Παρά το γεγονός πως η παχυσαρκία είναι πολυπαραγοντική νόσος, η βιομηχανία φαρμάκων, όπως και πολλοί συμπολίτες μας, έχουν πειστεί εδώ και χρόνια πως η λύση στο πρόβλημα θα δοθεί από ένα χάπι. Έτσι, στο πέρασμα του χρόνου έχουν εμφανιστεί διάφορα φαρμακευτικά σκευάσματα τα οποία δρουν με διαφορετικό μηχανισμό το καθένα και περιέχουν διαφορετική δραστική ουσία.

Ως εκ τούτου έχουν διαφορετικές παρενέργειες όσο και διαφορετική αποτελεσματικότητα.

Η ορλιστάτη για παράδειγμα, είναι η χημική ουσία που εμποδίζει την απορρόφηση του διατροφικού λίπους από το γαστρεντερικό σωλήνα. Για την ακρίβεια, η ουσία αυτή αναστέλει τη λειτουργία ενός ενζύμου (παγκεατική λιπάση) το οποίο διασπά τα τριγλυκερίδια της τροφής στο έντερο.

Έτσι, τα τριγλυκερίδια, αφού δεν μπορούν να διασπαστούν, δεν είναι δυνατόν και να απορροφηθούν περαιτέρω. Η ορλιστάτη όμως μπορεί να αναστείλει την απορρόφηση μόνο του 30% του λίπους που κάποιος προσλαμβάνει μέσω της διατροφής του.

Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο δρα επικουρικά στη διατροφή, η οποία πρέπει να είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά. Σε αντίθετη περίπτωση παρατηρείται στεατόρροια, μια κατάσταση κατά την οποία το λίπος που δε μπορεί να απορροφηθεί από το έντερο αποβάλλεται μέσω των κοπράνων.

Επιπρόσθετα, οι λιποδιαλυτές βιταμίνες (Α,Κ,Ε,D) δεν μπορούν να απορροφηθούν από τις τροφές εξαιτίας της δράσης του φαρμάκου. Έτσι, συνήθως συστήνεται επιπρόσθετα η λήψη πολυβιταμινούχου συμπληρώματος ταυτόχρονα.

Η σιβουτραμίνη αποτελεί τη δραστική ουσία ενός άλλου φαρμάκου το οποίο έχει επιστρατευτεί ενάντια στην παχυσαρκία. Ο τρόπος δράσης διαφέρει σε αυτή την περίπτωση. Η ουσία αυτή ελαττώνει την όρεξη του οργανισμού και κατ’ επέκταση την υπερβολική πρόσληψη θερμίδων.

Παρενέργειές της είναι δυνητικά η αύξηση της αρτηριακής πίεσης, ναυτία, αίσθηση παράξενης γεύσης και πιο σπάνια αλλαγές στην ψυχική διάθεση, παραισθήσεις και καρδιακές αρρυθμίες.

Τέλος η ριμοναμπάτη αποτελεί το πιο πρόσφατο κατασκεύασμα που έχουν επιστρατεύσει οι φαρμακοβιομηχανίες απέναντι στην παχυσαρκία. Πρόκειται για μια ουσία η οποία δρα όπως περίπου η σιβουτραμίνη και μειώνει την όρεξη του οργανισμού ακολουθώντας όμως ένα διαφορετικό βιοχημικό μονοπάτι, αυτό του δικτύου των ενδοκαναβιδοειδών υποδοχέων.

Ο ρόλος του ήταν επίσης επικουρικός σε μια προσεγμένη διατροφή που συνοδεύεται από συστηματική φυσική δραστηριότητα.

Το φάρμακο κυκλοφόρησε το 2006 και μόλις στις 23 Οκτρωβρίου 2008 αποσύρθηκε από την αγορά μετά από απόφαση της Επιτροπής για τα Φαρμακευτικά Προϊόντα Ανθρώπινης Χρήσης (CHMP) της Ευρωπαίκής Ένωσης. Φάνηκε πως τελικά οι παρενέργειες του χαπιού ήταν περισσότερες από τα οφέλη και πως επιπρόσθετα ήταν συχνότερες στην πραγματική ζωή σε σχέση με τις κλινικές δοκιμασίες που έγιναν πριν την κυκλοφορία του.

Οι παρενέργειες αυτές δεν είναι καθόλου αμελητέες.

Επειδή η ριμοναμπάτη δρα στο πολύπλοκο κεντρικό νευρικό σύστημα του ανθρώπου οι συνέπειες μπορεί να είναι απρόβλεπτες. Συχνά οι ασθενείς παρουσίαζαν δριμεία κατάθλιψη και σπανιότερα τάσεις αυτοκτονίας. Η συνολική δράση της ουσίας ήταν τέτοια που φαίνεται πως συνέβαλε στην εξέλιξη νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως της πολλαπλής σκλήρυνσης, της νόσου Αλζάιμερ κ.α.

Τί μας επιφυλάσσει λοιπόν το μέλλον των χαπιών ενάντια στην παχυσαρκία;

Στις 22 Οκτωβρίου 2008, δημοσιεύθηκε στην έγκριτη επιθεώρηση Lancet μια μικρή (συγκρίθηκαν ομάδες των 50 ατόμων) κλινική δοκιμή φάσης ΙΙ για μια νέα φαρμακευτική ουσία που βοηθά στην απώλεια του βάρους. Η ουσία ονομάζεται τεσοφενσίνη και μέχρι τώρα η έρευνα είχε εστιάσει στο ρόλο της σε ασθένειες όπως η Αλζάιμερ και η Πάρκινσον.

Τα αποτελέσματα όμως ήταν απογοητευτικά. Η δράση της ουσίας αυτή επικεντρώνει ξανά στην απώλεια της όρεξης αλλά και στην αύξηση του βασικού μεταβολικού ρυθμού. Οι ερευνητές βασίζουν τις ελπίδες τους στο γεγονός πως η συγκεκριμένη ουσία φαίνεται να έχει επιπλέον αντικαταθλιπτικές ιδιότητες.

Μέχρι στιγμής οι κλινικές δοκιμές έχουν ανιχνεύσει τις εξής παρενέργειες: ξηροστομία, αϋπνία, ταχυκαρδία, δυσκοιλιότητα, ναυτία, διάρροια και αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Όλες αυτές οι παρενέργειες έχουν ήδη παρατηρηθεί και σε προηγούμενα χάπια.

Μένει μόνο να φανεί αν α) τελικά η καινούργια φαρμακευτική ουσία θα πάρει έγκριση κυκλοφορίας, β) αν έχει δυνητικά και άλλες σοβαρότερες παρενέργειες και γ) είναι τελικά και πόσο, αποτελεσματική στην απώλεια βάρους.

Αν και μέχρι να διεξαχθούν οι μεγαλύτερου εύρους κλινικές δοκιμές φάσης ΙΙΙ για την καινούρια φαρμακευτική ουσία και μέχρι οι φαρμακευτικές εταιρείες να καταλήξουν στο θαυματουργό χάπι κατά της παχυσαρκίας, ας προσπαθήσουμε όλοι να κατανοήσουμε πως πάντα ο ρόλος των χαπιών αυτών ήταν επικουρικός σε έναν ισορροπημένο τρόπο ζωής που περιλαμβάνει υγιεινή διατροφή και συστηματική σωματική άσκηση.

Το να μετατίθεται η ελπίδα της θεραπείας της παχυσαρκίας αποκλειστικά σε ένα χάπι είναι μάλλον ουτοπία.

Ας μην λησμονούμε επίσης πως η κοινωνική ασφάλιση πλέον δεν αποζημιώνει φάρμακα που προορίζονται για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας, της φαλάκρας, της στυτικής δυσλειτουργίας, του καπνίσματος, των ρυτίδων, των κιρσών και της φλεβίτιδας, όπως επίσης και αντισυλληπτικά και βιταμίνες (Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας: Αρ.

Πρ. Φ. 42000/15995/1456). Τα φάρμακα αυτά θεωρούνται πλέον ‘φάρμακα lifestyle’ και τα χαρακτηριστικά τους προσδιορίζονται από απόφαση του ΕΟΦ (Αρ. Πρ. 38945/11-6-2008). Μέχρι λοιπόν να υπάρξουν νεότερες εξελίξεις είναι μια θαυμάσια ευκαιρία η ανέξοδη υγιεινή διατροφή να γίνει το επίκεντρο της θεραπείας της παχυσαρκίας.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
"Ομίχλη του εγκεφάλου" στη long COVID: Πώς συνδέεται με τους πνεύμονες [μελέτη]
Π. Μαρινάκης: Με τα απογευματινά χειρουργεία αποδεικνύεται η κοινωνική κυβερνητική πολιτική
ΗΠΑ: Η κυβέρνηση Μπάιντεν προτείνει την κάλυψη φαρμάκων για απώλεια βάρους