Καρκίνος στο περιτόναιο: συνδυάζοντας τεχνικές και θεραπείες

Κωνσταντίνος Στάμου, Χειρουργός, Διευθυντής Β΄ Χειρουργικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ

Τι είναι ο καρκίνος στο περιτόναιο;

Ο καρκίνος του πεπτικού συστήματος (παχύ έντερο, στομάχι, σκωληκοειδής απόφυση) μπορεί να ξεφύγει από τα όρια του οργάνου όπου πρωτοεμφανίστηκε. Τότε, απλώνεται σε μικρές μάζες που ονομάζονται «εμφυτεύσεις» σε όλη την έκταση της κοιλιάς. Αυτή η κατάσταση, που ονομάζεται «περιτοναϊκή καρκινωμάτωση», ήταν για πολλές δεκαετίες ένδειξη τελικού σταδίου της ασθένειας. Σήμερα, έπειτα από κλινικές μελέτες πολλών ετών, οι ασθενείς με περιτοναϊκή καρκινωμάτωση αποκτούν ξανά ελπίδες.

Ποιοι καρκίνοι εμφανίζονται με εικόνα περιτοναϊκής καρκινωμάτωσης;

Υπάρχουν μερικές μορφές καρκίνου που εμφανίζουν συχνότερα το φαινόμενο της περιτοναϊκής καρκινωμάτωσης. Τέτοιοι είναι ο καρκίνος του παχέος εντέρου, το μεσοθηλίωμα του περιτοναίου, οι καρκίνοι της σκωληκοειδούς απόφυσης (ψευδομύξωμα) και ο καρκίνος των ωοθηκών.

Σε τι εξετάσεις πρέπει να υποβληθεί ο ασθενής πριν από την επέμβαση;

Πριν από την επέμβαση πρέπει να γίνει η καλύτερη δυνατή «σταδιοποίηση του καρκίνου». Σταδιοποίηση είναι η διαδικασία της αποτύπωσης της έκτασης του καρκίνου σε κάθε δεδομένη στιγμή. Συνήθως απαιτείται ένας συνδυασμός αξονικών και μαγνητικών τομογραφιών, αλλά και σε πολλές περιπτώσεις «διαγνωστική λαπαροσκόπηση». Εξαιρετικά σημαντική είναι η προετοιμασία του ασθενούς για την επέμβαση, η οποία είναι πολύωρη και απαιτητική. Ιδιαίτερο ρόλο στην προετοιμασία έχει η αναισθησιολογική ομάδα, ο σύμβουλος ογκολόγος, ο συνεργάτης γυναικολόγος-ογκολόγος και φυσικά οι ιατροί της Μονάδας Εντατικής Θεραπείας. Η αντιμετώπιση της περιτοναϊκής καρκινωμάτωσης απαιτεί συνεργασία πολλών ειδικοτήτων.

Τι είναι η κυτταρομειωτική χειρουργική;

Η κυτταρομειωτική χειρουργική στηρίζεται σε μια εξαιρετικά καλά δομημένη θεωρία της χειρουργικής ογκολογίας. Ακόμη και η εκτεταμένη νόσος, με κατάλληλες χειρουργικές τεχνικές μπορεί να αφαιρεθεί ή να μειωθεί σε ελάχιστα ορατές μάζες. Βασική προϋπόθεση είναι να μην υπάρχουν παράλληλα πολλαπλές μεταστάσεις στο συκώτι ή σε άλλα όργανα εκτός της κοιλιάς. Η νόσος που απομένει μετά την επέμβαση, είτε πρόκειται για μια μικρή μάζα είτε αφορά μόνο ελεύθερα καρκινικά κύτταρα, είναι δυνατό να εκριζωθεί με Διεγχειρητική Υπέρθερμη Ενδοπεριτοναϊκή Χημειοθεραπεία (HIPEC).

Πώς γίνεται η χημειοθεραπεία μέσα στο χειρουργείο (HIPEC);

Εάν ο χειρουργός καταφέρει να πετύχει τον πλήρη καθαρισμό της κοιλιάς από κάθε ορατή νόσο, ακολουθεί η ενδοπεριτοναϊκή χημειοθεραπεία ή HIPEC. Με τη χρήση ειδικού κυκλοφορητή, γίνεται πλύση της κοιλίας με χημειοθεραπευτικά φάρμακα στους 42οC για 90 λεπτά. Τα φάρμακα σε συνδυασμό με την υψηλή θερμοκρασία αυξάνουν την πιθανότητα καταστροφής των καρκινικών κυττάρων που παραμένουν μέσα στην κοιλιά. Έχει αποδειχθεί ότι η τεχνική αυτή μπορεί να μειώσει την πιθανότητα να ξαναεμφανιστεί στο μέλλον ο καρκίνος μέσα στην κοιλιά.

Τι προσδοκούμε από τις συνδυαστικές τεχνικές και θεραπείες;

Το αποτέλεσμα της επέμβασης στην ογκολογία του πεπτικού εξαρτάται απόλυτα από το στάδιο και τη βιολογική συμπεριφορά της νόσου, την ικανότητα και την πείρα του χειρουργού, αλλά και τη δυνατότητα του ασθενούς να αντέξει το βάρος όλης της θεραπείας. Οι συνδυαστικές θεραπείες μειώνουν τις πιθανότητες επανεμφάνισης του καρκίνου. Η τελική θεραπεία είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας των ειδικών και της αδιάκοπης υποστήριξης του ασθενούς.