Ανησυχητικά ευρήματα για την επίπτωση των διαταραχών πρόσληψης τροφής στον νεαρό γενικό πληθυσμό στην Ελλάδα προκύπτουν από δύο έρευνες σε φοιτητές του ΑΠΘ που παρουσιάστηκαν στις «Ημέρες Ψυχικής Υγείας 2024» (Days of Mental Health 2024), που διοργανώνουν στη Θεσσαλονίκη η Εταιρεία Νευροεπιστημών και Αποκατάστασης και η Γ Ψυχιατρική Κλινική του ΑΠΘ σε συνεργασία με την Ομοσπονδία Φορέων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης και Ψυχικής Υγείας "Αργώ".

Η πρώτη, που διεξήχθη από την ψυχολόγο MSc στην Κλινική Ψυχική Υγεία ΑΠΘ, Έλενα Παπαδημητρίου, αποκαλύπτει ένα ανησυχητικά υψηλό ποσοστό φοιτητών που έχει επισκεφθεί κάποιον ειδικό σε θέματα διατροφής ή/και έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Η δεύτερη, της ψυχολόγου MSc στην Κλινική Ψυχική Υγεία ΑΠΘ, Σοφίας Σπυριάδου, καταδεικνύει την ισχυρή συσχέτιση ενός πρώιμου ψυχικού τραύματος στην παιδική ηλικία με τον περιορισμό ή την υπερβολική κατανάλωσης τροφής, που συχνά χρησιμοποιούνται ως μέσα αυτοθεραπείας και επανάκτησης συναισθηματικού ελέγχου.

4 στους 10 έχουν επισκεφθεί ειδικό

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας της κ. Παπαδημητρίου, που έγινε σε δείγμα 514 φοιτητών και φοιτητριών του ΑΠΘ με μέσο όρο ηλικίας τα 24 έτη, 4 στους 10 ερωτηθέντες έχουν ήδη επισκεφθεί κάποιον ειδικό για να τους συμβουλεύσει σε θέματα διατροφής, ενώ 3,5 στους 10 έχουν συμβουλευτεί έστω μία φορά κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας.

"Ο αριθμός αυτός, για αυτή την ηλικία, στον γενικό πληθυσμό ενός πανεπιστημίου στο πλαίσιο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, τουλάχιστον στα δικά μου τα μάτια, είναι απίστευτος, είναι τεράστιος", παρατήρησε η κ. Εύα - Μαρία Τσαπάκη επίκουρη καθηγήτρια Ψυχιατρικής ΑΠΘ, η οποία παρουσίασε τα αποτελέσματα της έρευνας, προσθέτοντας πως αυτά είναι λυπηρά και κρούουν πολλά καμπανάκια.

Όπως είπε, οι διαταραχές λήψης τροφής ήταν σε έξαρση στη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, όταν πολλοί έφηβοι και νεαροί ενήλικες σε επικοινωνίες μέσω διαδικτύου αναλώνονταν σε συζητήσεις για συμπεριφορές ανορεξίας και βουλιμίας. Οι συγκεκριμένες διαταραχές είναι συχνότερες στις γυναίκες, αλλά όχι για τον ίδιο λόγο. "Για παράδειγμα, στην ανορεξία έχουμε περίπου 1 άνδρα στους 10 ασθενείς, ενώ στη βουλιμία είναι 3 ή και παραπάνω, ανάλογα με τη μελέτη", σημείωσε.

Το 20,23% των συμμετεχόντων φοιτητών στην έρευνα της κ. Παπαδημητρίου χαρακτήρισαν τον εαυτό τους ως "υπέρβαρο" και το 3,47% ως "πολύ υπέρβαρο". Στον αντίποδα, το 12,7% θεωρούν πως είναι "αδύνατοι" και το 1,54% "πολύ αδύνατοι", ενώ σχεδόν δύο στους τρεις (62,05%) αυτοπροσδιορίστηκαν ως "κανονικοί".

Σύμφωνα με τις αυτοαναφορές των φοιτητών, το 2,5% είχε διαγνωστεί με διαταραχή επεισοδιακής υπερφαγίας, το 1,35% με ψυχογενή - νευρογενή ανορεξία και λιγότεροι με άλλες διατροφικές διαταραχές, με τις γυναίκες να έχουν μεγαλύτερα ποσοστά.

Η έρευνα έδειξε συσχέτιση των διατροφικών διαταραχών με την Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), με την δυσκολία αντίληψης του συναισθήματος, αλλά και με πρώιμες τραυματικές εμπειρίες, με αιχμή το ψυχολογικό τραύμα.

Πρώιμο τραύμα, αυτοεκτίμηση και διαταραχές λήψης τροφής

Πρώιμες τραυματικές εμπειρίες, όπως η σωματική τιμωρία, η συναισθηματική και η σεξουαλική κακοποίηση έχουν συσχετιστεί με διαταραχές διατροφικής συμπεριφοράς αργότερα στη ζωή.

Η έρευνα της ψυχολόγου Σ.Σπυριάδου, που πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 758 φοιτητών/τριών του ΑΠΘ με μέσο όρο ηλικίας 20,35 έτη, είχε στόχο να δείξει τον βαθμό συσχέτισης της διατροφικής συμπεριφοράς με το πρώιμο τραύμα, την αυτοεκτίμηση και την ικανοποίηση από τη ζωή.

Σύμφωνα με τις αυτοαναφορές των ερωτηθέντων, το 15,8% πιστεύουν ότι είναι "υπέρβαροι", το 12,1% "αδύνατοι", το 1,5% "πολύ αδύνατοι" και το 70% "κανονικοί".

Σε ποσοστό 29,9% - μικρότερο σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα, αλλά επίσης σημαντικό - οι συμμετέχοντες δήλωσαν ότι έχουν απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό για να τους συμβουλεύσει σε θέματα διατροφής.

Ένα μεγάλο ποσοστό, 18,2%, δήλωσε πως είχε κάποια διαταραχή στην πρόσληψη τροφής, ενώ το 4,6% ότι έχει λάβει κάποια ψυχιατρική φαρμακευτική αγωγή.

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, φάνηκε πως είναι στατιστικά σημαντική η σχέση πρώιμου τραύματος και διαταραχών διατροφικής συμπεριφοράς. Η συναισθηματική κακοποίηση, καθώς και τραυματικές εμπειρίες όπως η σεξουαλική κακοποίηση κατά την παιδική ηλικία, οδηγούν σε ενασχόληση με δίαιτες αδυνατίσματος και βουλιμική συμπεριφορά αργότερα στη ζωή.

"Όσο συχνότερη είναι η παρουσία πρώιμου τραύματος τόσο εκτενέστερη είναι η αυτοαναφερόμενη διαταραχή διατροφικής συμπεριφοράς", επισήμανε η κ. Σπυριάδου, η οποία αναφέρθηκε στην υπόθεση της αυτοθεραπείας. Αυτή υποστηρίζει ότι τα άτομα με ιστορικό τραύματος μπορούν να χρησιμοποιούν τις διαταραχές διατροφικής συμπεριφοράς όπως τον περιορισμό ή την υπερβολική κατανάλωση τροφής, ως ένα μέσο αυτοθεραπείας, ως τρόπο επανάκτησης του ελέγχου των συναισθημάτων τους.

"Μέσα από την κατανόησή μας, τόσο του τραύματος αλλά και των διατροφικών διαταραχών, μπορούμε να συμβάλλουμε σε πιο αποτελεσματικές θεραπευτικές παρεμβάσεις", ανέφερε η ψυχολόγος, καταλήγοντας ότι σε αυτή την κατεύθυνση μπορεί να είναι αποτελεσματικές παρεμβάσεις όπως η θεραπεία τραύματος και η διαλεκτική συμπεριφορική θεραπεία.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Κλινικές περιπτώσεις θρόμβωσης και κατάλληλες θεραπευτικές αποφάσεις
Μαύρα φασόλια: Πόσο θρεπτικά είναι;
Λιγοστεύουν τα φαρμακεία στη Γερμανία