Στη διάρκεια του πρώτου lockdown, μια αν μη τι άλλο αμφιλεγόμενη ισπανική μελέτη προκάλεσε μεγάλη ανησυχία στους κηδεμόνες σκύλων ανά τον κόσμο, καθώς υποστήριζε πως βγάζοντας βόλτα το κατοικίδιό τους είχαν περισσότερες πιθανότητες να κολλήσουν κορωνοϊό. Ευτυχώς, κάτι τέτοιο διαψεύστηκε γρήγορα, και έβαλε φρένο εν τη γενέσει του στο κύμα εγκατάλειψης ζώων συντροφιάς που είχε αρχίσει να εκδηλώνεται. Όπως αποδείχτηκε, τα περιστατικά μόλυνσης κατοικιδίων από SARS-CoV-2 είναι περιορισμένα, ενώ στο 99,9% των περιπτώσεων αφορά μετάδοση από τον άνθρωπο σε σκύλους και γάτες και όχι αντίστροφα.

Τι συμβαίνει, όμως, με άλλα είδη ζώων; Ποια είδη είναι πιο ευάλωτα, ποια μπορούν να μεταδώσουν τον ιό στον άνθρωπο και ποια μπορούν δυνητικά να αποτελέσουν "δεξαμενές" ανάδυσης νέων παραλλαγών ή/και επαναφοράς παλιών παθογόνων στελεχών;

Ο Κωνσταντίνος Κυριάκης, καθηγητής ιολογίας και λοιμωδών νοσημάτων στην Κτηνιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Auburn της Αλαμπάμα, έχει πλούσια ερευνητική δραστηριότητα στο συγκεκριμένο αντικείμενο. Μιλώντας στο iatronet.gr μεταφέρει τα τελευταία δεδομένα.

Ποια ζώα μολύνονται

Από την αρχή της πανδημίας ειδικοί επιστήμονες ερεύνησαν με διαφορετικούς τρόπους τα είδη ζώων που μπορεί να μολυνθούν από SARS-CoV-2 και τον βαθμό μετάδοσης του ιού σε άλλα ζώα και στον άνθρωπο. Από πειραματικές και φυσικές μολύνσεις επιβεβαιώθηκε ότι μπορεί να μολυνθούν, μεταξύ άλλων γάτες, σκύλοι, κουνάβια, μινκ, χάμστερ, ρακούν, λαγοί, βοοειδή, ελάφια και πολλά ακόμα είδη, ορισμένα από τα οποία μπορούν να μεταδώσουν σε άλλα ζώα του ίδιου είδους.

Κάποια είδη, με πρώτα τα μινκ, διαπιστώθηκε πως μπορούσαν να μεταδώσουν τον ιό, όχι μόνο μεταξύ τους, αλλά και στον άνθρωπο. Αυτό οδήγησε στην απόφαση της κυβέρνησης της Δανίας να θανατώσει εκατομμύρια εκτρεφόμενα ζώα το 2020, σε μια κίνηση πανικού που προκάλεσε αντιδράσεις, μέχρι και πολιτική κρίση. "Οι Δανοί το μετάνιωσαν. Τρόμαξαν τότε γιατί έγιναν κάποιες μεταλλάξεις του ιού που έτειναν προς προσαρμογή του στα μινκ. Κάνοντας αλληλούχιση στα μινκ και μετά δειγματοληπτικά σε ανθρώπους βρήκαν ότι ένα 5% των ιών των ανθρώπων είχε τις γενετικές υπογραφές του ιού των μινκ", θυμάται ο κ. Κυριάκης και προσθέτει: "Τρόμαξαν μήπως οι μεταλλάξεις αυτές επιδεινώνουν τον ιό στον άνθρωπο και σκότωσαν όλα τα μινκ. Τελικά αποδείχτηκε ότι δεν υπήρχε τόσο μεγάλο θέμα, ώστε να γίνει 2 δισ. ζημιά στην οικονομία".

Ζώα συντροφιάς

Σε ό,τι αφορά τα κατοικίδια, τα ευρήματα της ισπανικής μελέτης δεν επιβεβαιώθηκαν, καθώς βασίζονταν σε εκτιμήσεις, με βάση ελάχιστα στατιστικά δεδομένα. Στην πραγματικότητα, επιβεβαιώθηκε η ανίχνευση του ιού σε σκύλους και γάτες, αλλά στην συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων η μετάδοση γίνεται από τον άνθρωπο στα ζώα και όχι αντίστροφα. "Ο ρόλος των ζώων συντροφιάς στη μετάδοση του ιού στον άνθρωπο είναι αμελητέος. Μόνο σε 2 - 3 περιπτώσεις στην βιβλιογραφία έχει καταγραφεί τέτοια περίπτωση", επισημαίνει ο κ. Κυριάκης.

Ο ίδιος δεν βλέπει κανέναν λόγο για εμβολιασμό ζώων συντροφιάς, καθώς τα περιστατικά είναι λίγα - στις ΗΠΑ με εκατοντάδες εκατομμύρια ζώα συντροφιάς έχουν καταγραφεί λιγότερα από 500 - ενώ και η κλινική νόσος στα ίδια τα ζώα είναι από μηδαμινή ως πολύ ήπια. "Τις περισσότερες φορές τα ζώα δεν έχουν τίποτα. Το ζώο ή δεν φαίνεται ότι έχει αρρωστήσει ή μπορεί να είναι ελάχιστα αδιάθετο, σε βαθμό που δεν θα το καταλάβει ούτε ο κηδεμόνας", σημειώνει.

Δεξαμενή της Δέλτα ένα είδος ελαφιού;

Μεταξύ των ζωικών ειδών που έχουν τη δυνατότητα να μεταδώσουν τον ιό και στον άνθρωπο είναι το ελάφι με λευκή ουρά, ένα είδος που συναντάται στις ΗΠΑ. Έχει παρατηρηθεί πολύ μεγάλη διασπορά, σε πάνω από 15 Πολιτείες, τόσο σε εκτρεφόμενα, όσο και σε άγρια ζώα, με οροθετικότητα που κυμαίνεται μεταξύ 30% και 40%.

Το γεγονός έχει εγείρει ανησυχίες σε μέρος της επιστημονικής κοινότητας πως το συγκεκριμένο είδος ζώου μπορεί δυνητικά να αποτελέσει "δεξαμενή" του ιού, με κίνδυνο ανάδυσης νέων ή και παλιών παθογόνων μεταλλάξεων που θα προκαλέσουν νέα επιδημία. Σε πρόσφατη συνέντευξή του ("Πρακτορείο FM"), ο έγκριτος παθολόγος, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Γιώργος Παππάς, έκανε λόγο για "κρύπτες" της παραλλαγής Δέλτα σε κλειστούς πληθυσμούς και στο ζωικό βασίλειο.

"Όντως, η Δέλτα έχει εγκαθιδρυθεί στον πληθυσμό των ελαφιών και κυριαρχεί στο είδος, ενώ υπήρχαν και κρούσματα Όμικρον. Η ανησυχία που διατυπώνεται είναι πως επειδή υπάρχει στα ελάφια και δεν έχει εξαφανιστεί εντελώς, μπορεί θα εξελιχθεί στα ζώα και κάποια στιγμή στο μέλλον, όταν ο άνθρωπος δεν θα έχει πια αντισώματα για την Δέλτα, θα μπορεί αυτή να επιστρέψει στον άνθρωπο", εξηγεί ο κ. Κυριάκης. προσθέτοντας πως ο ίδιος δεν συμμερίζεται σε μεγάλο βαθμό αυτή την ανησυχία. "Πρέπει να αλλάξει τόσο πολύ, που οποιαδήποτε προηγούμενη ανοσία του ανθρώπου να μη δουλεύει πια. Οι πιθανότητες είναι λίγες και μιλάμε για ένα ενδεχόμενο να συμβεί σε δέκα χρόνια από τώρα", σημειώνει, εξηγώντας πως αν σήμερα ένα ελάφι μολύνει με Δέλτα έναν άνθρωπο (π.χ. κυνηγό), αυτός δεν θα μεταδώσει τον ιό για να προκαλέσει νέα επιδημία, επειδή υπάρχει σε μεγάλο βαθμό ανοσία στην κοινότητα. «Είναι ένα φαινόμενο που πρέπει να το μελετάμε, δεν πρέπει να το αγνοήσουμε, αν και δεν το φοβάμαι άμεσα", διευκρινίζει.

Γιατί δεν ξέρουμε τον ενδιάμεσο

Ο ιός SARS-CoV-2 που προήλθε από νυχτερίδες, πέρασε στον άνθρωπο μέσω ενός ενδιάμεσου ξενιστή που δεν γνωρίζουμε ακόμα, σε αντίθεση με άλλους ιούς (SARS1, MERS, γρίπη πτητών, χοίρων κλπ), που αυτός βρέθηκε πολύ γρήγορα. Όπως ανέφερε ο καθηγητής και στο πλαίσιο του πρόσφατου 13ου Συνεδρίου της Πανελλήνιας Ένωσης Βιοεπιστημών, το γεγονός οφείλεται στον χειρισμό των κινεζικών αρχών και αφήνει έδαφος για την ανάπτυξη θεωριών συνωμοσίας.

"Έχουμε βρει για τον SARS-CoV-2 ότι ένα μέρος του γονιδιώματος είναι από παγκολίνο. Αλλά μόνο ένα μέρος του. Όμως σε ποιο ζωικό είδος συναντήθηκε ο ιός του παγκολίνου με τον ιό της νυχτερίδας για να ανασυνδυαστούν, να ανταλλάξουν μικρά τμήματα του γονιδιώματος και να φτιάξουν τελικά τον κορωνοϊό που μολύνει τον άνθρωπο; Αυτό δεν το ξέρουμε", υπογραμμίζει ο κ. Κυριάκης, προσθέτοντας πως "αυτό επιτρέπει σε κάθε καχύποπτο να λέει ό,τι θέλει".

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Πόσο αποτελεσματική είναι νέα θεραπεία κατά της ΧΑΠ [μελέτη]
Πώς να περιορίσω το junk food
Λήμνος: Ασθενής έστειλε 25 “τυλιχτά” στα εξωτερικά ιατρεία του νοσοκομείου για να ευχαριστήσει το προσωπικό