Το χαλάζιο και η αντιμετώπισή του

Χαλάζιο ονοµάζουµε τον έντονο ερεθισµό που παρουσιάζεται συνήθως στο πάνω βλέφαρο, περιστασιακά όπως και στο κάτω βλέφαρο. Σε αυτήν την περίπτωση το βλέφαρο διογκώνεται, ερεθίζεται, ενοχλεί, κοκκινίζει πολύ και στην αφή έχει την αίσθηση σαν να έχει δημιουργηθεί ένα µικρό “µπαλάκι”.

Αυτό µπορεί να µεγαλώσει αρκετά και να δημιουργήσει σηµαντική, τόσο δυσανεξία όσο και δυσκολία στην πρακτική λειτουργία της όρασης και στην καθημερινή ζωή.

Τι είναι πραγματικά ένα χαλάζιο; Για να καταλάβουμε τι είναι το χαλάζιο, πρέπει να καταλάβουμε πρώτα πώς λειτουργεί ο µηχανισµός παραγωγής λαδιού στο χείλος των βλεφάρων.

Το λάδι παράγεται µέσα στο βλέφαρο από µικρούς αδένες οι οποίοι είναι οργανωµένοι κάθετα µέσα σε αυτό και εκρέουν σε µικρά ανοίγματα που βρίσκονται πίσω από τη συστοιχία των βλεφαρίδων. ∆ηλαδή λίγο πιο κοντά στο µάτι από ότι είναι η συστοιχία των βλεφαρίδων.

Όταν η παραγωγή του λαδιού µέσα από αυτούς τους αδένες που λέγονται αδένες meibomian, δεν γίνεται φυσιολογικά αλλά γίνεται µε πιο παχύρευστο τρόπο ή εάν από µακιγιάζ ή από κάποια άλλη φλεγµονή κλείσει ένα από τα ανοίγματα αυτών των αδένων, τότε ο αδένας «φουσκώνει» και αυτό δηµιουργεί σηµαντική φλεγµονή.

Σε µερικές περιπτώσεις µάλιστα «σπάει» και απελευθερώνεται το περιεχόμενό του στον ιστό µέσα στο βλέφαρο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσµα να δημιουργηθεί μια σηµαντική φλεγµονή, η οποία όµως, συνήθως είναι στείρα, δηλαδή δεν είναι φλεγµονή η οποία γίνεται µε βάση κάποια µόλυνση.

Συνήθως το χαλάζιο δηµιουργείται µε βάση τη βλεφαρίτιδα η οποία είναι µία επίµονη φλεγµονή των βλεφάρων και δεν είναι µία ασθένεια ή µόλυνση, αλλά περισσότερο µία κακή λειτουργία των αδένων λαδιού που υπάρχουν µέσα σε αυτά.

Ο σκοπός παραγωγής του λαδιού που εκρέει στο χείλος των βλεφάρων είναι η ανάμιξή του µε το υγρό συστατικό των δακρύων, έτσι ώστε τα δάκρυα να λιπαίνουν την πολύ ευαίσθητη επιφάνεια του µατιού που έρχεται σε διαρκή τριβή µε τα βλέφαρα κατά το ανοιγοκλεισίµο των µατιών.

Πρέπει δηλαδή να κατανοήσουµε ότι δεν υπάρχει κάποια θεραπεία είτε µε αντιβιοτικά είτε µε φάρµακο που µπορεί να εξαλείψει για πάντα τη βλεφαρίτιδα, αλλά κυρίως µία διαδικασία η οποία µπορεί να την κρατήσει σε καλό έλεγχο έτσι ώστε να µην ενοχλεί το κάθε άτοµο που πάσχει από αυτήν τη χρόνια πάθηση.

Τι γίνεται όµως συγκεκριµένα µε το χαλάζιο; Το χαλάζιο θεραπεύεται ακριβώς µε τους ίδιους τρόπους µε τους οποίους αντιµετωπίζουµε τη βλεφαρίτιδα, και αυτοί είναι βασικά:

• Ζεστές κοµπρέσες
• Συνθετικά δάκρυα για τον ερεθισµό των µατιών
• Συνταγογράφηση κάποιας αλοιφής αντιβιοτικού που περιέχει και κορτιζόνη, όταν αυτό δεν υποχωρεί απλώς µε κοµπρέσες και µε δάκρυα (η συνταγογράφηση φαρµάκου που περιέχει κορτιζόνη πρέπει να γίνεται ΜΟΝΟ από οφθαλµίατρο γιατί η χρήση φαρµάκων στα µάτι πουπεριέχουν αυτήν την ουσία, χωρίς την παρακολούθηση οφθαλµίατρου µπορεί να προκαλέσει σε ορισµένες περιπτώσεις γλάυκωµα, αλλά και καταρράκτη).
• Σε ορισµένες περιπτώσεις, εάν το χαλάζιο γίνεται σε υπόστρωµα πολύ σοβαρής βλεφαρίτιδας χορηγείται αντιβιοτικό της οικογένειας των τετρακυκλινών από το στόµα, δηλαδή τετρακυκλίνη ή δοξυκυκλίνη ή µινοσυκλίνη. Αυτά τα αντιβιοτικά, εάν και είναι ήπια σε σχέση µε αυτά που χρησιμοποιούνται καθημερινώς από γιατρούς όλων των ειδικοτήτων, έχουν µία παρενέργεια η οποία είναι χρήσιµη σε αυτό το πρόβληµα. Μεταβολίζονται και εκβάλλονται από τον οργανισµό από τους αδένες λαδιού και έτσι µπαίνοντας µέσα σε αυτόν τον µηχανισµό, οι εκρίσεις γίνονται πιο λεπτόρευστες µε αποτέλεσµα να µπορεί να αποσυµφορηθεί ο αδένας και να «ξεφουσκώσει» και ηρεµήσει το χαλάζιο.

Σε ορισµένες ακραίες περιπτώσεις που το χαλάζιο επιµένει και δεν υποχωρεί µε συντηρητική αγωγή, όπως αυτή που αναφέρθηκε πιο πάνω, αφαιρείται χειρουργικά ή υποβάλλεται σε αγωγή µε ένεση µικρής ποσότητας κορτιζόνης µέσα στη «καρδιά» του χαλαζίου.

Σε µελέτες που έχουν γίνει συγκρίνοντας πολλούς ασθενείς, είτε γίνει συντηρητική αγωγή, είτε γίνει χειρουργική αφαίρεση, είτε ένθεση κορτιζόνης µε ένεση, τα αποτελέσµατα συνήθως είναι τα ίδια µετά από 6 µήνες. Πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχει µία µικρή πιθανότητα κάποιος να χρησιµοποιήσει όλη αυτήν την αγωγή, να έχει µία επιτυχή έκβαση του προβλήµατος, αλλά να µείνει κάποιο µικρό ψηλαφητό ψεγάδι στα βλέφαρα το οποίο όµως συνήθως είναι καθαρά αισθητικό.

Κάτι άλλο που πρέπει να σηµειώσουµε είναι ότι πολύ συχνά το χαλάζιο και η βλεφαρίτιδα που συνήθως προδιαθέτει σε χαλάζιο παρουσιάζεται σε άτοµα που έχουν ροδόχρου ακµή, ένα γενικότερο δερµατολογικό πρόβληµα στο οποίο η λειτουργία των αδένων λαδιού είναι ελαττωµατική σε µεγάλη επιφάνεια του δέρµατος.

Πρέπει λοιπόν, εάν έχουµε κάποια ανάλογα συµπτώµατα, να συµβουλευόµαστε τον οφθαλµίατρό µας για την καλύτερη δυνατή αντιµετώπιση.