Ενάμισι χρόνο μετά την ψήφισή του (Ιούλιος του 2022) μπαίνει σε εφαρμογή το Μάρτιο το πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου για την πρόληψη του καρκίνου τραχήλου της μήτρας. Όπως ανακοίνωσε η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη πριν από λίγες μέρες από το βήμα του 8ου Ετήσιου Συνεδρίου της ΕΛΛΟΚ, το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει δωρεάν εξετάσεις, τεστ PAP, HPV DNA, κολποσκόπηση και βιοψία.

Για βήμα μπροστά στην κατεύθυνση της προσπάθειας εξάλειψης του καρκίνου τραχήλου της μήτρας κάνει λόγο μιλώντας στο iatronet.gr, ο καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας στο ΑΠΘ και πρόεδρος της Ελληνικής HPV Εταιρείας, Θεόδωρος Αγοραστός (φωτογραφία). Ο ίδιος παραθέτει τις τέσσερις προϋποθέσεις για την επιτυχία του εγχειρήματος, ενώ επικροτεί την υιοθέτηση της αυτοδειγματοληψίας (self sampling) για τις γυναίκες που δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε δομές υγείας.

Οι τέσσερις προϋποθέσεις

Ο ψηφισμένος νόμος του 2022 προέβλεπε δράση προληπτικού ελέγχου, σύμφωνα με την οποία οι κοπέλες από 21 ως 29 ετών θα κάνουν δωρεάν τεστ Παπανικολάου κάθε τρία χρόνια και οι γυναίκες από 30 ως 65 ετών θα κάνουν κάθε πέντε χρόνια HPV DNA test.

Εν αναμονή ανακοίνωσης των λεπτομερειών για τον τρόπο εφαρμογής, ο κ.Αγοραστός θεωρεί πως για να πετύχει το εγχείρημα πρέπει:

  1. Να είναι διαρκές, χωρίς ημερομηνία λήξης. "Αυτό που είχε ψηφιστεί ήταν μια δράση προληπτικών εξετάσεων, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, η οποία είχε ημερομηνία λήξης το 2025. Ελπίζω αυτό που θα αρχίσει τώρα να είναι ένα Εθνικό Πρόγραμμα Προσυμπτωματικού Ελέγχου, που θα έχει συνεχή και αέναη εφαρμογή και όχι για ένα πεπερασμένο χρονικό διάστημα", σημειώνει
  2. Να έχει μια ψηφιακή οργάνωση και εφαρμογή, στα πρότυπα της COVID-19. "Ψηφιακά να λαμβάνει την πρόσκληση η γυναίκα, ψηφιακά να καταγράφει το Εργαστήριο τα αποτελέσματα, ψηφιακά ο γιατρός να συμπληρώνει το ιστορικό κάθε γυναίκας, να υπάρχει η διαχείριση θετικών και αρνητικών τεστ, καθώς και η ενημέρωση για την επόμενη εξέταση".
  3. Μεγάλα και αξιόπιστα εργαστήρια να αναλάβουν τη μοριακή εξέταση του HPV DNA test. "Διεθνώς, στις προηγμένες χώρες αυτό γίνεται από μικρό αριθμό μεγάλων εργαστηρίων, με προδιαγραφές, υποδομές και ποιοτικό έλεγχο. Υπάρχουν τέτοια εργαστήρια και του δημοσίου και ιδιωτικά".
  4. Να υπάρχει συντονιστικό όργανο εφαρμογής του προγράμματος και οι γιατροί που θα συμβληθούν να έχουν πλήρη ενημέρωση και υποστήριξη από το σύστημα.

Αυτοδειγματοληψία (self sampling)

Όπως ανακοίνωσε η αναπληρώτρια υπουργός, οι γυναίκες που κατοικούν σε απομακρυσμένες περιοχές, χωρίς εύκολη πρόσβαση σε μονάδες Υγείας θα καλυφθούν με κινητές ομάδες, αλλά και με τη μέθοδο της αυτοδιγματοληψίας (self sampling).

Ο κ. Αγοραστός υποστηρίζει πως οι κινητές ομάδες έχουν περιορισμένες δυνατότητες κάλυψης στο πλαίσιο ενός εθνικού προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου, ενώ επικροτεί την αυτοδειγματοληψία ως προτεινόμενη μέθοδο αυτών των γυναικών.

"Είναι μια μέθοδος αποδεκτή και από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ήδη εφαρμόζεται σε αρκετές προηγμένες χώρες, όπως Αυστραλία, Σουηδία, Ολλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Δανία", αναφέρει, προσθέτοντας: "Γυναίκες που για διάφορους λόγους έχουν δυσκολία πρόσβασης μπορούν να κάνουν οι ίδιες τη λήψη του δείγματος, βάζοντας απλώς μια μπατονέτα στον κόλπο τους και κάνοντας τρεις στροφές. Αυτό έχει αποδειχθεί ότι είναι εξίσου αξιόπιστη μέθοδος, όπως όταν παίρνει το δείγμα ο γιατρός".

Το δείγμα αυτό στέλνεται στο αρμόδιο εργαστήριο, είτε ταχυδρομικώς, είτε μέσω του φαρμακείου, το οποίο χορηγεί το κιτ του τεστ και το παραλαμβάνει μετά ώστε να το στείλει για ανάλυση.

Μια ενδιαφέρουσα και δοκιμασμένη λύση, που προτείνει ο κ. Αγοραστός, είναι η αξιοποίηση του δικτύου μαιών που υπάρχουν σε όλη τη χώρα, ακόμα και σε απομακρυσμένα χωριά και νησιά. "Σε μια μεγάλη μελέτη που κάναμε από το 2016 ως το 2019, έχουμε δείξει ότι οι μαίες είναι πάρα πολύ πρόθυμες και ικανές να αναλάβουν κάτι τέτοιο: Η μαία του χωριού να παραλαμβάνει τα κιτ, να τα μοιράζει στις γυναίκες και στέλνει τα δείγματα στο εργαστήριο. Δεκατρείς χιλιάδες γυναίκες είχε το πρόγραμμα που κάναμε και δούλεψε εξαιρετικά, οι δε γυναίκες ήταν ενθουσιασμένες από την αυτοδειγματοληψία, σε σχέση με το να πάει στο γιατρό", σημειώνει ο καθηγητής.

Εφικτή η εξάλειψη το 2047

Συνοψίζοντας, ο κ. Αγοραστός χαρακτηρίζει την επικείμενη έναρξη του προγράμματος ως ένα βήμα μπροστά στην προσπάθεια της χώρας μας να ακολουθήσει τον στόχο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

"Ήδη, υπάρχουν χώρες που έχουν ανακοινώσει ότι θα το έχουν πετύχει σε 10 χρόνια το πολύ, με πρώτη την Αυστραλία και ακολουθούν η Σουηδία, οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο", αναφέρει και προσθέτει: "Εμείς, κάναμε μια μελέτη που δείχνει ότι με βάση αυτές τις προδιαγραφές, αν η Ελλάδα μέχρι το 2030 πιάσει τους στόχους του 90-70-90 (εμβολιασμός του 90% των κοριτσιών κατά του ιού HPV - προσυμπτωματικός έλεγχος με HPV τεστ στο 70% των γυναικών άνω των 30 ετών ανά πενταετία - θεραπεία του 90% των γυναικών που πάσχουν από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας), τότε το 2047 θα είναι σε θέση να πει ότι θα έχει φτάσει το στόχο της εξάλειψης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας".

Ο στόχος της εξάλειψης ισοδυναμεί με εμφάνιση λιγότερων από 4 νέων περιστατικών ανά 100.000 γυναίκες ανά έτος, έναντι 8 που καταγράφονται σήμερα στην Ελλάδα.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Καρκίνος στο πάγκρεας: Πειραματική θεραπεία πέτυχε τον κύριο στόχο σε δοκιμή τελικού σταδίου
Ο Ηλίας Μόσιαλος επίτιμος διδάκτορας στην Ιατρική του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης
Τι συμβαίνει στο σώμα μας όταν χαλαρώνουμε