17 Νοεμβρίου - Παγκόσμια Ημέρα Προωρότητας

Γράφει Λέλα Βαβουράκη, Πρόεδρος και συν-ιδρύτρια του Ηλιτόμηνου, εκλεγμένο μέλος του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου Γονέων του EFCNI και μέλος της Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Προγράμματος «Πρότυπα φροντίδας για την Υγεία των Νεογνών» (Standards of Care for Newborn Health).

Ο ορισμός της 17ης Νοεμβρίου ως Ημέρα Προωρότητας έγινε με πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για τη Φροντίδα των Νεογνών ((European Foundation for the Care of Newborn Infants) και των συνεργαζόμενων με αυτό Ευρωπαϊκών οργανώσεων γονέων. Το 2010 άρχισε να γιορτάζεται ως Παγκόσμια Ημέρα σε όλες τις ηπείρους μετά από συνεργασία του EFCNI και των οργανώσεων March of Dimes (ΗΠΑ), Little Big Souls (Αφρική) και Australian National Premmie Foundation (Αυστραλία), με στόχο την ενημέρωση και την κοινωνική ευαισθητοποίηση για την καλύτερη αντιμετώπιση του πρόωρου τοκετού και τη βελτίωση της κατάστασης των πρόωρων μωρών και των οικογενειών τους.

Η πρόωρη γέννηση, η γέννηση δηλαδή πριν τη συμπλήρωση της 37ης εβδομάδας κύησης, είναι η μόνη σημαντική αιτία που σχετίζεται με την παιδική θνησιμότητα και νοσηρότητα, τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Είναι παγκοσμίως η κυριότερη αιτία θανάτου στα νεογνά (βρέφη κατά τις πρώτες 4 εβδομάδες ζωής) και αποτελεί την αιτία περισσότερων από 1 εκατομμύριο θανάτων ετησίως, αντιστοιχώντας σε 35% των θανάτων νεογνών παγκοσμίως. Οι επιπλοκές της πρόωρης γέννησης αποτελούν τη δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου μετά την πνευμονία σε παιδιά κάτω των 5 ετών.

Η ακριβής αιτία του πρόωρου τοκετού παραμένει άγνωστη, για το 50% περίπου των περιπτώσεων, Ωστόσο, έχει ταυτοποιηθεί ένας αριθμός παραγόντων κινδύνου, οι οποίοι είναι πιθανό να αυξήσουν τις πιθανότητες πρόωρου τοκετού, πολλοί από τους οποίους μπορούν να προληφθούν. Αυτοί περιλαμβάνουν τον τρόπο ζωής (κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ και χρήση ουσιών, υψηλό στρες και πολύωρη εργασία, κακή προγεννητική φροντίδα, έλλειψη κοινωνικής στήριξης), διάφορα προβλήματα υγείας (λοιμώξεις ουροποιογεννητικού, υπέρταση, διαβήτης, διαταραχές πήξης, πολύ μικρό ή πολύ μεγάλο σωματικό βάρος, πολλαπλή κύηση, προηγούμενη πρόωρη γέννηση, ανωμαλίες μήτρας/ τραχήλου) ή και δημογραφικούς παράγοντες (ηλικία κάτω των 17 ή άνω των 35, χαμηλό κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο, εθνικότητα).

Τα πρόωρα βρέφη διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας, όπως εγκεφαλική παράλυση, αισθητηριακές και κινητικές αναπηρίες, νοσήματα του αναπνευστικού, μαθησιακές δυσκολίες. Η βελτίωση της νεογνικής θεραπείας και φροντίδας, είναι πολύ σημαντική για την πρόληψη αυτών των προβλημάτων και τη μείωση της νεογνικής θνησιμότητας.

Ήδη από το 2011, το EFCNI και οι Ευρωπαϊκές οργανώσεις γονέων έχουν απευθύνει επείγον αίτημα προς όλες τις κυβερνήσεις της ΕΕ να αναλάβουν συντονισμένες δράσεις για τη βελτίωση της φροντίδας των πρόωρων βρεφών και των νεογέννητων στα κράτη μέλη.

Κύρια σημεία αυτού του αιτήματος είναι:

• η παροχή φροντίδας για την έγκυο μητέρα και το νεογνό : κορυφαία προτεραιότητα της δημόσιας υγείας
• όλα τα νεογέννητα να έχουν ίση πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας περίθαλψη
• στοχευμένες εθνικές στρατηγικές για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων στην εγκυμοσύνη
• συνεχής εκπαίδευση και κατάρτιση για όλους τους επαγγελματίες υγείας
• εναρμονισμένα και συγκρίσιμα Ευρωπαϊκά δεδομένα
• χρηματοδότηση για την έρευνα
• πρόσβαση των γονέων σε πλήρη πληροφόρηση, συμβουλευτική, εκπαίδευση σχετικά με θέματα που αφορούν το διάστημα πριν από τη σύλληψη, την εγκυμοσύνη, την προωρότητα και τη φροντίδα των νεογέννητων.
• πρόσβαση των γονέων σε κατάλληλη ψυχολογική και κοινωνική φροντίδα και συστήματα υποστήριξης,
• εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού γύρω από την υγιή εγκυμοσύνη, την αυξανόμενη συχνότητα της προωρότητας και τους σχετικούς κινδύνους.

Το 2014, το EFCNI, με το πρόγραμμα «Standards of Care for Newborn Health» ξεκίνησε για πρώτη φορά στην Ευρώπη μια συντονισμένη προσπάθεια σε συνεργασία με τις επιστημονικές και επαγγελματικές ενώσεις στο χώρο της μητρικής και νεογνικής υγείας και τις οργανώσεις γονέων για τη θέσπιση ενιαίων εθνικών κατευθυντήριων οδηγιών με τις οποίες να διασφαλίζεται η παροχή κατάλληλης φροντίδας σε όλες τις εγκύους, τα νεογνά και τα πρόωρα βρέφη. Σε αυτή την προσπάθεια συμμετέχει και το «Ηλιτόμηνον», το Ελληνικό μέλος του δικτύου οργανώσεων του EFCNI, το οποίο, πλαισιωμένο από επιστημονική συμβουλευτική επιτροπή, έχει θέσει ως εθνικές προτεραιότητες τα παρακάτω:

• Δημιουργία Εθνικής Βάσης Περιγεννητικών και Νεογνικών Δεδομένων των Προώρων Νεογνών. Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που δεν έχει πιστοποιητικό περιγεννητικού/ νεογνικού/ βρεφικού θανάτου.
• Βελτίωση της υποδομής των ΜΕΝΝ σε έμψυχο δυναμικό με έμφαση στο εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό. Με τα σημερινά δεδομένα, οι αναλογίες νοσηλεύτριας/ η ανά βαριά άρρωστο νεογνό στις ΜΕΝΝ, απέχει πολύ από τις διεθνείς προδιαγραφές.
• Δημιουργία οργανωμένων κέντρων για τη διαχρονική παρακολούθηση των νεογνών που βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων προβλημάτων, όχι μόνο στα μεγάλα αστικά κέντρα αλλά και σε κάθε διοικητική περιφέρεια της χώρας.
• Συμβουλευτική και ψυχολογική υποστήριξη της οικογένειας του προώρου στη ΜΕΝΝ και στο σπίτι. Δημιουργία συνθηκών ευνοϊκών για παραμονή των γονέων κοντά στο νοσηλευόμενο νεογνό τους στη ΜΕΝΝ, καθώς η παρουσία τους είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξή του. Δημιουργία κέντρων για την φιλοξενία γονέων που η μόνιμη κατοικία τους είναι μακριά από το νοσοκομείο που νοσηλεύεται το παιδί τους.
• Προαγωγή και διευκόλυνση του μητρικού θηλασμού. Υποστήριξη, με προσωπικό και εξοπλισμό, των δυο Τραπεζών μητρικού γάλακτος που υπάρχουν στην Ελλάδα και δημιουργία νέων, ώστε να καλύπτονται πανελλαδικά οι ανάγκες των ΜΕΝΝ σε μητρικό γάλα, που είναι πολύτιμο για την επιβίωση και την υγεία των πρόωρων νεογνών.

Οι πρόωρες γεννήσεις είναι ένα θέμα που πρέπει να αφορά όλη την κοινωνία, γιατί σχετίζονται άμεσα με την επιβίωση και την ανάπτυξη των παιδιών. Οι πολιτικές υγείας πρέπει να θέσουν ως πρωταρχικό στόχο την πρόληψη των πρόωρων γεννήσεων και τη βελτίωση της περιγεννητικής υγείας, καθώς πολλές παθήσεις της ενήλικης ζωής συνδέονται με την πρόωρη γέννηση και μπορούν να προληφθούν με βελτίωση της φροντίδας των νεογέννητων.

Δείτε εδω βίντεο για τα πρόωρα μωρά, από την Ημερίδα του Βήματος του Ασθενή.

Περισσότερα για το Ηλιτόμηνον και το EFCNI, μπορείτε να δείτε στις παρακάτω σελίδες:
www.ilitominon.gr 
https://www.facebook.com/Ilitominon/ 
https://www.facebook.com/taplektatouHlitominon/ 
www.efcni.org 
http://newborn-health-standards.org/