Του Γεωργίου Κολιάκου, καθηγητή Βιοχημείας

Διαβάσαμε κατ επανάληψη στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο της χώρας μας ενημερωτικά άρθρα και παρακολουθήσαμε εκπομπές από την τηλεόραση και το ραδιόφωνο όπου παρουσιάζονται χωρίς ουσιαστικό αντίλογο κάποιες απόψεις ως επιστημονικές.

Επιστήμη δεν είναι αντιπαράθεση απόψεων κατά το πώς συμφέρει στον καθένα. Επιστήμη είναι η αναζήτηση της αλήθειας.

Οι όποιες απόψεις, αν είναι επιστημονικές πρέπει να είναι τεκμηριωμένες με στοιχεία. Σήμερα το διαδίκτυο δίνει τη δυνατότητα στον καθένα να εντοπίσει τα σχετικά στοιχεία και να κρίνει μόνος του αν πραγματικά ενδιαφέρεται.

Για να δώσουμε λοιπόν τη δυνατότητα στον αναγνώστη που αναζητάει την επιστημονική αλήθεια να προσφύγει αν θέλει στα πρωτογενή επιστημονικά δεδομένα πρωτοτυπούμε παραθέτοντας σήμερα σχετικά επιστημονικά άρθρα. Τα σχετικά πρωτογενή στοιχεία μπορεί κανείς να τα αναζητήσει στη βάση δεδομένων PubMed (http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez) η πρόσβαση στην οποία παρέχεται δωρεάν μέσω διαδικτύου στη χώρα μας.

Γράφεται κατ επανάληψη στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο ότι 'δε γίνεται ποτέ αυτόλογη μεταμόσχευση σε νοσήματα του αιμοποιητικού συστήματος'. Από την άλλη πλευρά όμως στον επιστημονικό τύπο γράφεται ότι 'μέχρι σήμερα στην Ευρώπη έχουν πραγματοποιηθεί 25.000 μεταμοσχεύσεις με τη χρήση βλαστικών κυττάρων, του μυελού των οστών, του περιφερικού αίματος και του ομφαλίου λώρου.

Από αυτές το 70% ήταν αυτόλογες, τα κύτταρα δηλαδή προέρχονταν από τον ίδιο τον ασθενή και το 30% ήταν αλλογενείς, εκ των οποίων το 70% προέρχονταν μέσα από την οικογένεια' (Bone Marrow Transplantation 2008 41(5): 465-472 Tse W et al,).

Για τα θεραπεία των λευχαιμιών χρησιμοποιούνται βλαστοκύτταρα από τον ίδιο τον ασθενή μετά από χημειοθεραπεία, από συμβατό συγγενή ή (στην ανάγκη) από ξένο δότη. Η συνολική επιβίωση των ασθενών με λευχαιμία μεταξύ αυτόλογης και αλλογενούς μεταμόσχευσης δεν διαφέρει σημαντικά, Loh YS et al 2007, Leuk Lymphoma 48 (1): 72-9.

Αυτό συμβαίνει επειδή ο κίνδυνος να είναι το αυτόλογο μόσχευμα φορέας, μια που αυτό λαμβάνεται μετά την εκδήλωση της νόσου, εξισορροπεί τον κίνδυνο εκδήλωσης της νόσου του μοσχεύματος κατά του ξενιστή που κατά κανόνα εγκυμονεί το «συμβατό» αλλογενές μόσχευμα.

Υπάρχουν ελάχιστα δεδομένα για τη χρήση αυτόλογου μοσχεύματος που έχει ληφθεί πριν από την εκδήλωση της νόσου επειδή τα μοσχεύματα αυτά, παρ όλο που όπως είναι λογικό θα ήταν τα ιδανικά, είναι σήμερα πολύ σπάνια. Η πρώτη θεραπεία παιδιού που έπασχε από Οξεία Λεμφοβλαστική Λευχαιμία και θεραπεύτηκε επειδή η οικογένειά του είχε προνοήσει να φυλάξει τα βλαστοκύτταρα του κατά τη γέννηση δημοσιεύτηκε μόλις το 2007 από τον Hayani και τους συνεργάτες του στο περιοδικό Pediatrics, τεύχος 119 σελίδες 296-230.

Πληροφορούμαστε από τα 'μέσα' ότι 'τα βλαστοκύτταρα του ομφαλίου λώρου δεν έχουν την ανάλογη πλαστικότητα για να διαφοροποιηθούν μελλοντικά σε ιστούς'. Κι όμως εκατοντάδες επιστημονικές μελέτες από το 2004 αναφέρονται στην πλαστικότητα του αίματος του πλακούντα και τη δυνατότητά του να χρησιμοποιηθεί σε εφαρμογές αναγεννητικής ιατρικής, Kogler 2004, J Exper Hem 200(2), 123-134, Greschat et al 2008, Stem Cells Dev 17 (2):221-232, Kogler et al 2006, Exp Hematol 2006, 34(11):1589-95, Secco et al, 2007, Stem Cells 26(1):146-150, Haller et al, Exper Hematol 2008, 36 (6):710-715 και πολλές άλλες.

Λένε οι εφημερίδες 'Δεν υπάρχουν αποδείξεις ούτε καν ενδείξεις ότι υπάρχει περίπτωση στο μέλλον να διευρυνθεί η θεραπευτική χρήση βλαστοκυττάρων και να αξιοποιηθούν και για άλλες παθήσεις'. Αλλοίμονο, άλλα γράφουν τα επιστημονικά βιβλία.

Το 2006 δημοσιεύτηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση νέα πεδία εφαρμογών των βλαστικών κυττάρων. Στις εφαρμογές αυτές περιλαμβάνεται το αίμα του ομφαλίου λώρου, μαζί με τον μυελό των οστών στο πρόγραμμα των αυτόλογων και αλλογενών μεταμοσχεύσεων.

Στις νέες θεραπείες έχουν προστεθεί τα αυτοάνοσα νοσήματα (σκλήρυνση κατά πλάκας, νεανική ρευματοειδής αρθρίτιδα) και η θεραπεία των κακοήθων όγκων της παιδικής ηλικίας για αυτόλογη μεταμόσχευση, Saarimen et al 1991, Am J Pediatr Hemat Oncol, 13(3): 315-9, Dunkel et al 2000, Cancer 15, 89(10):2117-21, Matsubara et al 2005, Bone Marrow Transplant 35(8):763-6, George Re 2006, J Clin Oncol 24(18):2891-6.

Για τη θεραπεία των αυτοάνοσων νοσημάτων απαιτείται χρήση κυττάρων του ίδιου του ασθενούς και μάλιστα πριν την εμφάνιση της νόσου, Wedderburn et al , Arch Disease Child 2003, 88, 201-205, Kishimoto T et al 2003, Int J Hematol 78 (5): 453-6.

Αποτελέσματα 26 κλινικών μελετών από το 1997 μέχρι σήμερα επί 854 ασθενών με αυτοάνοσα νοσήματα και 1495 ασθενών με καρδιαγγειακές παθήσεις, αναφέρουν βελτίωση της κλινικής εικόνα και θνησιμότητα κάτω του 1%, με τη χρήση βλαστοκυττάρων, Burt et al.

JAMA 299 (8): 925-936, 2008.

Τρέχουσες κλινικές μελέτες σε παιδιά

Πανεπιστήμιο της Φλόριντα, Μονάδα Μεταμοσχεύσεων. Χρήση βλαστοκυττάρων του ομφαλίου λώρου του ιδίου του παιδιού. Αποτέλεσμα: Ίαση έως ελάττωση κάτω του μισού του αριθμού των ημερήσιων χορηγήσεων ινσουλίνης. Haller et al 2008, Exper Hematol 36 (6):710-715, Urban et al 2007 Stem Cells 26(1):244-253.

(Κλινική μελέτη: NCT00315133). Πανεπιστήμιο Σαο Πάολο Βραζιλίας

Μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2009 και που πραγματοποιήθηκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Chicago έδειξε ότι οι 20 από τους 23 νέους διαβητικούς ασθενείς τύπου Ι που πήραν μέρος στη μελέτη διέκοψαν τη χρήση ινσουλίνης για διάστημα 4 ετών, όσο διήρκεσε αυτή η μελέτη μετά τη μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων.

(Κλινική μελέτη NCT 00593242) Πανεπιστήμιο Duke.

Χρήση κυττάρων του ομφαλίου λώρου του ιδίου του παιδιού στα δύο πρώτα χρόνια της ζωής του. Στη μελέτη αυτή συμμετέχουν 12 παιδιά(μεταξύ τους και ένα Ελληνόπουλο). Σύμφωνα με ανακοίνωση της επιστημονικής υπευθύνου της μελέτης Joanne Kurtzberg στο 20th Congress of Biology and Clinical Applications of Cord blood Cells 2008 Mandelieu France, παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση της κλινικής εικόνας των παιδιών.

Γιατί άραγε αυτές οι διαφορές ανάμεσα στον ημερήσιο και τον επιστημονικό τύπο; Δεν θα επιχειρήσουμε να απαντήσουμε σ’ αυτή την ερώτηση. Άλλωστε η απάντησή της δεν ανήκει στον τομέα της επιστήμης που υπηρετούμε.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Το θαυματουργό γκι
Χριστουγεννιάτικη επίσκεψη Γεωργιάδη - Βιλδιρίδη σε 4 νοσοκομεία της Αττικής
4 υγιεινά πιάτα για το γιορτινό τραπέζι