O μύκητας Candida Auris βρίσκεται στο περιβάλλον και μεταφέρεται στα νοσοκομεία μέσω αποικισμού σε ασθενείς, συνοδούς και προσωπικό που εργάζεται σε αυτά. Υπό προϋποθέσεις, μπορεί να γίνει φονικός σε ασθενείς που βρίσκονται σε ανοσοκαταστολή, ενώ γίνεται ολοένα και πιο ανθεκτικός στις θεραπείες, αντιδρώντας στην πίεση που δέχεται από την κατάχρηση αντιβιοτικών ή και φυτοφαρμάκων στην γεωργική παραγωγή.

Ο κ. Τιμολέων - Αχιλλέας Βυζαντιάδης (φωτογραφία), καθηγητής Ιατρικής Βιοπαθολογίας - Μικροβιολογίας στο ΑΠΘ και υπεύθυνος για την ανίχνευση των μυκήτων στο Εργαστήριο Μικροβολογίας του ιδρύματος, μιλά στο iatronet.gr για τον συγκεκριμένο μύκητα, που απασχολεί το πανελλήνιο τις τελευταίες μέρες, μετά την πρόσφατη αναφορά του καθηγητή Νίκου Σύψα, και για άλλα πολυανθεκτικά μικρόβια που "εισβάλλουν" στα νοσοκομεία και απειλούν την Δημόσια Υγεία. Εξηγεί γιατί η παρουσία τους αυξήθηκε στη διάρκεια της πανδημίας, ενώ παράλληλα διατυπώνει επιφυλάξεις σχετικά με την πληροφορία που μεταδόθηκε χθες από την πρόεδρο του Ιατρικού Συλλόγου Πάτρας περί τεσσάρων θανάτων στην πόλη από τον συγκεκριμένο μύκητα.

Πού και πώς επιβιώνει

"Το Auris για ένα σχετικά σπάνιο είδος, που ανήκει σε ένα συνηθισμένο γένος μυκήτων, αυτό των Candida. Υπάρχει γενικώς στο περιβάλλον γύρω μας και φαίνεται πως υπήρχε για πάρα πολλά χρόνια νωρίτερα από τη στιγμή που το αντιλήφθηκε η διεθνής επιστημονική κοινότητα, τη δεκαετία του 1990", λέει, προσθέτοντας πως τα στελέχη που έχουν ανιχνευτεί σε διεθνές επίπεδο παρουσιάζουν μια αρκετά ως πολύ σημαντική αντοχή στα συνηθισμένα αντιμυκητιακά φάρμακα. "Όχι απόλυτη αντοχή, υπάρχουν επιλογές, αλλά είναι λιγότερο ευαίσθητος από άλλους αντίστοιχους μύκητες", σημειώνει.

Μέχρι σήμερα, από τις αναλύσεις των εργαστηρίων των νοσοκομείων, καθώς και από τα δείγματα που στέλνονται για ανάλυση στο Εργαστήριο του ΑΠΘ - το οποίο αποτελεί εργαστήριο αναφοράς για τη Βόρεια Ελλάδα - δεν έχει ανιχνευτεί ο Candida Auris στην ευρύτερη περιοχή. "Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει στο περιβάλλον ή με αποικισμό σε κάποιον άνθρωπο ασθενή ή μη ασθενή, απλώς δεν το έχουμε ανιχνεύσει μέχρι στιγμής στα δείγματα που έχουμε εξετάσει", διευκρινίζει ο καθηγητής και προσθέτει: "δεν είναι από τους μύκητες που τον συναντάς κάθε μέρα".

Από το φυσικό περιβάλλον - λίμνες, ποτάμια, δάση, αγροτικές εκτάσεις - μπορεί να αποικίσει τον ανθρώπινο οργανισμό και μέσω αυτού να μεταφερθεί και στο νοσοκομειακό περιβάλλον. Άλλοι μύκητες, όχι τόσο οι Candida, είναι περισσότερο αερομεταφερόμενοι και μπορούν να διαδοθούν και μέσω του εισπνεόμενου αέρα. "Ακόμα κι αν τον έχουμε δεν κινδυνεύουμε και δεν έχουμε κάποια συμπτωματολογία. Με τα ως τώρα γνωστά δεδομένα, κινδυνεύει κάποιος αν έχει κάποιο σοβαρό υποκείμενο νόσημα, του επιπέδου μιας σοβαρής ανοσοκαταστολής", εξηγεί.

Αύξηση στην πανδημία

Τα πολυανθεκτικά μικρόβια απασχολούν όλο και περισσότερο την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα. Έχουν χαρακτηριστεί ως "σιωπηλή πανδημία", ενώ μελέτες έχουν δείξει πως οι λοιμώξεις από αυτά θα αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου το 2050. Τα πιο συνήθη και υπό προϋποθέσεις επικίνδυνα είναι οι κλεμπσιέλλες, οι ψευδομονάδες και οι εντερόκοκκοι, σε διάφορους τύπους.

Στην περίοδο της πανδημίας καταγράφηκε αύξηση της ανίχνευσής τους στις νοσηλευτικές μονάδες, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες. Μια από τις σημαντικότερες ήταν η τεράστια πίεση που δέχτηκαν τα συστήματα Υγείας. "Δε νομίζω ότι αφήσαμε στην άκρη την επιτήρηση, αλλά ίσως για πραγματικούς λόγους, πιο επείγοντες, έπρεπε το νοσηλευτικό προσωπικό να ασχοληθεί με τα ζητήματα εκείνης της στιγμής, δηλαδή πώς θα σωθεί η ζωή τόσων ασθενών ταυτόχρονα. Η επιτήρηση συνεχίζεται πολύ ενδελεχώς, αλλά μην ξεχνάμε ότι περάσαμε ‘πολεμικές’ καταστάσεις", υπογραμμίζει ο κ. Βυζαντιάδης και προσθέτει: "Υπήρχε έτσι και αλλιώς η συζήτηση στην επιστημονική κοινότητα ότι έχουμε σημαντικό πρόβλημα με τα πολυανθεκτικά μικρόβια και ότι κάποια στιγμή θα φτάσουμε σε ένα οριακό επίπεδο που θα έχουμε σημαντικό θέμα. Μπορεί τώρα, λόγω της πανδημίας να έχει επιταχυνθεί το πρόβλημα, αλλά αυτό είναι αντικείμενο μελέτης".

Αντιβιοτικά και φυτοφάρμακα

Τα μικρόβια δέχονται διπλή πίεση, αφενός από τα αντιβιοτικά και αφετέρου στην ίδια τη φύση από τα φυτοφάρμακα, και βρίσκονται σε μια διαρκή διαδικασία μεταλλάξεων, που τα καθιστά ανθεκτικότερα.

"Και αυτά θέλουν να επιβιώσουν, δεν τους ενδιαφέρει τι κάνουμε εμείς. Η φύση τους λέει να μεταλλαχθούν για να αντιμετωπίσουν τον εχθρό που είναι το αντιμικροβιακό", εξηγεί ο καθηγητής και προσθέτει: "Εκτός από την υπερβολική χρήση αντιβιοτικών, που πολλές φορές βέβαια γίνεται για πραγματικούς και αναγκαστικούς λόγους, γίνεται πολύ μεγάλη χρήση φαρμάκων στη γεωργική παραγωγή. Οι φαρμακευτικές ουσίες που θα χρησιμοποιήσουμε στο χωράφι δεν διαφέρουν τόσο πολύ από αυτές που θα χρησιμοποιήσουμε σε μια ασθένεια. Η ουσία στη χημική σύσταση είναι παρόμοια, παρά το διαφορετικό σκεύασμα".

Επιφυλάξεις για τους θανάτους στην Πάτρα

Ο κ. Βυζαντιάδης διάβασε με έκπληξη την είδηση που μεταδόθηκε για "τρεις ή τέσσερις" θανάτους από τον μύκητα Candida Auris στην Πάτρα, σύμφωνα με δηλώσεις της προέδρου του Ιατρικού Συλλόγου της πόλης, Άννας Μαστοράκου.

"Μού έκανε εντύπωση, γιατί είμαστε σε επαφή με τους συναδέλφους σε όλη την Ελλάδα και ανταλλάσσουμε απόψεις. Εμείς ξέραμε ότι δεν είχαμε κανέναν θάνατο από Auris πουθενά στη χώρα. Αντίθετα, ξέρουμε ότι έχουμε θανάτους από άλλους μύκητες και μάλιστα που συνδυάστηκαν με το έδαφος της COVID λοίμωξης", λέει και συμπληρώνει: "Το Candida Auris είναι μικρόβιο υποχρεωτικής δήλωσης, δηλαδή αν ανιχνευτεί σε κάποιο νοσοκομείο πρέπει αμέσως να δηλωθεί στον ΕΟΔΥ για να γίνει καταγραφή, πολύ περισσότερο αν έχει οδηγήσει σε θάνατο. Κάνει επίσης εντύπωση η αναφορά σε ‘τρεις ή τέσσερις’ θανάτους. Είναι σαφείς οι διαδικασίες και ξέρουμε την αιτία θανάτου, δεν είναι κάτι θεωρητικό. Εκτός αν έχει παρουσιαστεί με λάθος τρόπο".

Ειδήσεις υγείας σήμερα
ΕΟΔΥ: Επιδημίες ανά τον κόσμο: Προληπτικά μέτρα για ταξιδιώτες
Ειρήνη Αγαπηδάκη: Θέλω το μήνυμα της Πρόληψης να φτάσει σε όλη τη χώρα
Η βύθιση σε ζεστό ή κρύο νερό είναι πιο αποτελεσματική για τη βέλτιστη επίδοση στην άσκηση;