Ξηροφθαλμία

Τα φυσικά μας δάκρυα προστατεύουν τα μάτια μας και τα υγραίνουν, κάτι που είναι απαραίτητο για μια καθαρή και χωρίς ενοχλήσεις όραση. Μερικοί άνθρωποι δεν μπορούν να παράγουν κανονική ποσότητα δακρύων, με αποτέλεσμα τα μάτια να είναι ξηρά και ευερέθιστα, να τσούζουν και να κόβουν ενώ η όραση να θολώνει συχνά. Σε μερικές βαριές καταστάσεις, η ξηροφθαλμία μπορεί να αποβεί επικίνδυνη για το μάτι.

Σε τι χρειάζονται τα δάκρυα;

Το λεπτό στρώμα των δακρύων του ανθρώπινου ματιού είναι ένα εξαιρετικά πολύπλοκο υγρό. Εκκρίνεται από διάφορους αδένες γύρω από το μάτι. Εχει μηχανική και λιπαντική δράση και προστατεύει το μάτι από βλαβερά βακτηρίδια, αλλεργιογόνα και άλλες μολυσματικές ουσίες. Το στρώμα αυτό ανανεώνεται κάθε φορά που ανοιγοκλείνουμε τα μάτια μας. Τα δάκρυα έχουν και λειτουργική δράση δηλ. η όρασή μας είναι ευκρινής εφόσον και το στρώμα των δακρύων δεν παρουσιάζει αλλοιώσεις.

Πότε έχουμε ξηροφθαλμία;

Εχει διαπιστωθεί ότι η παραγωγή δακρύων μειώνεται μετά την ηλικία των 50 ετών και ειδικά στις γυναίκες, λόγω της εμμηνόπαυσης. Επίσης, υπάρχουν ορισμένα αυτοάνοσα σύνδρομα τα οποία προκαλούν ξηροφθαλμία (σύνδρομο του Sjogren, σύνδρομο του Mickulizc). Επίσης μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο, πολλές φορές παρατητείται ο λεγόμενος λαγόφθαλμος, δηλ. το μάτι δεν κλείνει καλά με συνέπεια τα δάκρυα να εξατμίζονται πιο γρήγορα και να έχουμε ξηροφθαλμία.

Συμπτώματα. Κλινική εικόνα

Τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας είναι η αίσθηση ξένου σώματος, η φαγούρα, το κάψιμο. Τα συμπτώματα αυτά μοιάζουν με την χρόνια επιπεφυκίτιδα, ωστόσο η κλινική εξέταση μπορεί να δείξει την αιτία του προβλήματος. Τα μάτια μας μπορεί να είναι ελαφρώς κόκκινα, χωρίς τσίμπλες. Μας κάνουν να υποφέρουμε χωρίς να καταλαβαίνουμε το γιατί.

Ο κερατοειδής μπορεί να εμφανίζει στικτή επιθηλιοπάθεια δηλ. μικρές αλλοιώσεις σαν σημειακά γδαρσίματα. Σε πιο βαριές καταστάσεις που δεν έχουν αντιμετωπιστεί, μπορούμε να έχουμε και απώλεια του οφθαλμού αν υπάρξει επιμόλυνση (κερατίτιδα) ή τήξη του κερατοειδούς από την παντελή έλλειψη δακρύων. 

Θεραπεία

Η κυρίως θεραπεία της ξηροφθαλμίας γίνεται με τα τεχνητά δάκρυα, δηλ. με σταγόνες κολλυρίου που χορηγούμε σε χρόνια και σταθερή βάση. Η μη τήρηση της σταθερής θεραπείας με τεχνητά δάκρυα δεν λύνει ουσιαστικά το πρόβλημα και τα συμπτώματα συνεχίζονται να υπάρχουν.

Γι αυτό καλό είναι να ακολουθούμε πιστά τις οδηγίες του οφθαλμιάτρου. Στα αυτοάνοσα σύνδρομα βοηθάει πολύ και η χρήση κυκλοσπορίνης σε κολλύριο. Στην περίπτωση που η παραγωγή δακρύων είναι πολύ μειωμένη και τα υποκατάστατα δακρύων δεν επαρκούν, τότε μπορούμε να κάνουμε μια μικροεπέμβαση για την τοποθέτηση ειδικών πωμάτων στους δακρυικούς πόρους με σκοπό να εμποδίσουν την αποχέτευση των δακρύων και την συγκράτησή τους από το μάτι.