού εδάφους: δυστυχώς η φυσιοθεραπεία δεν μπορεί να επαναφέρει τα όργανα στη θέση τους. Μπορεί παρόλα αυτά να ενδυναμώσει τους μύες του πυελικού εδάφους και να εμποδίσει περαιτέρω επιδείνωση της πρόπτωσης.

Επίσης βοηθά στα συμπτώματα της ακράτειας ούρων ή κοπράνων που καμιά φορά συνυπάρχουν με την πρόπτωση.

Πεσσοί: ο πεσσός είναι μια συσκευή που εισάγεται μέσα στον κόλπο και βοηθά στην στήριξη των τοιχωμάτων. Υπάρχουν διάφοροι τύποι πεσσών, σε διάφορα σχήματα και μεγέθη, όπως φαίνεται και στην εικόνα.

Η θεραπεία με πεσσούς ενδείκνυται σε γυναίκες που είτε είναι σεξουαλικά ανενεργείς, είτε δεν μπορούν να χειρουργηθούν λόγω προβλημάτων υγείας, είτε επιθυμούν μια προσωρινή λύση μέχρι να γίνει το χειρουργείο. Οι πεσσοί πρέπει να αλλάζουν κατά τακτικά χρονικά διαστήματα, ώστε να αποφεύγονται λοιμώξεις.

Οιστρογονούχες αλοιφές χρησιμοποιούνται για την επάλειψη των πεσσών, ώστε να ελαχιστοποιείται η πιθανότητα διάβρωσης του δέρματος του κόλπου. Κάποιες γυναίκες αισθάνονται παρόλα αυτά άβολα φορώντας πεσσό.

Χειρουργική αντιμετώπιση: αποτελεί την πιο συνηθισμένη θεραπεία:

Ανάλογα με την εντόπιση της πρόπτωσης το χειρουργείο είναι διαφορετικό.

Κυστεοκήλη και ορθοκήλη: το χειρουργείο γίνεται κολπικά. Με μια απλή τομή στο άνω ή κάτω τοίχωμα του κόλπου η ουροδόχος κύστη ή το ορθό επαναφέρονται στην σωστή τους θέση και οι γύρω ιστοί ενισχύονται, με ράμματα.

Το δέρμα που περισσέυει αφαιρείται. Πρόσφατα έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούνται διάφορα μικρά πλέγματα για να ενισχύσουν τη στήριξη των κολπικών τοιχωμάτων. Παρόλα αυτά, τα πλέγματα μπορεί να έχουν επιπλοκές. Γι’αυτό συστήνεται σωστή ενημέρωση της ασθενούς πριν από κάθε απόφαση για χρήση ή μη των συνθετικών πλεγμάτων.

Πρόπτωση μήτρας: για πολλά χρόνια υπήρχε η εντύπωση ότι όταν η μήτρα προπίπτει πρέπει να αφαιρείται. Παρόλα αυτά, σήμερα έχει αποδειχθεί ότι η πτώση της μήτρας είναι το αποτέλεσμα και όχι η αιτία της πρόπτωσης.

Στις γυναίκες που επιθυμούν να διατηρήσυν τη μήτρα τους υπάρχουν τεχνικές που ενισχύουν τη στήριξη του οργάνου και θεραπεύουν την πρόπτωση. Το χειρουργείο διαρκεί λιγότερο, έχει μικρότερη θνησιμότητα / θνητότητα, μικρότερο χρόνο νοσοκομειακής περίθαλψης και γρηγορότερη ανάρρωση.

Πρόπτωση κολοβώματος: υπάρχουν διάφορες χειρουργικές τεχνικές, είτε μέσω κολπικού χειρουργείου είτε μέσω διάνοιξης της κοιλίας. Πρόσφατα εφαρμόζονται και ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι με μικρές συνθετικές στηρικτικές ταινίες.

Τι είδους αναισθησία χρησιμοποιείται

Ανάλογα με τις ανάγκες της ασθενούς μπορεί να χρησιμοποιηθεί γενική νάρκωση ή στελεχιαία αναισθησία (ραχιαία). Εκπαιδευμένης ιατρός μπορεί να χειρουργεί και με τοπική αναισθησία, στην οποία η ασθενής δεν χρειάζεται να μείνει καθόλου στην κλινική.

Ποια είναι η διαδικασία πριν το χειρουργείο

• Χρειάζεται διακοπή κάποιων φαρμάκων (σε περίπτωση λήψη τους) 1 εβδομάδα πριν το χειρουργείο. Αυτά είναι η ασπιρίνη και αντίστοιχα φάρμακα που κάνουν το αίμα να πήζει λιγότερο έυκολα, όπως τα αντιφλεγμονώδη και βαρφαρίνη.
• Ελαφρύ δείπνο το βράδυ πριν το χειρουργείο
• Συστήνεται να μην καταναλώσετε υγρά ή στερεές τροφές μετά τα μεσάνυχτα προ του χειρουργείου
• Ισως να χρειαστείτε ένεμα, προ του χειρουργείου

Ποσο διαρκεί το χειρουργείο

Περίπου 20 λεπτά. Σε περίπτωση χρησιμοποίησης πλέγματος λίγο περισσότερο. Σε περίπτωση υστερεκτομής (αφαίρεσης της μήτρας) απαιτείται επιπλέον χρόνος 30 λεπτών.

Για πιο περιπλεγμένα χειρουργεία ο χειρουργικός χρόνος είναι σαφώς μεγαλύτερος.

Ποσο θα χρειαστεί να μείνετε στην κλινική

Για απλά χειρουργεία 1 ημέρα. Για χειρουργείο με τοπική αναισθησία μπορεί να πάρετε εξιτήριο την ίδια ημέρα. Σε περίπτωση υστερεκτομής περίπου 2 νύχτες.

Θα πονέσει

Ακόμα η τοπική αναισθησία είναι συνήθως αρκετή. Ίσως νιώσετε κάποια δυσφορία 1-2 εβδομάδες μετά το χειρουργείο- γι΄αυτό και θα σας χορηγηθούν παυσίπονα

Ποιες οι οδηγίες μετά το χειρουργείο

Στο σπίτι:

• Αποφύγετε να σηκώνετε βάρη > 4 κιλών για 6 εβδομάδες.
• Αποφύγετε σεξουαλική επαφή φια 6 εβδομάδες.
• Αποφύγετε ταμπόν για 6 εβδομάδες.
• Καλό θα ήταν να υπάρχει βοήθεια στο σπίτι τον πρώτο καιρό.
• Τρώτε υγειινά και αρκετά φρούτα / λαχανικά, ώστε να μην είστε δυσκοίλια.
• Ακολουθείτε κατά γράμμα τις οδηγίες του ιατρού σας.