Ο τελευταίος χρόνος, αν έχει φέρει κάτι στο φως, αυτό σίγουρα έχει να κάνει με την αναπάντεχη αλλαγή, σχεδόν κατάρριψη της κανονικότητας που μέχρι πρότινος θεωρούσαμε και δεδομένη και σταθερή.

Η έλευση της Covid 19 στη ζωή μας έφερε μεγάλες και μικρές ανατροπές τόσο στις διαδικασίες της καθημερινότητας όσο και στις εσωτερικές μας διεργασίες, με κυρίαρχα συναισθήματα την αγωνία, το άγχος, το φόβο, την ανασφάλεια, την απόγνωση, τη θλίψη και το θυμό για τις όποιες απώλειες και στερήσεις βιώσαμε και βιώνουμε ακόμη.

Η ρευστότητα και το απρόβλεπτο φαντάζουν πλέον ως σταθερές με την ανάγκη επαναπροσδιορισμού στην κάθε ημέρα, σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο πεδίο, στο εδώ και τώρα της παρούσας στιγμής.

Η εξωτερική πραγματικότητα φέρει κατά κάποιον τρόπο την απειλή, το εξωτερικό περιβάλλον ταυτίζεται με τον ιό κι εμείς καλούμαστε να προστατευτούμε μένοντας ασφαλείς στο σπίτι μας. 

Πόσο ασφαλείς μπορούμε να είμαστε, όταν ακόμη και η ενημέρωση που λαμβάνουμε από τα ΜΜΕ χρειάζεται κι εκείνη μια δική της μάσκα, το φίλτρο που θα απομακρύνει την τοξικότητα και θα κρατήσει την υγεία, τις θετικές σκέψεις και τις ευοίωνες προεκτάσεις για τον εαυτό και τους γύρω μας; Πόση δύναμη-διάθεση μετατόπισης χρειάζεται να καταβάλουμε;

Κάποτε το διακύβευμα για το δυτικό πολιτισμό ήταν η δύναμη, άλλοτε πάλι η ταχύτητα, στο σήμερα η πρό(σ)κληση φαίνεται ότι είναι η διατήρηση/ενίσχυση της ανθεκτικότητας, η συντήρησή μας με τις λιγότερο δυνατόν απώλειες και η προσωπική ευθύνη και μέριμνα που καλούμαστε να αναλάβουμε σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο για την ψυχική μας υγεία.

Είναι που όταν ξεσπάσει η κρίση, ο οργανισμός αντιδρά είτε μέσω της πάλης (fight) είτε της φυγής (flight) είτε του παγώματος (freeze). Η ίδια η κρίση, πραγματική χιονοστιβάδα δύσκολων συναισθημάτων φέρνει μαζί της κι ένα δώρο, εκείνο της αφύπνισης, καθώς μας καλεί να θυμηθούμε τα υποστηρικτικά μας πλαίσια, να τα ενδυναμώσουμε αν μέχρι σήμερα παρέμεναν εξασθενημένα και συγκεχυμένα, ακόμη και να τα δημιουργήσουμε με επίγνωση των πόρων/δυνατοτήτων και των περιορισμών που έχουμε στο εδώ και τώρα.

Ο αυτοπροσδιορισμός και η επιστροφή στο κέντρο γίνονται προτεραιότητα και άμεση ανάγκη του εαυτού μέσω της απαραίτητης και ζωτικής απόστασης από τα γεγονότα μιας καθημερινότητας απρόβλεπτης και στρεσογόνας.

Η καθημερινή ρουτίνα με ενασχολήσεις που μας ευχαριστούν-γιατί και τη χαρά χρειάζεται να τη δημιουργήσουμε-και η επαφή, έστω και ψηφιακά και με τη στέρηση του αγγίγματος και της αγκαλιάς, με ανθρώπους που αγαπάμε και μας ησυχάζουν, αποτελούν θρεπτικά στοιχεία σε ένα ανοσοποιητικό σύστημα που πάλλεται και βάλλεται ψυχικά.

Η λεγόμενη βιβλιοθεραπεία έχει πάντα τη θεραπευτική της διάσταση καθώς μέσα από έρευνες που έχουν γίνει τα βιβλία όχι μόνο εκπαιδεύουν και ψυχαγωγούν αλλά υποστηρίζουν την ανάκαμψη και την ψυχο-συναισθηματική μας ανάπτυξη.

Η διατήρηση ενός προσωπικού ημερολογίου που θα καταγράφει και θα ακολουθεί την προσωπική διαδικασία, θυμίζοντας το ατομικό και μοναδικό road trip της ψυχής σε δρόμους αχαρτογράφητους και πολλές φορές δύσβατους, αναδεικνύεται κάποιες φορές η πυξίδα που μας επαναφέρει στον προσανατολισμό μας.

Η δεξιότητα της παρατήρησης μας καθιστά αυτομάτως σε μία υγιή απόσταση από αυτά που βιώνουμε εμείς και οι γύρω μας και ίσως να αναδεικνύει την πραγματική διάσταση της κατάστασης, την επαφή με το σώμα και τα συναισθήματα που βιώνει και που αποτυπώνονται σε αυτό και την ουσία της πραγματικής ευθύνης, που χρειάζεται να αναλάβουμε προσωπικά και σε συλλογικό επίπεδο.

Με τα παραπάνω υποστηρικτικά πλαίσια έρχεται στο μυαλό η ινδική πεποίθηση ότι η χαρά δεν είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων, είναι εγγενές, δομικό χαρακτηριστικό μας και το μόνο που χρειάζεται είναι να αναγνωρίσουμε ότι είναι δικό μας και μας ανήκει. 

 

* Η Ειρήνη Κουτελά είναι Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Ψυχοθεραπεύτρια Gestalt, M.Sc. Psychology, I-MBA, M.Sc. Litt., Μέλος των EAGT & HAGT

www.irinikoutela.gr 

Πηγές:
*Το λεγόμενο FFFS (Fight-Flight-Freeze System) https://dictionary.apa.org/reinforcement-sensitivity-theory https://www.theguardian.com/commentisfree/2020/sep/04/the-guardian-view-on-book-therapy-an-old-idea-finds-new-life https://www.nytimes.com/2020/0

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Η αναδιάρθρωση της νοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης μπορεί να συμβάλλει στη βιωσιμότητα του συστήματος Υγείας
Πανελλήνιο Συνέδριο για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας
Ανατροπή με δικαστική απόφαση στη θέση προϊστάμενης Γενικής Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας