Η ναρκοληψία είναι μια χρόνια διαταραχή ύπνου που παρεμβαίνει στην ικανότητα του εγκεφάλου να ελέγχει τους κύκλους ύπνου και εγρήγορσης του σώματος. Συνήθως αναφέρεται ως νευρολογική πάθηση, αλλά μπορεί να επηρεάσει πολλά άλλα μέρη του σώματος και να περιορίσει την ικανότητά σας να λειτουργείτε κανονικά.

Η ναρκοληψία δεν είναι πολύ συχνή, και περίπου 1 στους 2.000 ανθρώπους υπολογίζεται ότι πάσχει από εκείνη. Το πιο γνωστό σύμπτωμα της ναρκοληψίας είναι η υπερβολική υπνηλία που μπορεί να σας κάνει να αποκοιμηθείτε χωρίς προειδοποίηση, αλλά υπάρχουν και πολλά άλλα συμπτώματα, όπως παραισθήσεις, καταπληξία και αϋπνία.

Η ναρκοληψία από μόνη της δεν είναι επιβλαβής, αλλά η υπερβολική υπνηλία μπορεί να οδηγήσει σε ατυχήματα και τραυματισμούς και τα άτομα με ναρκοληψία είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν άλλες καταστάσεις που μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την υγεία τους.

Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι ναρκοληψίας, που κατηγοριοποιούνται ανάλογα με το αν ο ασθενής έχει κάτι που ονομάζεται καταπληξία, ένα σύμπτωμα που είναι μοναδικό στη ναρκοληψία. Η καταπληξία χαρακτηρίζεται ως αδυναμία στους σκελετικούς μυς μετά το βίωμα έντονων συναισθημάτων.

Ναρκοληψία τύπου 1

Τα άτομα με ναρκοληψία τύπου 1 έχουν καταπληξία και χαμηλά επίπεδα υποκρετίνης. Η υποκρετίνη, που μερικές φορές ονομάζεται ορεξίνη, είναι ένας νευροδιαβιβαστής που ρυθμίζει τον ύπνο, την πρόσληψη τροφής και τη γενικότερή μας εγρήγορση. Η υποκρετίνη παράγεται σε μια περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται υποθάλαμος, η οποία βρίσκεται πίσω από τα μάτια σας.

Ναρκοληψία τύπου 2

Τα άτομα με ναρκοληψία τύπου 2 εμφανίζουν υπερβολική υπνηλία αλλά δεν έχουν καταπληξία ή χαμηλά επίπεδα υποκρετίνης.

Υπάρχει επίσης ένας υποτύπος αυτής της πάθησης που ονομάζεται δευτεροπαθής ναρκοληψία, η οποία προκαλείται από εγκεφαλική βλάβη. Τα άτομα με δευτεροπαθή ναρκοληψία έχουν συχνά τα ίδια συμπτώματα με τα άτομα με ναρκοληψία τύπου 1 ή 2 αλλά και περαιτέρω νευρολογικά συμπτώματα.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ναρκοληψίας;

Η πιο κοινή εικόνα που έχουμε (κυρίως από ταινίες) για την ναρκοληψία είναι ένα άτομο που αποκοιμιέται ξαφνικά ενώ εκτελεί μια άλλη εργασία, χωρίς να έχει την ικανότητα να ελέγξει την σώμα του και να μείνει ξύπνιο. Ενώ η υπερβολική υπνηλία είναι το κορυφαίο σύμπτωμα της ναρκοληψίας, δεν είναι το μόνο. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

Υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας

Όλοι όσοι έχουν διαγνωστεί με ναρκοληψία συχνά βιώνουν υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ανεξάρτητα από το πόσο κοιμούνται ή πόσος καιρός έχει περάσει από την τελευταία φορά που κοιμήθηκαν, τα άτομα με ναρκοληψία μπορεί να μην αισθάνονται ποτέ πλήρως ξεκούραστα.

Καταπληξία

Καταπληξία είναι η ξαφνική απώλεια μυϊκού τόνου. Κάνει τα άτομα με ναρκοληψία τύπου 1 να αισθάνονται αδύναμα και να μην μπορούν να ελέγξουν τις κινήσεις τους. Αυτά τα επεισόδια συνήθως προηγούνται από έντονα συναισθήματα, όπως χαρά, φόβο ή θυμό. Η καταπληξία μπορεί να είναι ήπια ή σοβαρή, αλλά τα περισσότερα επεισόδια διαρκούν μόνο λίγα λεπτά. Δεν έχουν όλοι οι ασθενείς με ναρκοληψία επεισόδια καταπληξίας.

Αϋπνία

Αν και τα άτομα με ναρκοληψία έχουν υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, ο νυχτερινός ύπνος είναι συχνά κακής ποιότητας, και σπάνια πλήρης από άποψη ωρών.

Παράλυση ύπνου

Οι ασθενείς με ναρκοληψία είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν επεισόδια παράλυσης ύπνου, ένα φαινόμενο όπου είστε μεν ξύπνιοι αλλά το σώμα σας παραμένει στον ύπνο ταχείας κίνησης των ματιών (REM), ανίκανο να κινηθεί για αρκετά δευτερόλεπτα, μέχρι και λεπτά. Ο ύπνος REM είναι η φάση του ύπνου κατά την οποία εμφανίζονται συνήθως τα όνειρα.

Παραισθήσεις

Όταν πέφτουν για ύπνο ή ξυπνούν, τα άτομα με ναρκοληψία μπορεί να έχουν έντονες και τρομακτικές αισθητηριακές παραισθήσεις.

Τι προκαλεί τη ναρκοληψία;

Η ναρκοληψία προκαλείται από έναν συνδυασμό παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων γενετικών και περιβαλλοντικών. Η ναρκοληψία τύπου 1 προκαλείται συνήθως από χαμηλά επίπεδα υποκρετίνης, αλλά είναι λιγότερο σαφές τι ακριβώς προκαλεί τη ναρκοληψία τύπου 2, καθώς τα επίπεδα υποκρετίνης είναι συνήθως φυσιολογικά.

Τα άτομα με συγκεκριμένα γονίδια είναι πιο πιθανό να έχουν χαμηλά επίπεδα υποκρετίνης, όπως και τα άτομα με ορισμένες αυτοάνοσες παθήσεις ή άτομα που είχαν ορισμένους τύπους λοιμώξεων. Η επιδημία γρίπης H1N1 του 2009 αύξησε σημαντικά τον αριθμό των νέων περιπτώσεων ναρκοληψίας, για παράδειγμα. Οι περισσότερες περιπτώσεις ναρκοληψίας είναι σποραδικές, δηλαδή δεν έχουν κάποια γενετική συνιστώσα. Περίπου το 10% των ατόμων με ναρκοληψία τύπου 1 αναφέρει και κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας με την πάθηση.

Υπάρχουν θεραπείες για τη ναρκοληψία;

Η ναρκοληψία δεν θεραπεύεται, αλλά υπάρχουν φάρμακα που μπορείτε να πάρετε και αλλαγές στον τρόπο ζωής που μπορείτε να υιοθετήσετε για να διαχειριστείτε τα συμπτώματά σας καλύτερα.

Φάρμακα

Μια ποικιλία φαρμάκων μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διαχείριση της ναρκοληψίας, ανάλογα με τον τύπο, την αιτία και τα συμπτώματα.

Αντικαταθλιπτικά: Τα SNRIs ή ή τα SSRIs μπορούν να βοηθήσουν στην καταστολή του ύπνου REM και να βελτιώσουν τα συμπτώματα που προκαλούνται από καταπληξία, υπνική παράλυση και παραισθήσεις. Τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην καταπληξία.

Διεγερτικά: Αυτά τα φάρμακα διεγείρουν το κεντρικό νευρικό σας σύστημα για να αποτρέψουν την υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας και να σας βοηθήσουν να παραμείνετε ξύπνιοι.

Αλλαγές στον τρόπο ζωής

Υπάρχουν μερικοί τρόποι για την καταπολέμηση της υπερβολικής υπνηλίας κατά τη διάρκεια της ημέρας, της αϋπνίας και άλλων συμπτωμάτων της ναρκοληψίας. Οι ειδικοί συνιστούν να διατηρείτε ένα τακτικό πρόγραμμα ύπνου που περιλαμβάνει συχνούς, σύντομους υπνάκους, την αποφυγή καφεΐνης, αλκοόλ και βαριών γευμάτων πριν τον ύπνο, καθημερινή άσκηση και μια χαλαρωτική ρουτίνα πριν πάτε για ύπνο.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
'Ερευνα Deutsche Welle: Ένα νεφρό για μια χούφτα δολάρια
Υπερμηνόρροια: Από τι προκαλείται και ποιες είναι οι παρενέργειες
Συστάθηκε η Ένωση Διαγνωστικών Εργαστηρίων Μοριακής Βιολογίας