Καρκίνος προστάτη: Aπό την έγκαιρη διάγνωση στη σύγχρονη θεραπεία

Ο καρκίνος του προστάτη συγκεντρώνει το ενδιαφέρον όλων μας, γιατί αποτελεί μια πάθηση συχνή και καθοριστική για τη ζωή μας. Εμφανίζεται συνήθως στις μεγάλες ηλικίες και είναι ο πρώτος σε συχνότητα καρκίνος στους άνδρες καθώς ένας στους δέκα θα αναπτύξει καρκίνο του προστάτη κατά τη διάρκεια της ζωής του.

Αποτελεί τη δεύτερη (9%), μετά τον καρκίνο του πνεύμονα, αιτία θανάτου από κακοήθεια και το 1% του ανδρικού πληθυσμού παγκοσμίως πεθαίνει από αυτόν.

Η αιτία του καρκίνου του προστάτη δεν είναι ακόμη γνωστή. Υπεισέρχονται διάφοροι παράγοντες, όπως η ηλικία, η ορμονική κατάσταση, γενετικοί και περιβαλλοντολογικοί παράγοντες που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Είναι γνωστό ότι ο καρκίνος του προστάτη αυξάνεται δραματικά με την πρόοδο της ηλικίας.

Το 95% των καρκίνων διαγιγνώσκεται σε άνδρες ηλικίας 45-89 ετών, με μέση ηλικία τα 72 χρόνια. 'Ατομα άνω των 80 κινδυνεύουν να αναπτύξουν τη νόσο χίλιες φορές περισσότερο από άτομα κάτω των 40, ενώ μετά τα 90, το 70% των ανδρών εμφανίζουν καρκίνο του προστάτη.

Είναι αποδεδειγμένο ότι υπάρχει οικογενειακή προδιάθεση - κληρονομικότητα και ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου σε πρώτου βαθμού συγγενείς ασθενών είναι διπλάσιος και αυξάνεται ανάλογα με τον αριθμό των προσβεβλημένων ατόμων στην οικογένεια και με τη μικρότερη ηλικία εμφάνισης.

Η πλούσια σε ζωικά λίπη και πτωχή σε φυτικές ίνες- δυτικού τύπου δίαιτα ευνοεί την καρκινογένεση, αντίθετα, η πλούσια σε φυτικές ίνες (φυτοοιστρογόνα που ελαττώνουν τα επίπεδα των ανδρογόνων) διατροφή των κατοίκων των ασιατικών χωρών ελαττώνει τον κίνδυνο του καρκίνου.

Πρέπει να τονίσουμε ότι οι ανδρικές ορμόνες, η τεστοστερόνη δηλαδή, προάγουν την καρκινογένεση, η δε απόσυρση των ανδρογόνων προκαλεί το θάνατο των καρκινικών κυττάρων. Τέλος, αυξημένο κίνδυνο έχουν οι εργαζόμενοι σε βιομηχανίες ελαστικών που εκτίθενται σε υψηλά επίπεδα καδμίου.

Συμπεραίνουμε, λοιπόν, ότι η ελαττωμένη πρόσληψη ολικής θερμιδικής ενέργειας και κεκορεσμένων λιπαρών οξέων (κόκκινο κρέας), η αυξημένη κατανάλωση λαχανικών και η πρόσληψη με την τροφή βιταμινών Ε και D, σεληνίου, λυκοπένης, πρωτεϊνών της σόγιας, ω-6-πολυακόρεστων οξέων (ιχθυέλαια) έχουν προστατευτικό ρόλο.

Διάγνωση

Βασικό ρόλο, όμως, στην πρόληψη παίζει η έγκαιρη διάγνωση. Ο τακτικός έλεγχος των ανδρών χωρίς συμπτώματα από την ηλικία των 50 ετών και από τα 40, όταν ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου που προαναφέραμε, είναι πολύτιμος.

Η μέτρηση του PSA αίματος και η εξέταση του προστάτη κλινικά και με υπερήχους στον Ουρολόγο μπορεί πρωϊμως να οδηγήσει στη διάγνωση ενός υποκλινικού- αρχόμενου καρκίνου, εξασφαλίζοντας την πλήρη ίαση του ασθενούς.

Πρέπει να τονίσουμε ότι ο καρκίνος του προστάτη παρουσιάζει ιδιαίτερη ετερογένεια τόσο στην εμφάνιση όσο και στην εξέλιξή του, γεγονός που κάνει περίπλοκη τόσο τη διάγνωση, όσο και την αντιμετωπισή του. Έτσι, υπάρχουν άντρες με καρκίνο προστάτη και κανένα σύμπτωμα, ενώ άλλοι παρουσιάζουν διαταραχές της ούρησης, της εκσπερμάτισης ή αιμορραγία ή ακόμη και πόνους στα κόκκαλα, όταν ο όγκος έχει προχωρήσει στα οστά.

Και άλλοι ασθενείς μπορεί να έχουν έναν όγκο στον προστάτη, τα χρόνια να περνούν και πρακτικά αυτός να μένει σταθερός και μικρός, χωρίς να επηρεάζει τη ζωή τους, ενώ σε άλλους τάχιστα ο καρκίνος εξελίσσεται, φεύγει από τα όρια του προστάτη και επεκτείνεται στους λεμφαδένες, άλλα όργανα της κοιλιάς ή τα οστά, δίνοντας μεταστάσεις, με ολέθρια αποτελέσματα στην ποιότητα ζωής αλλά και στην ίδια την επιβίωση του ασθενούς.

Η κατευθυνόμενη βιοψία προστάτη θα θέσει τη διάγνωση με ιστολογική επιβεβαίωση του καρκίνου και προσδιορισμό της επιθετικής του τάσης (Gleason score). Βασιζόμενοι στη βιοψία και σε άλλους παράγοντες, όπως η επέκταση του όγκου (σταδιοποίηση), η ηλικία και το προσδώκιμο επιβίωσης καθορίζουμε το θεραπευτικό πλάνο.

Η χειρουργική θεραπεία αποτελεί την πιο συχνή θεραπεία του εντοπισμένου καρκίνου και περιλαμβάνει τη ριζική προστατεκτομή, την ολική, δηλαδή, αφαίρεση του προστάτη και συνήθως των κοντινών λεμφαδένων. Για πιο ηλικιωμένους άνδρες ή για αυτούς που δεν μπορούν να αντέξουν ή δεν επιθυμούν την εγχείριση συνιστάται η θεραπεία με ακτινοβολία.

Έχει θέση στον καρκίνου που είναι περιορισμένος μέσα στον αδένα ή έχει επεκταθεί σε παρακείμενους ιστούς.

Ορμονική θεραπεία, καταστολή δηλαδή των ανδικών ορμονών που ‘τρέφουν’ τον όγκο, χρησιμοποιείται σε ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο προστάτη, ή συμπληρωματικά στις προαναφερθείσες θεραπείες. Τέλος, σε ασθενείς με ενδοπροστατικό καρκίνο, χωρίς συμπτώματα και προχωρημένης ηλικίας ή με σοβαρά προβλήματα υγείας μπορεί να εφαρμοστεί απλή παρακολούθηση με έλεγχο του P.S.A.

και δακτυλική εξέταση κάθε 6 μήνες.

Ρομποτική προστατεκτομή

Επανάσταση στη χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη έχει φέρει τα τελευταία χρόνια η Ρομποτική προστατεκτομή. Η επέμβαση γίνεται χωρίς τομές, μέσα από μικροσκοπικές οπές, με ελάχιστο πόνο, ασήμαντη απώλεια αίματος και ταχύτατη ανάρρωση.

Ο ασθενής κινητοποιείται λίγες ώρες μετά το χειρουργείο και επιστρέφει συντομότατα στο σπίτι του και στις καθημερινές δραστηριότητές του. Ο εξειδικευμένος χειρουργός με το τέλειο οπτικό πεδίο, την ακρίβεια και λεπτομέρεια χειρισμών του ρομποτικού συστήματος επιτυγχάνει με ασφάλεια εξαιρετικό ογκολογικό και λειτουργικό (διατήρηση της στύσης και της εγκράτειας ούρων) αποτέλεσμα για τον ασθενή.