Τον Απρίλιο του 2008 μια νέα μελέτη δημοσιεύθηκε έχοντας εξετάσει τον πολυσυζητημένο ρόλο των συμπληρωμάτων διατροφής στην ανθρώπινη υγεία. Διάφορες άλλες μελέτες έχουν διεξαχθεί, αλλά οριστικά συμπεράσματα ακόμα δεν έχουν βγει καθώς τα αποτελέσματα είναι αντικρουόμενα.

Η συγκεκριμένη μελέτη όμως έβαλε στο στόχαστρο μια ηλικιακή ομάδα στην οποία η λήψη συμπληρωμάτων είναι πολύ συχνή: τα άτομα της τρίτης ηλικίας.

Στη συγκεκριμένη μελέτη εξετάστηκαν αρχικά υγιείς άνθρωποι ηλικίας 75 έως 80 ετών σε 15 μικρές ευρωπαϊκές πόλεις, ανάμεσα στις οποίες και δύο ελληνικές. Το ενδιαφέρον της συγκεκριμένης μελέτης ήταν πως παρακολούθησε για 10 χρόνια τους συμμετέχοντες και εξέτασε αν η κατανάλωση συμπληρωμάτων διατροφής οποιουδήποτε θρεπτικού συστατικού μείωσε τη συχνότητα θανάτων οποιασδήποτε παθολογικής αιτίας.

Ενδιαφέρον επίσης έχει το γεγονός πως από μια πρώτη προκαταρκτική έρευνα στις ίδιες πόλεις, φάνηκε ότι σε αυτές τις ηλικίες υπάρχει έλλειψη θρεπτικών συστατικών, όπως για τη βιταμίνη Β6, τη βιταμίνη Β12 και τη βιταμίνη Ε.

Μόνο 13% των ερωτηθέντων έκανε χρήση συμπληρωμάτων διατροφής για την αντιμετώπιση αυτών των ελλείψεων.

Μεγαλύτερη προτίμηση στα συμπληρώματα διατροφής φάνηκε πως είχαν οι καπνιστές. Το γεγονός αυτό φαίνεται λογικό, καθώς στον γενικό πληθυσμό μάλλον έχει περάσει η εντύπωση πως οι τυχόν διατροφικές ελλείψεις που δημιουργεί το κάπνισμα μπορούν εύκολα να καλυφθούν από τη χρήση ενός συμπληρώματος.

Οι προτιμήσεις του καπνίζοντος κοινού εστίαζαν κυρίως στις βιταμίνες Β1, Β2, Β6 και C.

Η μελέτη αυτή έδειξε πως στα 10 χρόνια παρακολούθησης, τα συμπληρώματα διατροφής δεν είχαν καμία ευεργετική δράση στη μείωση των θανάτων οποιασδήποτε αιτίας. Το εύρημα αυτό επαληθεύεται και από άλλες μετα-αναλύσεις μελετών που εξέτασαν την ίδια υπόθεση.

Για παράδειγμα, μελέτες που εξέτασαν το ρόλο των συμπληρωμάτων βιταμινών της ομάδας Β στην εξέλιξη της αθηροσκλήρωσης δεν βρήκαν καμία προστατευτική δράση. Το ίδιο ισχύει και για μελέτες που εξέτασαν το ρόλο των αντιοξειδωτικών συμπληρωμάτων στην προστασία έναντι μορφών καρκίνου του γαστρεντερικού σωλήνα, αλλά και των βιταμινών Ε και C έναντι διάφορων μορφών καρκίνου.

Επίσης, η χρήση συμπληρωμάτων βιταμινών Α, Ε, C και φυλλικού οξέος για προστασία από τον καρκίνο των πνευμόνων αποδείχθηκε αναποτελεσματική.

Το απογοητευτικό όμως εύρημα της συγκεκριμένης μελέτης ήταν πως η ομάδα των καπνιστών που λάμβαναν συμπληρώματα διατροφής είχαν περισσότερους θανάτους σε σχέση με την ομάδα που κάπνιζε και δεν λάμβανε συμπληρώματα. Άλλες μελέτες με παρόμοια αποτελέσματα, όπως η μελέτη CARET, τερματίστηκαν πρόωρα, ακριβώς επειδή μετά από 4 χρόνια παρακολούθησης οι σχετικοί κίνδυνοι θανάτου από καρκίνο του πνεύμονα, από καρδιαγγειακά και από οποιαδήποτε αιτία θανάτου ήταν σημαντικά αυξημένοι στην ομάδα που λάμβανε συνδυασμό β-καροτενίου και βιταμίνης Α σε σχέση με την ομάδα ελέγχου που δεν έπαιρνε τίποτα.

Μια άλλη μελέτη του 2000 βρήκε αυξημένο κίνδυνο για όλες τις μορφές καρκίνου για τους καπνιστές που χρησιμοποιούσαν πολυβιταμινούχα σκευάσματα και για αυτούς που τα χρησιμοποιούσαν σε συνδυασμό με συμπληρώματα βιταμινών Α, C ή E.

Ακόμα και η μελέτη των Φιλανδών για την πρόληψη του καρκίνου εντόπισε αυξημένο κίνδυνο για αδενώματα σε αυτούς που έκαναν χρήση συπληρώματος α-τοκοφερόλης.

Φυσικά, έχουν υπάρξει και μελέτες που έχουν δείξει προστατευτικό ρόλο των συμπληρωμάτων, όπως η μελέτη SUVIMAX, που εξέτασε το ρόλο των συμπληρωμάτων στην προστασία της υγείας υγιών αντρών ηλικίας μεταξύ 45 και 60 ετών. Για να φανεί, όμως, προστατευτικό αποτέλεσμα σε τέτοιου είδους μελέτες χρειάστηκαν 15 χρόνια παρακολούθησης.

Τέλος, στη φιλανδική μελέτη ATBC για την πρόληψη του καρκίνου δείχθηκε πως η λήψη συμπληρώματος α-τοκοφερόλης αύξησε τον κίνδυνο εμφάνισης αδενώματος, ενώ ο Watkins και οι συνάδελφοί του έδειξαν πως η λήψη μόνο πολυβιταμινούχων συμπληρωμάτων ή σε συνδυασμό με βιταμίνες A,C ή Ε αύξησε τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου οποιασδήποτε μορφής σε άτομα που κάπνιζαν.

Ανακεφαλαιώνοντας, θα λέγαμε πως η χρήση συμπληρωμάτων στις μεγάλες ηλικίες δεν φάνηκε να έχει κάποιο θετικό αποτέλεσμα στη θνησιμότητα από οποιαδήποτε αιτία. Μιλώντας πιο απλά, φαίνεται πως τα συμπληρώματα βιταμινών δεν βοηθούν στη μακροζωία τους ανθρώπους που διανύουν την τρίτη ηλικία.

Αντίθετα, ίσως να είναι επιβλαβή για την υγεία τους. Αν σε αυτό συνυπολογίσουμε το γεγονός πως πλέον τα συμπληρώματα βιταμινών, όπως και τα φάρμακα αντιμετώπισης της παχυσαρκίας θεωρούνται φάρμακα lifestyle και δεν καλύπτονται από τα ασφαλιστικά ταμεία, τότε πραγματικά με τα μέχρι στιγμής δεδομένα δεν φαίνεται κάποιος λόγος χρησιμοποίησης των συμπληρωμάτων από υγιή άτομα, ακόμα και αν αυτά διανύουν την τρίτη ηλικία.

Μάλλον εκτός από την υγεία θα επιβαρυνθεί και η τσέπη τους.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
ΕΔΟΕΑΠ - ΤΥΠΕΤ στις ρυθμίσεις ΕΟΠΥΥ για τη φαρμακευτική δαπάνη - Γεωργιάδης: Θα βγουν κερδισμένοι
Μιχ. Γιαννάκος: Γιατί είναι χαμηλή η συμμετοχή στις απεργίες των υγειονομικών
Οι συμπεριφορές που επιδεινώνουν την κατάθλιψη