Καρκίνος στον πνεύμονα: Νέο όπλο στον τομέα της Ανοσο-Ογκολογίας

Ενθαρρυντικά είναι τα τελευταία αποτελέσματα στη μάχη που δίνει η επιστημονική κοινότητα για την αντιμετώπιση του καρκίνου. Ερευνητές στο επιστημονικό πεδίο της Ανοσο-Ογκολογίας, ανέπτυξαν το pembrolizumab, το οποίο φαίνεται ότι αποκτά όλο και πιο σημαντικό ρόλο στη μάχη κατά των νεοπλασματικών ασθενειών. Η αποτελεσματικότητα του pembrolizumab έχει αποδειχθεί σε διάφορα είδη καρκίνου, συγκρινόμενο με τις υπάρχουσες θεραπείες.

Πρόσφατα, ανακοινώθηκαν στο παγκόσμιο συνέδριο για τον καρκίνο του πνεύμονα τα αποτελέσματα παρακολούθησης άνω των δύο ετών από την κλινική μελέτη ΚΕΥΝΟΤΕ-024[i] τα οποία μεταξύ άλλων έδειξαν ότι στην ομάδα ασθενών που χορηγήθηκε το pembrolizumab ως μονοθεραπεία πρώτης γραμμής, η μέση συνολική επιβίωσή τους ήταν 30 μήνες, υπερδιπλάσια από αυτή της ομάδας ασθενών που χορηγήθηκε χημειοθεραπεία και η οποία ήταν 14,2 μήνες.

Πιο συγκεκριμένα, η ΚΕΥΝΟΤΕ-024 είναι μία πολυκεντρική, ελεγχόμενη μελέτη για τη θεραπεία του μεταστατικού μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα σε ασθενείς που δεν είχαν λάβει προηγούμενη αγωγή και είχαν υψηλή έκφραση του βιοδείκτη PD-L1 (TPS ≥50%). Οι ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν να λάβουν το pembrolizumab στη δόση των 200 mg κάθε 3 εβδομάδες ή χημειοθεραπεία επιλογής του ερευνητή που περιείχε πλατίνα (συμπεριλαμβανομένων των πεμετρεξίδη+καρβοπλατίνη, πεμετρεξίδη+σισπλατίνη, γεμσιταβίνη+σισπλατίνη, γεμσιταβίνη+ καρβοπλατίνη ή πακλιταξέλη+καρβοπλατίνη. Ασθενείς μη πλακώδους ιστολογικού τύπου θα μπορούσαν να λάβουν θεραπεία συντήρησης με πεμετρεξίδη). Πρωτεύον καταληκτικό σημείο ήταν το διάστημα ελεύθερο προόδου νόσου, ενώ δευτερευόντως αξιολογήθηκε η συνολική επιβίωση και τα ποσοστά αντικειμενικής ανταπόκρισης. Τα αποτελέσματα έδειξαν μείωση κατά 50% στον κίνδυνο για πρόοδο της νόσου ή θάνατο και μείωση κατά 40% του κινδύνου θανάτου στους ασθενείς που έλαβαν  pembrolizumab έναντι αυτών που έλαβαν χημειοθεραπεία.

Νωρίτερα, τον Σεπτέμβριο του 2017, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε δώσει έγκριση για την χορήγηση του pembrolizumab σε ασθενείς με ουροθηλιακό καρκίνωμα που είχαν λάβει προηγουμένως χημειοθεραπεία με βάση την πλατίνα. Η έγκριση βασίστηκε στα αποτελέσματα της κλινικής μελέτης ΚΕΥΝΟΤΕ-045[ii] τα οποία μεταξύ άλλων έδειξαν μείωση της τάξεως του 27% στον κίνδυνο θανάτου στο ένα έτος στους ασθενείς που έλαβαν  pembrolizumab έναντι αυτών που έλαβαν χημειοθεραπεία.

Ειδικότερα, η κλινική μελέτη ΚΕΥΝΟΤΕ-045 ήταν μια τυχαιοποιημένη, πολυκεντρική μελέτη φάσης 3, στην οποία μελετήθηκαν ασθενείς με προχωρημένο ή μεταστατικό ουροθηλιακό καρκίνωμα που παρουσίασαν υποτροπή κατά τη διάρκεια ή μετά από θεραπεία με βάση την πλατίνα. Οι ασθενείς τυχαιοποίηθηκαν να λάβουν pembrolizumab ή χημειοθεραπεία της επιλογής του ερευνητή (δοσεταξέλη, πακλιταξέλη ή βινφλουνίνη). Πρωτεύον καταληκτικό σημείο ήταν η συνολική επιβίωση και το διάστημα ελεύθερο προόδου νόσου.  Η διάμεση επιβίωση ήταν 10,3 μήνες στους ασθενείς που έλαβαν  pembrolizumab έναντι 7,4 μηνών για αυτούς που έλαβαν χημειοθεραπεία

Παράλληλα, η ΕΕ ενέκρινε τη χορήγηση του pembrolizumab σε ασθενείς με προχωρημένο ή μεταστατικό ουροθηλιακό καρκίνωμα, που δεν δύνανται να λάβουν χημειοθεραπεία με βάση τη σισπλατίνη. Η έγκριση βασίστηκε  στην κλινική μελέτη ΚΕΥΝΟΤΕ-052[iii], μια μελέτη φάσης 2 στην οποία χορηγήθηκε pembrolizumab σε ασθενείς με τοπικά προχωρημένο ή μεταστατικό ουροθηλιακό καρκίνωμα που δεν ήταν υποψήφιοι για χημειοθεραπεία με βάση τη σισπλατίνη, Πρωτεύον καταληκτικό σημείο ήταν το ποσοστό συνολικών ανταποκρίσεων, το οποίο έφτασε το 29% σε μέσο διάστημα παρακολούθησης τους 9,5 μήνες. Η μέση διάρκεια ανταπόκρισης δεν έχει επιτευχθεί.

Με την προσθήκη αυτών των νέων ενδείξεων, το pembrolizumab[iv] ενδείκνυται έναντι διαφόρων μορφών καρκίνου, καθώς έχει εγκριθεί ως μονοθεραπεία για το μελάνωμα, ως μονοθεραπεία στην πρώτη και τη δεύτερη γραμμή θεραπείας του καρκίνου του πνεύμονα, για το κλασικό λέμφωμα Hodgkin και για το ουροθηλιακό καρκίνωμα.

Παράλληλα, μελετάται ακόμα σε περισσότερα από 30 είδη καρκίνου[v].

Το pembrolizumab είναι ένα εξανθρωποποιημένο μονοκλωνικό αντίσωμα[vi], το οποίο δρα αυξάνοντας την ικανότητα του ανοσοποιητικού συστήματος του ανθρώπου να εντοπίζει και να καταπολεμά τα νεοπλασματικά κύτταρα. Εμποδίζει την αλληλεπίδραση μεταξύ του PD-1 και των συνδετών του (των PD-L1 και PD-L2) ενεργοποιώντας έτσι τα Τ λεμφοκύτταρα γεγονός που μπορεί να έχει επίδραση τόσο στα  νεοπλασματικά αλλά και τα υγιή κύτταρα.

[i] Reck M, et al. Pembrolizumab versus Chemotherapy for PD-L1–Positive Non–Small-Cell Lung Cancer. NEJM.DOI: 10.1056/NEJMoa1606774
[ii] “Bellmunt J, et al. N Engl J Med. 2017;376(11):1015–1026”
[iii] “O’Donnell PH, et al. Presented at ASCO 2017; Abstract 4502”
[iv] “Περίληψη χαρακτηριστικών προϊόντος 08/12/2017”
[v] keynoteclinicaltrials.com
[vi] “Περίληψη χαρακτηριστικών προϊόντος 08/12/2017”